نتقال سهام عدالت متوفیان به وراث موضوعی است که رییس سازمان بورس به تازگی از تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت به وراث تا اواخر شهریور خبر داده است انتقالی که بسیاری چشم انتظار آن هستند.
سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث موضوعی که هر سال به شکل مکرر وعده عملیاتی شدن آن داده می‌شود، اما هر بار به دلایلی بدون نتیجه به زمان دیگری موکول می‌شود.
در ۶ اسفند ۱۴۰۰ باغستانی مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی گفته بود: برای انتقال قهری سهام عدالت به زیرساخت‌های متفاوتی نیاز است که به دلیل پیچیدگی‌های آن، قدری راه‌اندازی سامانه مربوطه طولانی شد که امیدواریم ظرف ۶ ماه آینده (شهریور ۱۴۰۱) به بهره‌برداری برسد.
سامانه‌ای که در شهریور ۱۴۰۱ هم آماده نشد و ابوترابی قائم مقام مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی در این زمینه بیان کرد: در خصوص سامانه انتقال سهام عدالت به وراث باید گفت این سامانه دو بخش دارد. بخش اول که باید یک سری زیر ساخت‌ها در قسمت فناوری اطلاعات آماده می‌شد که همکاران من در شرکت سپرده گذاری در حال تلاش هستند. اما یک بخش دیگر از این پروژه خارج از حیطه اختیارات سپرده گذاری مرکزی است.
او در ادامه گفت: قوه قضائیه باید به سپرده گذاری یک سرویسی ارائه کند که در آن متوفیان را مشخص و اطلاعات را به ما دهد تا ما بتوانیم بر اساس گواهی انحصار وراثتی که قوه قضائیه اعلام می‌کند و زیر ساخت‌های سرویسی که به ما می‌دهند موارد را اجرایی کنیم. پیگیر این موضوع هستیم و این مورد یکی از خواسته‌های خود مسئولان بازار سرمایه و سپرده گذاری مرکزی است.
همچنان که راه اندازی سامانه انتقال سهام عدالت به وراث بلاتکلیف بود، در ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ محمد کاظمی فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه درباره اطلاعات فردی متوفیان سهامدار سامانه سهام عدالت به صورت الکترونیکی مطرح کرد: سازمان ثبت احوال کشور این خدمت را ارائه می‌دهد و اطلاعات متوفیان را به صورت برخط در اختیار دارد.
او افزود: ما داده‌های خدمت انحصار ورثه را در اختیار سازمان بورس قرار داده ایم تا سهام عدالت متوفیان را به خانواده‌های آن‌ها منتقل کنند. این داده‌ها به صورت وب سرویس در اختیار سازمان بورس قرار گرفته و این سازمان می‌تواند در سامانه‌های خود استفاده کند.
اما برخلاف گفته رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه مبنی بر اعطای کامل اطلاعات فوت شدگان به سازمان بورس به علت انجام فرآیند انحصار وراثت به شکل دستی تحویل آمار فوت شدگان به طور کامل انجام نشده است که در همین رابطه باغستانی مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزیگفت: فوتی‌ها از سال ۱۳۸۵ بودند از سال ۹۷ به قبل تنها عکس انحصار وراثت مبتنی بر سرویس به سازمان داده شده است و سال ۹۷ به بعد عملا تعداد متوفیان را کاور (پوشش) نمی‌کند.
بر همین اساس برای سرعت بخشیدن به روند راه اندازی سامانه انتقال سهام متوفیان به وراث، سازمان بورس زیر ساخت فنی را مجدد تغییر داده و طرحی دیگر در شورای عالی بورس مطرح کرده است که در همین رابطه عشقی رئیس سازمان بورس می‌گوید: مصوب شد تقسیم بندی سهام عدالت بر مبنای گواهی انحصار وراثت از طریق شعب کارگزاری انجام شود.
حالا بر مبنای این طرح جدید شرکت سپرده گذاری باید زیر ساختی برای شرکت‌های کارگزاری تهیه تا این شرکت‌ها اقدامات لازم و مشخص را انجام دهند.
سامانه‌ای که رئیس سازمان بورس عشقی در خصوص زمان احتمالی عملیاتی شدن فرآیند آن در آخرین نشست خبری خود در اسفند ۱۴۰۱ مطرح کرده بود: این موضوع حداکثر تا ۲ الی ۳ ماه آینده قطعی می‌شود و این انتقال‌های قهری می‌تواند صورت گیرد.
اما مجدد ۳ ماه گذشت و یک فصل تمام شد، اما خبری از تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت به وراث نبود برای اطلاع از آخرین جزئیات، موضوع از رئیس سازمان بورس مجدد پیگیری شد. عشقی نیز بیان کرد: بحث انتقال دارایی‌های وراث سهام عدالت و بحث سود‌هایی که بعد از فوت شخص در حساب‌های سپرده گذاری مرکزی مانده است به زودی تعیین تکلیف خواهد شد.
او افزود: سامانه آماده شده و تلاش این است که تا آخر شهریور اعلام کنیم که به مرور وراث متوفیان با در دست داشتن مدارک لازم به شرکت‌های کارگزاری مراجعه کنند. همین طور مذاکراتی که با دفتر قضایی داشتیم که دفاتر الکترونیکی قضایی مجدد اعلام آمادگی کردند که به این فرآیند کمک کنند در نهایت به امید خدا از اواخر شهریور این فرآیند آغاز خواهد شد.
حالا باید منتظر ماند و دید آخرین وعده رئیس سازمان بورس در خصوص زمان تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت به وراث عملیاتی خواهد شد؟ یا مجدد باید منتطر وعده زمانی دیگری بود سامانه‌ای که بسیاری از مردم چشم انتظار آن هستند.