طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی چندین بار میان کمیسیون شوراها، صحن علنی مجلس، شورای نگهبان، هیأت عالی نظارت و صحن مجمع تشخیص رفت و برگشت! این طرح ۵۷ بند دارد که هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام به یکی از بندهای آن که همان برگزاری انتخابات تناسبی در تهران بود ایراد گرفت. این مسئله موجب شد تا مواد دیگر طرح هم برای تصویب تحت تاثیر قرار گیرند تا اینکه مجلس تصمیم گرفت بند مورد اختلاف را حذف کند.
در نهایت با حذف بند تناسبی شدن انتخابات در تهران شرایط برای تبدیل دیگر مصوبات اصلاحی مجلس درباره انتخابات به قانون و برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس بر اساس این اصلاحات و با قانون جدید فراهم خواهد شد.
در خصوص این موضوعات با غلامرضا نوری قزلجه رئیس فراکسیون مستقلین ولایی و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و نماینده بستان آباد به گفتگو نشستیم، مشروح مصاحبه با وی در ادامه می‌آید:
حتما در جریان هستید، حدود پنج ماه قبل که این اصلاحیه وارد دستور کار مجلس شد من از مخالفین سرسخت این اصلاحیه بودم و شش بار این طرح به کمیسیون برگشت خورد یا رد شد که تقریبا در هر شش بار بنده مخالف این طرح بودم. به این علت که مفاد آن و اصلاحاتی که در حال انجام بود، به نظر من متناسب با شرایط موجود کشور نیست و مسیر عکسی را طی می کند. من معتقد هستم که امروز جمهوری اسلامی به نقطه‌ای رسیده است که باید چتر آن بیشتر باز شود و نیروهای بیشتری را زیر چتر خود بگیرد و انتخابات بازتر و دموکراتیک‌تری را برگزار کند. ولی این اصلاحیه مسیر عکس آن را می‌رود و از شرایطی که وجود دارد محدودتر و شرایط را سخت می‌کند، بخصوص برای نامزدها و کسانی که می‌خواهند وارد شوند.
به کمک مجلس توانستیم برخی از این مواد بسیار مضرّ را حذف کنیم. مثل اصلاح تبصره ۲۸ که از این ۱۲ عنوان شرط لازم برای نامزدی به ۴۰ عنوان افزایش می‌داد که ستون اصلی این اصلاحیه بود و خوشبختانه حذف شد. هر چند بندهایی از آن را کمیسیون تلاش کرد و در قالب این رفت و برگشت‌ها بین صحن و کمیسیون جاگذاری کند و در دل برخی مواد بیاورند ولی عموما توانستیم جلوی آن را بگیریم، ولی همچنان دارای مفاد و مضامینی است که با جمهوریت نظام و هم با انتخابات دموکراتیک در منافات است.
نه. نه این اصلاحیه قانون نشان از انتخاباتی مشارکتی و رقابتی دارد و نه آن نهادها و سازمان‌هایی که این را تعقیب می‌کردند و در موضوع انتخابات دست‌اندرکار هستند چنین نظری دارند. یعنی از نحوه پیگیری آن‌ها طرحی می‌آید و رد می‌شود و شش بار به کمیسیون بر می‌گردد و دوباره به دستور کار می‌آید. هر کجا که گزارش کمیسیون آماده و هر طرحی که بود همان لحظه متوقف می‌شود و این طرح تحت هر شرایطی با عجله مطرح و گفته می‌شود وقت نداریم، تذکر ندهید، نطق نداریم و بگذریم که به این طرح برسیم. این اراده‌ها نشان می‌دهد که نظر و تصمیمی برای یک انتخابات رقابتی و مشارکتی مطرح نیست.
تنها روزنه امید در این حوزه فرمایشات رهبری است که به یک انتخابات رقابتی و مشارکتی و اهمیت آن بر کشور اشاره داشتند. ما امیدواریم که این مطلب باز شود و آن نهادها و تشکیلاتی که در این حوزه دخیل هستند بیایند و حداقل در چهارچوب قوانین موجود فضا را کمی باز کنند و این اجازه را دهند که جریانات سیاسی و نحله‌های فکری و احزاب و گروه‌های سیاسی که هستند و در چهارچوب قانون اساسی فعالیت می‌کنند همه بتوانند نامزدی را در بین نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی داشته باشند، حال در وقت اضافه و فرصت‌های از دست رفته نه.
هدف گذاری، با نشستن در اتاق جلسه با خودکار و کاغذ و با بازی و عدد نوشتن نیست. باید در عمل نشان داده شود که به دنبال یک انتخابات مشارکتی هستیم. در اصلاح قانون، وزارت کشور چقدر نقش داشت و کجا بود؟ چقدر به مواردی که برای مشارکت مهم بودند اصرار کرد؟ چقدر پای احزاب را و نقطه نظرات کارشناسی احزاب را از طریق خودش به کمیسیون امور داخلی و شوراها به بررسی این طرح کشید؟ احزاب و جریان‌های سیاسی و صاحب نظران حوزه‌های سیاسی و اجتماعی کشور چقدر ورود داده شدند؟ وزارت کشور چه نقشی را ایفا کرد؟ اینجا مشخص می‌شود که چقدر اراده برای انتخابات مشارکتی وجود دارد؟ با لفاظی و حرف زدن و شعار دادن کار عملیاتی نمی‌شود.
در بحث نامه من معتقد هستم که مفادی از آن نامه با قانون اساسی و با ایفای وظیفه نمایندگی منافات داشت، ولی من بر این اعتقادم که برای استیضاح نمی‌ارزید که به خاطر آن موضوع وزیر کشور را استیضاح کنیم؛ در حالی که در یک سال گذشته در کشور موضوعات زیادی اتفاق افتاد و عدم مدیریت و عدم توانایی وزارت کشور در آن‌ها کاملا محرز بود. ولی مجلس به سادگی از کنار آن‌ها گذشت و حالا به خاطر خود نمایندگان و محدودیت‌ها لغو شد نمی‌ارزید که به دنبال استیضاح بروند و با این عنوان وزیر کشور را استیضاح کنیم چون برای نمایندگان محدودیت درست شده است.
از بابت محدود کردن ایفای وظیفه نمایندگی خلاف قانون بود. البته متوجه این شدند و به سرعت بخشنامه را اصلاح و ملغی کردند.
نمی‌دانم خیلی پیگیر آن موضوع نیستم و به نظر من در آستانه انتخابات به نوعی دخالت در کار قوه مجریه می‌شود و شخصا پیگیر نیستم و نمی‌دانم به کجا می‌انجامد.
به طور دقیق باید از خود دکتر لاریجانی پرسید. به نظر من ایشان موضعی هوشمندانه‌ای را گرفتند. جریانی که این همه مسیرها را محدود کرده و گذرگاه‌های سیاسی و ورود به مجلس و ریاست جمهوری را آنقدر تنگ و محدود کرده به دنبال این است که جریانات رقیب را به بازی بگیرد و تشویق کند که به میدان بیایید و شور انتخاباتی ایجاد کنید. مشروط بر اینکه باز هم ما باشیم و باز هم به ما رأی بدهید طبیعتا نباید اجازه داد که این جریان تمامیت خواه چنین سوءاستفاده‌ای را از جریان‌های سیاسی کشور داشته باشد و اقدام و جواب به موقعی بود.
اگر بنا است نمایندگان جریانات فکری مختلف به عرصه بیایند باید همسان و مساوی دیده شده و به موقع بررسی شوند و به موقع بتوانند در عرصه حضور پیدا کنند و عادلانه و منصفانه امکان رقابت برای همه آن‌ها فراهم شود و رأی میزان و رأی ملت شود. بسیاری علاقه مند هستند و جریان‌های فکری متفاوت می‌آیند و در عرصه حضور پیدا می‌کنند. ولی جریان خاص و عمدتا حاکم اگر بخواهد از بقیه جریان‌های سیاسی سواستفاده کند حتما آن‌ها هم هوشمندانه برخورد می‌کنند و این اجازه را نمی دهند.
بله. می‌توان گفت که رسیده‌اند و یک دست سازی در بین قوا تقریبا اتفاق افتاده است و نتیجه آن هم مشخص می‌شود و عدم کارآمدی این سیاست غلط به وضوح نشان داده می‌شود. در دولت‌ها سابقه نداشت که در دوره اول و در سال اول و دوم اینگونه ناکارآمدی بروز پیدا کند و جامعه این طور پس بزند و آن را کنار بگذارد و این حاصل خالص سازی و فکر پوسیده و بیهوده‌ای بود که برای کشور هزینه ایجاد کرد و کشور را چند سال عقب نگه داشت.
به خاطر همین است که امروز دو سوم ملت از مسیر و روند توسعه کشور کنار گذاشته شده‌اند. دقیقا دو سوم ملت الان در مسیر توسعه و پیشرفت کشور نیستند و جدا از یک سومی که در صحنه حضور دارند و فعال هستند. این شکاف را باید پر کرد. قدم اول مسیر انتخابات مجلس دوازدهم است که مردم و گروه‌های سیاسی این مطالبه را دارند که نفراتی از ما هم بتوانند نامزد شوند و در انتخابات حضور پیدا کنند و این فارغ از آن است که رای می آورند یا نه. فقط همین‌قدر که بتوانند حضور عادلانه و به موقع پیدا کنند. مثل بقیه کاندیداها و نامزدها.
من کل صحبت‌های ایشان را به طور کامل نشنیدم و نمی‌توانم نظر کاملی بدهم. ولی آن قسمت‌هایی که مربوط به برجام بود ،چون در فضای مشترکی قرار داشتیم و این موضوع در مجلس نهم پیش می‌رفت و ما هم توفیق داشتیم که در آن زمان در مجلس حضور داشته باشیم، وقتی آن موارد را مرور می‌کردند عین واقعیت‌ها بود و آن مطالب را کاملا درست بیان کردند.
به نظر من نباید به گفته‌های ایشان واکنش منفی نشان داد. باید از آن‌ها درس بگیریم و برای ادامه مسیر انقلاب و مسیر نظام استفاده کنیم. نباید صرفا از این افراد انتقاد کرد و گفت چرا این مطالب را بیان می‌کنند، این‌ها واقعیت‌هایی است که تجربه شده و به نوعی گرفتاری‌ها و مشکلات کشور بود. چالش‌هایی که در داخل و بیرون و خارج از کشور داشتیم. آن‌ها به عینه در صحبت‌های ایشان ترسیم و بیان می‌شدند و می‌تواند مورد استفاده دیپلمات‌های کشور قرار بگیرد و برای تصمیم گیران و تصمیم سازان در حوزه سیاست خارجی کشور نکات قابل استفاده و مهمی بودند.
خلاف نظر این آقایان بوده و می‌خواهند هزینه ایجاد کنند. نکته ظریف درست بود؛ وقتی برجام برای تایید به مجلس ارجاع شد و در قالب طرح قانونی ۹ ماده‌ای به مجلس آمد و بررسی شد من از نزدیک شاهد بودم که این‌ها کاملا در هماهنگی با شورای عالی امنیت ملی بودند
.
به آن اندازه که امروز دستشان باز است از فضا استفاده نمی کنند. امروز دست این دولت در حوزه سیاست خارجی و از لحاظ مختلف باز است و از این فرصت و این امکان استفاده لازم و بهره خوبی را نمی‌برند. اتفاقات مثبتی افتاده و ما از آن‌ها حمایت و کمک هم می‌کنیم، ولی نسبت به آن امکاناتی که در اختیارشان گذاشته شده کند حرکت می‌کنند. هم اختیاراتی که داده شده و هم موانعی که وجود ندارد. در دولت قبل وقتی می‌خواستند در حوزه سیاست خارجی کوچکترین قدمی بردارند فورا سر و صدا از این قوم که امروز دست‌اندر کار هستند بلند می‌شد چون، اعدام باید گردد و محدود باید شود و نباید اتفاق بیافتد و راهپیمایی و کفن پوشی و... و از این اتفاقات رخ می‌داد و الحمدالله که امروز نیست.
همین‌هایی که این بازی‌ها را در می‌آوردند امروز دست اندر کار هستند و کسی مانع آن‌ها نیست و همه تشویق می‌کنند و می‌گویند کار خوبی است. اگر می‌خواهیم برای حل مشکل کشور با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشیم، بسم الله! فضا فراهم است و باید از این امکان استفاده حداکثری شود. در این مسیر من احساس می‌کنم از این امکان استفاده خوبی نمی‌شود و امیدواریم بیشتر استفاده کنند. برخی از مشکلات اقتصادی ما راهکارهای سیاسی دارد که از همین مسیرها می‌گذرد و باید از این‌ها حداکثر استفاده را کنند.
خیلی چیزها می‌گفتند و حال که امروز در مسند کار هستند می بینند دو دو تا چند تا می‌شود.
باید اطلاعات را به طور دقیق از سازمان انرژی اتمی بگیریم. یک اشکال کار این جا است که در مجلس و دولت گذشته قبلا گزارشات مفصلی به صورت دوره‌ای در این خصوص به مجلس ارائه می شد، ولی دیگر نظارت‌ها، بررسی‌ها و گزارش گیری‌های دقیق اتفاق نمی‌افتد و همین باعث شده اطلاعات ما در این حوزه کم باشد. من هم حدس می‌زنم بخشی از این قانون زیر پا گذاشته می‌شود، شنیده‌های غیررسمی حاکی از این بوده که دولت به دنبال لایحه‌ای است که به صورت غیرمستقیم این قانون را اصلاح کند و از این اقدامات غیرقانونی خلاص شود. این‌ها نشان می‌دهد یک جای کار گیر دارد و طبیعی بود.
این قانون برای این گذاشته شد و فلسفه‌اش این بود که دولت قبلی در جایی گیر کند و نتواند مذاکرات را ادامه دهد و توافق را احیاء و نهایی کند و طبیعی است که این قانون برای دولت فعلی هم مانع خواهد بود و آن‌هایی که این را نوشتند دقیق می‌دانند که کجاها خار دارد و به پای کسی که در مسیر است فرو خواهد رفت و این را می‌دانند و شاید از آن منظر گفتند و من هم حدس می‌زنم که درست است ولی من چون گزارش دقیقی نگرفته‌ام نمی‌توانم قاطعانه بگویم که صد درصد دولت خلاف کرده است. چون در اجرا اصل این قانون برای متوقف کردن کار بود. حال چه دولت قبلی و چه دولت فعلی اگر بخواهند جلو بروند باید در جاهایی تنه‌ای به این قانون بزند
.
به نوعی می‌شود گفت، بله. تصمیماتی که منافع ملی در آن نبود و منافع جناحی و منافع گروهی بود و منافع ملی ما و سفره مردم را تحت تاثیر قرار داد
.
اگر چنانچه انتخابات محدود به همین جریان خالص شده و یک دست شده باشد جنگ زرگری‌هایی در بین آن‌ها اتفاق خواهد افتاد و دعواهایی که هیچ تماشاگری نخواهد داشت رخ می‌دهد، ولی اگر فضا برای انتخاباتی رقابتی و مشارکتی باز شود این دو بخش باز با هم متحد می‌شوند.
۲۱۶۲۱۷