یک دماسنج مخصوص قیمت مسکن، نبض بازار آپارتمان در ۴ کلانشهر را متفاوت از ساز و کار تهران نشان می‌دهد.
قیمت مسکن در تهران همواره حداقل دو برابر قیمت مسکن در کلانشهرها بوده است. به عبارت دیگر، در زمان‌هایی که افزایش قیمت‌ها آغاز می‌شد، مانند سال ۹۷، نسبت قیمت آپارتمان‌های تهران به کلانشهرها از عدد ۲ شروع به افزایش می‌یافت و به ۴ می‌رسید. اما بعد از آنکه افزایش قیمت‌ها از تهران به کلانشهرها گسترش می‌یافت، یعنی تقریباً یک سال بعد، این نسبت از ۴ به سمت کاهش حرکت می‌کرد.
الان، اما نسبت به کمتر از کف تاریخی‌اش کاهش پیدا کرده به این معنا که نسبت متوسط قیمت خانه تهران به متوسط قیمت خانه در کرج، مشهد، شیراز و اصفهان، عدد ۱.۸ شده است.
بررسی‌های درباره علت «کم‌شدن تاریخی فاصله قیمت» حاکی است، میزان کاهش نرخ مسکن در تهران بیشتر از میزان کاهش در کلانشهرها بوده است. ضمن آنکه خرید‌های مصرفی آپارتمان در کلانشهرها نسبت به تهران، محسوس‌تر است.
همچنین مهاجرت از تهران به کرج یا از جنوب کشور به شیراز در کندشدن سرعت کاهش قیمت در آنجا تاثیرگذار بوده است.
واسطه‌های بازار مسکن کلانشهرها نیز می‌گویند، شدت رکود معاملات مسکن نسبت به تهران، خیلی کم است.
متوسط قیمت مسکن در کلانشهرها، حدود ۴۲ میلیون تومان در مترمربع است.
این رقم در تهران ۷۴ میلیون تومان برای ابتدای زمستان گزارش شد.
اختلاف قیمت مسکن بین کلانشهرها و شهرهای کوچک به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله موقعیت جغرافیایی، توسعه شهری، تقاضا و عرضه، امکانات و خدمات موجود در هر شهر، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و... در کلانشهرها که معمولاً شامل شهرهای بزرگ با جمعیت بالا و توسعه صنعتی و اقتصادی است، قیمت‌های مسکن معمولاً بالاتر از شهرهای کوچکتر است. این امر به دلیل تقاضای بالا، محدودیت‌های فضایی، افزایش هزینه‌های ساخت و نگهداری مسکن، و افزایش هزینه زندگی در این شهرها است.
بنابراین، عموماً مسکن در کلانشهرها قیمت بالاتری دارد نسبت به شهرهای کوچکتر. اما این اختلاف قیمت ممکن است در هر شهر بسته به شرایط خاص محلی متغیر باشد.
رشد نرخ خانه در کلانشهرها تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد که شامل موارد زیر می‌شود:
۱. تقاضا و عرضه: تقاضا بالا و عرضه محدود از مهمترین عواملی است که تأثیر زیادی بر رشد نرخ خانه در کلانشهرها دارد. افزایش جمعیت، مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها، افزایش تعداد خانواده‌های دوکاره، و افزایش تعداد دانشجویان و جوانان جوینده بازار کار از جمله عواملی هستند که تقاضا برای مسکن را افزایش می‌دهند.
۲. توسعه شهری: سیاست‌های توسعه شهری، زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی، امکانات و خدمات شهری، و توسعه سکونتگاه‌های جدید نیز می‌توانند به رشد نرخ خانه در کلانشهرها کمک کنند.
۳. وضعیت اقتصادی: وضعیت اقتصادی شهروندان، نرخ بیکاری، درآمد متوسط، نرخ بهره‌وری و... نیز تأثیر زیادی بر رشد نرخ خانه در کلانشهرها دارند.
۴. فعالیت‌های اقتصادی: صنایع و شرکت‌های بزرگ، مراکز تجاری و خدماتی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، بخش‌های خدماتی و سلامت، و... نیز می‌توانند به رشد نرخ خانه در کلانشهرها تأثیر گذار باشند.
۵. تغییرات قوانین و مقررات: تغییرات در قوانین ساخت و ساز، مالیات‌های مسکن، تسهیلات وام مسکن، و... نیز ممکن است به رشد یا کاهش نرخ خانه در کلانشهرها منجر شود.
بنابراین، عوامل فوق به طور همزمان و تعاملی می‌توانند بر رشد نرخ خانه در کلانشهرها تأثیر گذار باشند.