سلام نو _ سرویس گردشگری: آتشکده اصفهان، که با نام آتشگاه اصفهان نیز شناخته می‌شود، یکی از جاذبه‌های شهر تاریخی اصفهان است. آتشکده اصفهان با نام اصلی دژ مهربین، یکی از ۷ آتشکده مهم دوران ساسانیان بوده است.
دژ مهربین در حال حاضر در هشت کیلومتری غرب اصفهان، بزرگراه اصفهان-نجف آباد، بخش ماربین واقع شده است. از این رو به آن دژ ماربین نیز گفته می‌شود.
بر اساس آن‌چه در تاریخ آمده است، دژ مهربین در قرن ششم پیش از میلاد ساخته شد. در قرن سوم میلادی این دژ به نیایشگاه زرتشتیان تبدیل شد و آتش جاودان در آن روشن گردید.
در حال حاضر از دژ ماربین تنها یک بنای مخروبه استوانه‌ای شکل با ۸ پنجره بر روی آن، باقی مانده است. این بنا در ارتفاع ۱۰۰ متری کوه آتشگاه قرار دارد و چشم‌اندازی بسیار زیبا از شهر اصفهان و طبیعت سرسبز اطراف آن را به نمایش می‌گذارد.
آشنایی با آتشکده اصفهان
آتشکده ی زرتشیان اصفهان که امروزه به یک اثر بسیار تاریخی و جاذبه ی استان اصفهان تبدیل شده است در ۸ کیلومتری غربی استان اصفهان واقع شده است. در واقع ۲ کیلومتر بعد از منار جنبان، در سمت شمالی بزرگراه اصفهان به نجف آباد این آتشگاه قرار گرفته است.
آتشگاه اصفهان در کوهی به همین نام قرار گرفته است و بسیار از مورخان این مکان تاریخی را از بزرگ ترین یادگارهای معماری و فرهنگ ایران باستان دانسته اند. دیواره های خشتی این بنا از ترکیب ملاط خاک رس و آب درست شده است و در قالب های دایره ای شکل گرفته اند.
همانطور که بالاتر گفیتم این بنای تاریخی یکی از ۳ اثر قدیمی و به جای مانده از دوران باستان در استان اصفهان است. همچنیناز نظر وسعت، این بنا سومین اثر بزرگ و وسیع استان است.
آتشگاه اصفهان یکی از ۷ آتشکده ی بزرگ در ایران است که در زمان پادشاهی قباد ساسانی ساخته شد. آتشگاه ساسانیان در سال ۱۳۳۰ در فهرست آثار ملی ایران به شماره ی ۳۳۰ ثبت ملی شد.
درباره ی قدمت و کاربری بنای آتشگاه در بین مورخین و صاحب نظران اختلاف نظر وجود دارد. بنای آتشگاه را به خاطر استفاده از چوب در میان بافت خشت های دیوار و همچنین معماری آن منصوب به معماری به سبک بین النهرین می دانند.
بر اساس یافته های گروه باستان شناسی از کشور ایتالیا به سرپرستی باستان شناس معروف ایتالیایی پروفسور گالدیری، طول عمر مصالحی که در بنای آتشگاه به کار رفته است متعلق یه حدود ۱۴۰۰ قبل از میلاد مسیح می باشد.
اما قدمت و معماری این بنا تنها عامل شگفتی نیست بلکه مسئله ی دیگری که باعث تعجب شده است این است که در هزاره ی سوم پیش از میلاد در استان اصفهان و حدود بختیاری امروز قوم و یا اقوامی نیز زندگی می کرده اند.
بنا بر این مسئله گروه پژوهشی پروفسور گالدیری عمر این بنا را تا ۷ هزار سال هم تخمین زده و احتمال این راداده اند که یک بنای مشابه این بنا در بین النهرین موجود بوده باشد.
منابع باستان شناسی ایران می گویند که مهم ترین آتشکده های عهد ساسانی عبارتند از؛ آذر فرنبغ، آذر گشسب و آذر برزین مهر که آتشگاه اصفهان یکی از اتشکده های مهم بعد از این اتشکده ها بوده است.
ساعت بازدید آتشگاه اصفهان
ساعات بازدید از آتشگاه اصفهان از ۹ تا ۱۷ است و بلیط آن بهایی معادل ۱۵ هزار تومان دارد. البته پارک مجاور کوه آتشگاه در تمام ساعات شبانه‌روز باز است و استفاده‌ای از آن هزینه‌ای در بر ندارد.
از آنجا که آتشگاه در محیطی باز و روی کوه واقع شده است و برای دسترسی به آن نیازمند صعود از کوه هستید، بهترین زمان برای بازدید از آن فصل بهار است؛ چراکه گرمای تابستان یا سرمای پاییز و زمستان می‌توانند آزاردهنده باشند.
به‌خصوص ماه‌های اردیبهشت و خرداد به‌دلیل وجود هوای معتدل و مطبوع و محیط کم‌وبیش خلوت‌تر نسبت به عید، بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان است. همچنین به‌دلیل موقعیت قرارگیری، توصیه می‌شود بازدید در ساعات روشنایی روز انجام شود.
معماری باستانی بنای آتشکده، به‌خوبی نمایانگر دیرینه تاریخی آن است؛ سازه عظیمی که هر گوشه آن ۱۰۷ متر طول دارد و مانند دژی نفوذناپذیر است. آثار باقی‌مانده از بنا نشان می‌دهد این سازه دارای پنج طبقه بوده است که اکنون فقط دو طبقه از آن دیده می‌شود.
آثاری از ستون‌های بلند و محکم از میان کوه تا اتاقک بالای کوه و اتاق‌های متعدد دیگر استوار روی آن ستون‌ها نیز قابل‌مشاهده است.
در حال بالا رفتن از کوه، ممکن است چشم‌تان به آثار به‌جای مانده از پله‌هایی بخورد که در دل کوه ساخته شده بودند و اکنون فقط آثاری ناچیز از آن‌ها باقی مانده‌اند. همچنین پایه‌های بازمانده بر دیوارهها نشان می‌دهند در قرون گذشته، این سازه دارای گنبدی دوار و بلند بوده است.
بافت این بنا از جنس خشت خامی است که از ملات خاک رس، آهک، و ساقه‌های نی، ساخته شده است. از شاخه‌های نی خشک در بین خشت‌ها، برای استحکام بیشتر استفاده می‌شد.
بر فراز بنا در بلندترین نقطه کوه، اتاقکی گرد و دارای هشت گوشه، از جنس خشت دیده می‌شود که دور تا دورش را پنجره‌هایی هشت گانه پوشانده‌اند و دارای نیم‌متر قطر است. خیلی‌ها معتقد هستند که به‌دلیل وجود پنجره‌هایی رو به بیرون، موبدان زرتشتی آتش جاودان را در این مکان نگهداری می‌کردند. از آخرین دورانی که این آتشکده فروزان بوده، گواه چندانی بر جای نمانده است.