به‌گزارش خبرآنلاین، ماه اول زمستان به نیمه رسیده اما خبری از برف و سرما نیست، در پاییز هم خبری از باران نبود، حالا نبودِ برف و باران در این موقع از سال همه را متعجب کرده است، درحالی‌که گزارش‌های سازمان هواشناسی نشان می‌داد قرار است بارش‌های پاییز امسال اگر بی‌سابقه نه اما کم سابقه باشد، به این جملات توجه کنید: «پاییز امسال طبق مدل‌های پیش بینی هواشناسی که وجود دارد نسبت به میانگین ۳۰ سال گذشته با احتمال بین ۶۰ تا ۷۰ درصد پر بارش خواهد بود و ما شاهد افزایش میزان بارش‌ها هستیم. بنابراین با احتمال، پاییزی خواهیم داشت که نسبت به ۳۰ سال گذشته بارش‌های بیشتری را به همراه دارد.» این‌ها بخش‌هایی از صحبت‌های صادق ضیائیان، رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی در شهریور امسال بود.
حالا به این آمارها توجه کنید: «طبق داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی تا ۱۰ دیماه امسال بارش در ۲۹ استان کشور نسبت به دوره بلندمدت منفی است. در مجموع میزان بارش‌ها در کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۰ دیماه ۱۴۰۲ نسبت به دوره بلندمدت ۴۴.۸ درصد کاهش یافته است.»
کاملاً مشخص است میان دو گزارش بالا تفاوت وجود دارد، پیش‌بینی‌ها در شهریور امسال خبر از بارش‌هایی می‌داد که قرار است از میانگین ۳۰ سال گذشته بیشتر باشد، اما گزارش همان سازمان حدود چهار ماه بعد خبر از کاهش حدود ۴۵ درصدی بارش‌ها در کشور و منفی شدن میزان بارش‌ها در ۲۹ استان می‌دهد، تناقضی که سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی درباره آن گفته: «ما بر اساس یک سری شواهد و مدل‌ها اظهارنظر می‌کنیم، صحبت‌هایمان پیش‌بینی است، پیش‌گویی نیست، یعنی آنچه را که روی نقشه‌ها و مدل‌ها می‌بینیم، اعلام می‌کنیم.»
درهمین‌باره قبل‌تر احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی به خبرآنلاین گفته بود: «اطلاعات هواشناسی شبیه یک شمشیر دو لبه است؛ ما چاره دیگری جز اعتماد به این داده‌ها و در نظر گرفتن احتمالات نداریم و می‌کوشیم با توجه به خروجی مدل‌های هواشناسی، بالاترین احتمال را محاسبه کنیم و شرایط آب و هوایی را به اطلاع عموم برسانیم. در پیشرفته‌ترین مراکز پیش‌بینی دنیا نیز «قطعیت» در امر هواشناسی وجود ندارد و «خطا» جزوی از ذات این کار است.»
اما این تناقض فاحش در پیش‌بینی نقدهای زیادی به همراه داشته است، مثلاً حسین اردکانی کارشناس هواشناسی دراین‌باره گفته که: «سازمان هواشناسی مدل بومی که بر مبنای آن پیش‌بینی‌ها را انجام دهند ندارند و از چند مدل خارجی استفاده می‌کند. آنها از مدل‌های هواشناسی کشورهای دیگر یک چیزی را در می‌آورند و آنرا به خورد دولت و ملت می‌دهند.»
حالا که به‌جای بارش‌ها، بی‌بارشی کم سابقه شد حرف و حدیث‌های زیادی دست به دست چرخید، قبل‌تر گزاره‌هایی مانند بارور کردن ابرها در کشورهای همسایه به‌گوش می‌رسید اما انتشار یک عکس در فضای مجازی ایده ابر دزدی را تقویت کرد، تصویر زیر همان عکس است، همان‌طورکه از آن پیداست درست مرز ایران و ترکیه محل تفاوت بارش‌ها است، شاید با دیدن تفاوت در این عکس هر ذهنی به ایده ربایش ابر یا وجود موانع غیرطبیعی برای بارش در ایران نزدیک شود.
انتشار این تصویر و حواشی بعد از آن درباره ربایش ابرها توسط کشور همسایه(ترکیه) واکنش‌های زیادی دربر داشت، در یک مورد کاوه مدنی، کارشناس محیط زیست و معاون سابق سازمان حفاظت از محیط زیست در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) انتشار این تصاویر را «مربوط به یک لحظه یا یک بازه زمانی خاص» دانست که «برای القای یک روایت انتخابی غیرعلمی دست‌چین شده‌اند.» او با انتشار عکس زیر در صفحه شخصی خودش نوشت: «با همان منطقی که در چند هفته اخیر برای تقویت شایعه منصرف کردن ابرها از ورود به ایران استفاده شده، می‌توان ادعا کرد که مردم گیلان، مازندران و گلستان، با دستکاری آب و هوا از مردم تهران ابردزدی می‌کنند.»
اما جدا از حواشی مربوط به وارد نشدن ابرها به کشور، سوالی که پیش می‌آید این است گه چرا ابرهایی که وارد ایران می‌شوند کم بارش هستند و مانند کشور ترکیه بارش‌های خوبی ندارند، قبل‌تر احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، دراین‌باره به خبرآنلاین گفت که:«امسال شاهد جریانات بارشی نبودیم، دلیل آن‌هم به دمای بیش از حدی برمی‌گردد که در شرق مدیترانه، خاورمیانه و ایران حاکم بود، ما گرمای بیشتر از نرمال در مناطق سردسیر کشور داشتیم، این گرما سبب شد سیستم‌هایی جوی که در شرق مدیترانه ایجاد می‌شود و از ایران عبور می‌کنند به‌خوبی شکل نگیرند و ضعیف‌تر از حد معمول بودند.»
صادق ضیائیان،رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی هم در واکنشی گفته بود: «دلیل کم بارشی ایران افزایش دمای هوا و کاهش رطوبت در مرزهای داخلی ایران است.»
اما ترکیه همسایه ایران است، چرا افزایش گرمای منطقه آنقدر که در کاهش بارش ایران تاثیر گذاشته در ترکیه اثر نداشته است، سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی با بیان اینکه هم‌مرز بودن کشورها به‌معنای سیستم‌های جوی مشابه نیست، دراین‌باره گفته که: «کشور ترکیه در عرض‌های بالاتر از کشور ما قرار دارد، وسعت کمتری نسبت به ایران دارد و ۲ منبع رطوبتی قابل توجه دارد؛ ضمن اینکه الگوی جوی این کشور با ایران متفاوت است. میانگین بارش ترکیه سالانه بیش از ۵۰۰ میلی‌متر و این رقم در کشور ما ۲۳۰ میلی‌متر است و ۲کشور، ۲ اقلیم متفاوت دارند.»
درهمین‌باره احد وظیفه، با نظری مشابه به خبرآنلاین گفته بود: «سیستم ترکیه با ایران متفاوت است، در ترکیه جریان‌های جنوبی و شمالی که وارد این کشور می‌شوند هر دو از طرف دریا هستند، در نتیجه ترکیه رطوبت خوبی دریافت می‌کند اما متاسفانه سرزمین ما این شرایط را ندارد، ترکیه ۲.۵ برابر ایران دریافت بارش دارد، ارتفاعات آناتولی در ترکیه منشا رودخانه‌های بزرگی مانند دجله و فرات هستند، رودخانه‌هایی که حجم‌شان چندین برابر بزرگترین رودخانه‌های ایران است، بنابراین وضعیت آب و هوای ترکیه با ایران قابل مقایسه نیست.»
در واکنشی دیگر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی و رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم می‌گوید: «رشته‌کوه‌های زاگرس که در جنوب غربی ایران و جنوب شرقی ترکیه در کناره‌ها اثری از سایه باران ایجاد می‌کنند. این مانع توپوگرافی باعث می‌شود ابرهای باران زا قبل از رسیدن به سمت شمال غربی ایران پراکنده شوند و این منطقه با بارش کمتری باقی بماند.»
علاوه بر ماجرای افزایش دما که مانع از بارش ابرها در آسمان ایران می‌شود، طی روزهای گذشته یک گزاره دیگر هم مطرح شد، دستگاه‌های چینی که در برخی باغات شهر اردبیل نصب شده‌اند متهم بعدی کاهش بارندگی در کشور شدند، نصب دکل‌های دورکننده ابرهای تگرگ‌زا در اطراف کوه سبلان حالا مورد توجه قرار گرفتند، با این وجود مجید کوهی، مدیرکل هواشناسی استان اردبیل درباره نصب دکل‌های پراکنده کننده ابرهای تگرگ‌زا در سبلان گفته که: «این سیستم‌ها صرفا به شکل نقطه‌ای و بر روی محوطه برخی از باغات مشکین‌شهر و خلخال نصب شده و تاثیر می‌گذارد و کار آن تبدیل تگرگ موجود در ابر همان محوطه به باران برای جلوگیری از خسارت به محصولات باغی است. اینکه نصب این سیستم‌ها بتواند ابرها را پراکنده کند و یا مانع بارش شود کذب است زیرا صرفا این ستون‌ها می‌توانند برای محدوده خاصی جهت تبدیل تگرگ به باران عمل کنند که تحقق این امر نیز شرایط خاص خود را دارد و عملکرد این ستون‌ها جهت از بین بردن تگرگ قطعی نبوده و نسبی است.»
با وجود همه این حرف و حدیث‌ها پاییز و زمستان امسال حداقل تا اینجا بارش برف و باران نداشتیم و این نوید بخش تابستانی سخت برای مردم است، جایی‌که ذخایر آب‌های پشت سد کم شده و احتمالا افزایش آلودگی هوا به دلیل مازون سوزی برای تولید برق نفس‌ها را تنگ می‌کند.
۲۳۳۲۳۳