فردای اقتصاد: شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات هفته‌ای که سپری شد ۲.۱ درصد افزایش ارتفاع را تجربه کرد و در پایان دادوستدهای روز سه‌شنبه توانست در رقمی نزدیک به ۲ میلیون و ۱۵۱ هزار واحدی تثبیت شود. معیار هم وزن بازار سهام هم با رشد ۲.۲ درصدی در مقیاس هفته، در نهایت توانست رقم ۷۲۶ هزار و ۴۶۰ واحدی را به خود اختصاص دهد.
در شرایطی که برآیند شاخص‌های سهامی مثبت بود تنها یک روز معاملاتی در هفته گذشته جریان نقد حقیقی وارد گردونه معاملات سهام شد و در سایر روزها جریان خرید و فروش سهام به نحوی دنبال شد که معامله‌گران شاهد خروج نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران خرد بودند. به نحوی که در هفته گذشته رقمی بالغ بر ۳۵۲ میلیارد تومان پول حقیقی از معاملاتی که به صورت مستقیم رقم خورد، تصمیم به خروج گرفت. در هفته منتهی به ۱۴ شهریور ماه ارزش معاملات خرد (سهام، حق تقدم و صندوق های سهامی) به صورت میانگین روزانه به رقمی بالغ بر ۶ هزار و ۶۵۲ میلیارد تومان دست یافت. ارزیابی عملکرد صندوق‌های درآمد ثابت نیز حکایت از این مهم دارد، در مجموع ۴ روز کاری تقریبا ۲۲ میلیارد تومان پول سهامداران حقیقی از این بخش از معاملات خارج شده است.
کلید رشد بورس کجاست؟
مریم محبی فیروزآبادی مدرس دانشگاه و مشاور بازارهای مالی در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» عنوان کرد: از ابتدای شهریور ماه، شاهد پمپاژ اخبار مثبت به بازار سرمایه بودیم. در راس تمامی خبرهای مثبت، اظهار نظر احسان خاندوزی وزیر اقتصاد مبنی بر همکاری وزارتخانه‌های صمت، نفت و اقتصاد برای تهیه بسته حمایتی از بازار سرمایه، بیشترین اثر مثبت را از سمت بورس به دنبال داشت.
وی ادامه داد: فرموله شدن نرخ گاز صنایع و گزارش‌های تاییدکننده افزایش میزان فروش نفت ایران نیز اثر مستقیم بر افزایش حجم معاملات در بورس داشت. در هفته گذشته شاهد افزایش و تثبیت حجم معاملات بر روی عدد ۶ هزار میلیارد تومان نیز بودیم.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است، علاوه بر موارد ذکر شده اتفاق‌های مثبت در بازار خودرو نیز، اثر مطلوبی بر بورس داشت. تسهیل شرایط وراردات خودروی کارکرده، عقب‌نشینی شورای رقابت از قیمت‌گذاری دستوری خودرو و واگذاری سهام خودروسازها در بورس باعث کاهش التهابات سهام گروه‌های خودرویی در بازار سرمایه شد.
محبی فیروزآبادی تصریح کرد: در هفته گذشته، بازار سرمایه به دلیل مخابره اخبار مثبت، روند افزایشی به خود گرفت و شرایط مطلوبی بر این بازار حاکم شد. از طرفی به دلیل افزایش قیمت دلار و ارتباط این بخش از اقتصاد با قیمت دلار، شاهد افزایش تقاضا برای خرید هر دو گروه سهام، اعم از ریالی و دلاری در بودیم.
وی افزود: در حال حاضر، یکی از با اهمیت‌ترین فاکتورهای اثرگذار بر معاملات، برابری نرخ دلار و ریال در بازار آزاد است. هرچقدر این عدد واقعی‌تر و برگرفته از آمار واقعی تورم، میزان چاپ پول و رشد اقتصادی باشد، میتوان شاهد اثر واقعی‌تر این شاخص بر بازار سرمایه بود. اما در صورت تمایل دولت به کنترل دستوری، این نرخ می‌تواند اثر نامطلوبی بر بازار سرمایه داشته باشد.
به باور این تحلیلگر بازار سرمایه از آنجایی که نرخ دلار، به عنوان یک عامل کلیدی در سایر بازارهای موازی سرمایه، مانند طلا، خودرو، ملک و غیره به شمار می رود، سرمایه‌گذاران همواره با محاسبه نرخ واقعی دلار، اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار مقصد می‌کنند. در شرایط ناپایدار اقتصادی، نقدشوندگی یکی از عوامل مهم در این انتخاب است. بنابراین در صورتی که شاهد فاصله معناداری بین قیمت واقعی دلار و قیمت ارز در بازار آزاد باشیم، تمایل افراد به سمت بازارهایی با نقدشوندگی بالا افزایش پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: از طرفی با توجه به اینکه علیرغم گذشت بالغ بر ۳۷ماه، از آغاز ریزش تاریخی بورس از مردادماه سال ۱۳۹۹ گذشته، همچنان برنامه مدون و مشخصی برای حمایت از بازار مشاهده نشده است. به نظر می‌رسد سهامداران خرد، همچنان برای اعتماد مجدد به بازار، نیاز به زمان داشته باشند. در صورتی که این روند افزایشی در حجم معاملات برای چندماه متوالی ادامه‌دار باشد می‌توانیم به بازگشت مجدد اعتماد سهامدار به بازار خوشبین باشیم. از طرفی با توجه به حساسیت و تاثیرپذیری بالای بازار سرمایه از نرخ دلار، در قدم اول تک نرخی شدن و سپس واقعی شدن قیمت دلار می‌تواند در ثبات و جهت‌دهی به بازار سرمایه موثر باشد. در واقع این موضوع در پیش‌بینی‌پذیر شدن بازار موثر بوده و تحلیلگران و علاقمندان بیشتری را به سمت سرمایه‌گذاری در بورس، هدایت می‌کند.
جنگ تمام عیار بین خریداران و فروشندگان ؟
مهرداد حقگو، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص روند معاملات بازار سهام در هفته گذشته عنوان کرد: پس از ریزش شاخص کل در اردیبهشت ماه سال جاری، شاهد روند نزولی قیمت و حجم معاملات در بازار بودیم که در مرداد ماه به اوج خود رسید و رکود شدیدی بازار را فرا گرفت. پس از آن طی دو هفته اول شهریور ماه، شاهد افزایش نسبی حجم معاملات بودیم که به حدود شش تا هفت هزار میلیارد تومان رسیده و نشان‌دهنده رونق نسبی در معاملات بود. طی ماه‌های گذشته،عمده‌ترین دلیل ریزش بازار را میتوان تاثیرپذیری آن از مولفه‌های متعدد و مختلفی دانست که ریسک سیستماتیک را افزایش داده است. به طور کلی میتوان گفت عمده‌ترین ریسک بازار مربوط به تصمیم‌گیری‌ها و به نوعی قوانین خلق‌الساعه و غیرکارشناسی دولت بوده که تلاطم بسیاری در قیمت‌ها ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: طی هفته آینده و در ادامه جریان معاملات، مولفه‌های بسیاری می‌توانند باعث جهت‌دهی بازار شوند که از مهم‌ترین آن‌ها میتوان به قیمت‌گذاری نرخ خوراک و سوخت (گاز) صنایع و تغییر نرخ تسعیر ارز قیمت پایه محصولات عرضه شده در بورس کالا اشاره کرد.
حقگو معتقد است، با توجه به عقبگرد دولت از تصمیم نرخ ثابت ۷ هزار تومانی خوراک و بازگشت به فرمول قیمت‌گذاری سال ۹۴، سیگنالی که به بازار مخابره شد، حاکم شدن نسبی عقلانیت در بدنه تصمیم‌گیری کلان اقتصادی کشور بود که موجب بهبود روند معاملات شد. البته همچنان معامله‌گران به دلیل عدم اعتمادی که به دولت وجود دارد، انتظار دارند مجددا فرمول قیمت‌گذاری تغییر کند که این احتمال می‌تواند معاملات هفته آینده را تحت تاثیر قرار دهد.
به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه، مهم‌ترین متغیری که می‌تواند عرضه و تقاضا را در هفته آینده تحت تاثیر قرار دهد، روشن شدن کامل موضوع تغییر نرخ تسعیر ارز صنایع است. تعیین نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و محصولات اصلی پالایشگاه‌ها ( بنزین و گازوئیل و ...) می‌تواند فضای روشن‌تری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند.
وی عنوان کرد: نکته قابل توجه دیگر مربوط به عوامل تکنیکالی و رفتاری است. با توجه به رشد حدودا ۱۰ تا۲۰ درصدی بازار طی دو هفته گذشته، بسیاری از معامله‌گران اقدام به شناسایی سود خواهند کرد که باعث افزایش عرضه‌ها خواهد شد و به نظر می‌رسد هفته آینده جنگ تمام عیاری بین خریداران و فروشندگان صورت گیرد و در ادامه این مهم باعث نوساناتی در قیمت شود. در صورتی که عواملی همچون تغییر نرخ تسعیر ارز صنایع از ۲۸۵۰۰ به نرخ بازار توافقی (۳۸۰۰۰ تومان) بدون ابهام و رسما از طرف دولت اعلام شود و فضای روشن‌تری حاکم گردد، میتوان انتظار داشت تقاضای خرید سهام افزایش یافته و موج صعودی اخیر ادامه یابد.