همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: بر اساس منبع معتبر کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، «حافظه فعال» به مقدار کمی از اطلاعاتی که می‌توان در ذهن نگه داشت و در اجرای وظایف شناختی از آن استفاده کرد، گفته می‌شود. به عنوان مثال، هنگامی که شخصی برای تکمیل یک کار دستورالعمل می‌دهد، فرد مسئول اجرا برای حفظ دستورالعمل‌ها در طول مدت کار به «حافظه کاری» خود تکیه می‌کند.

به گزارش مدیکال نیوز تودی، محققان اغلب به روش‌های بهبود قابلیت‌های حافظه نگاه می‌کنند و یکی از حوزه‌های اغلب مورد توجه محققان، بازی‌های ویدیویی است. دانشمندان دانشگاه یورک انگلیس بر این باورند که نوع بازی ویدیویی که افراد انجام می‌دهند می‌تواند بر حافظه کاری و توانایی آن‌ها برای نادیده گرفتن حواس‌پرتی تأثیر بگذارد. آن‌ها عملکرد بهتری را در افراد مسن‌تر که بازی‌های پازل دیجیتالی بازی می‌کردند و بزرگسالان جوان‌تر که بازی‌های استراتژی انجام می‌دادند، مشاهده کردند. محققان یافته‌های خود در این باره را در مجله «هلیون» منتشر کردند.

داده‌های تحقیق

محققان داده‌های ۴۸۲ شرکت کننده را برای این مطالعه تجزیه و تحلیل کردند. اکثریت شرکت کنندگان (۲۹۷ نفر) زن بودند. سن شرکت کنندگان از ۱۸ تا ۸۱ سال متغیر بود و محققان آن‌ها را در گروه بزرگسالان جوان‌تر (۱۸ تا ۳۰ سال) یا گروه بزرگسالان مسن تر (۶۰ تا ۸۱ سال) قرار دادند.

شرکت‌کنندگان عادات بازی خود را گزارش کردند و جزئیاتی مانند تعداد دفعات بازی‌های دیجیتال، نوع بازی‌هایی که انجام دادند و مدت زمانی را که صرف بازی کردند در پرسشنامه‌های مربوط به این تحقیق درج کردند. محققان تمام بازی‌های دیجیتال از جمله بازی‌های آرکید، رایانه شخصی، کنسول و بازی‌های اپلیکیشن موبایل را این پرسشنامه شمارش کردند.

شرکت کنندگان همچنین زمانی را که شروع به بازی‌های ویدیویی کرده بودند با به کار بردن عباراتی نظیر سال گذشته، دهه قبل و غیره گزارش کردند. کار بعدی که شرکت‌کنندگان باید انجام می‌دادند، تکمیل ارزیابی آنلاین حافظه کاری بود. ارزیابی برای شرایط زیر بررسی شد:

بخش «بدون حواس‌پرتی» ارزیابی نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان چقدر می‌توانند مکان دایره‌های قرمز رنگی را که برای مدت کوتاهی که روی یک  جدول شبکه مانند نمایش داده می‌شوند، به خاطر بسپارند. پس از نمایش کوتاه مدت دایره‌های قرمز، شبکه خالی شد و شرکت کنندگان باید به خاطر می‌سپردند که دایره‌های قرمز کجا ظاهر می‌شدند.

در «کدگذاری حواس پرتی»، شرکت‌کنندگان باید فقط روی محل دایره‌های قرمز تمرکز می‌کردند و مکان روی شبکه خالی را به خاطر می‌آوردند. این آزمایش همچنین دارای یک جزء اضافی برای بررسی شرایط «تاخیر حواس پرتی» بود.

بازی‌های دیجیتالی برتر برای بهبود حافظه

از آنجا که افزایش سن تأثیر منفی بر «حافظه فعال» دارد، محققان می‌خواستند بررسی کنند که آیا انواع خاصی از بازی‌ها با بهبود حافظه در میان بزرگسالان جوان و مسن‌تر مرتبط هستند یا خیر.

بنابراین، محققان گروه‌های جوان‌تر و مسن‌تر را به دسته‌های غیربازیکن یا دسته‌هایی از بازیگران که بر اساس نوع بازی‌ای که گزارش کرده بودند، تقسیم شدند:

بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که بزرگسالان جوان‌تری که بازی‌های استراتژیک انجام می‌دهند، در مقایسه با بزرگسالان جوانی که بازی‌های اکشن انجام می‌دهند، ظرفیت «حافظه کاری» بیشتری داشتند. این پژوهشگران را شگفت زده کرد زیرا تحقیقات قبلی نشان داده بود که بازی های اکشن با عملکرد برتر در معیارهای مختلف توجه، ادراک و عملکرد اجرایی مرتبط است."

تجزیه عناصر موجود در بازی‌ها برای فهمیدن اینکه آیا آن‌ها صرفا دارای عناصر اکشن یا استراتژی هستند، نشان داد که بازی‌های استراتژی در مورد حافظه فعال در بزرگسالان جوان تر دست بالا را داشتند. دکتر جو کاتینگ، نویسنده اصلی این تحقیق، که در بخش علوم کامپیوتر دانشگاه یورک کار می کند، گفت: بازی‌های دیجیتالی پازل  نیروی شگفت‌انگیزی را برای پشتیبانی از توانایی‌های ذهنی افراد مسن‌تر  ایجاد کرده بود.

چگونگی تاثیر پازل بر حافظه سالمندان

نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که افراد مسن‌تری که گرایش به بازی‌های پازل دیجیتالی را گزارش کرده‌اند، ظرفیت «حافظه کاری» بالاتری نسبت به افراد مسن‌تری دارند که انواع دیگری از بازی‌ها را انجام می‌دهند یا اصلا بازی نمی‌کنند. این تحقیق همچنین نشان داد که افراد مسن‌تری که بازی‌های پازل دیجیتالی انجام می‌دهند بهتر از سایر افراد مسن می‌توانند حواس‌پرتی‌ها را نادیده بگیرند.

دکتر فیونا مک‌ناب، یکی دیگر از نویسندگان این تحقیق، از دانشکده روانشناسی دانشگاه یورک، می‌گوید: «به نظر می‌رسد که جوانان به عناصر استراتژی بازی‌ها، برای مثال برنامه‌ریزی و حل مسئله، توجه بهتری دارند و حافظه آن‌ها با عناصر استراتژی بازی‌ها بیشتر تحریک می‌شود. او افزود: اما ما این اثر مشابه را در افراد مسن نمی‌بینیم، و تحقیقات بیشتری برای درک دلیل این امر مورد نیاز است.

بهترین راهکارها برای تقویت حافظه

دکتر ریحان عزیز، روانپزشک سالمندان در مرکز پزشکی دانشگاه جرسی شور در نپتون، نیوجرسی، در مورد این تحقیق گفت: این یک مطالعه بسیار جالب است، زیرا به بررسی تأثیر انواع بازی‌های ویدیویی، از جمله پازل، استراتژی، و اکشن بر حافظه فعال می‌پردازد.

دکتر عزیز درباره حافظه کاری گفت: حافظه کاری یکی از پیچیده ترین سیستم‌های حافظه ما است. ما زمانی از این حافظه استفاده می‌کنیم که از خاطرات یا تجربیاتی که در سرمان نگه می داریم برای کارهای روزمره مانند ریاضیات ذهنی، پیروی از دستورالعمل‌ها، حل مسئله، یادگیری و موارد دیگر استفاده می کنیم.

دکتر عزیز از اینکه در نتیجه این تحقیق نشان داده شد که بازی‌های استراتژیک و اکشن هیچ فایده‌ای برای افراد مسن ندارد شگفت‌زده شده است. او گفت: جنبه قابل توجه این مطالعه، یافته‌های آن بود که در میان افراد مسن، افرادی که بازی پازل انجام می‌دادند «ظرفیت حافظه کاری» بیشتری نسبت به افراد مسنی که بازی‌های استراتژیک یا اکشن انجام می‌دادند، وجود داشت.

دکتر عزیز، ورزش‌های هوازی، حفظ ارتباطات اجتماعی و انجام فعالیت‌هایی که مغز را تحریک می‌کنند مانند حل سودوکو، جدول کلمات متقاطع و خواندن را برای سالمندانی که نگران از دست دادن حافظه هستند، توصیه کرده است.