به گزارش «» - همایش دوروزه «علوم انسانی اسلامی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی» که از روز پنجشنبه ۲۵ خردادماه آغاز شده بود، عصر امروز با گزارش روسای کمیسیون ها و سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین صادقی رشاد به کار خود پایان داد.
گزارشی از این همایش دوروزه را در ادامه می خوانید:
حجت الاسلام والمسلمین محمود رجبی، ۲۵ خردادماه در افتتاحیه این همایش به تببین آثار و برکات علوم انسانی اسلامی در سه محور حوزه های علمیه، نظام اسلامی و بشریت و جامعه جهانی پرداخت.
وی با تأکید بر هویت‌ساز و فرهنگ‌ساز بودن علوم انسانی خاطرنشان کرد: هر دو گروه صالح که به فکر تعالی جامعه هستند و گمراه که در صدد انحراف جامعه هستند، از علوم انسانی بهره می‌گیرند تا جایی که برخی اندیشمندان قائل هستند برخی از علوم انسانی با هدف استعمار ملت‌ها به وجود آمده است.
وی با بیان اینکه تمدن نوین اسلامی دارای قالب و محتواست، ابراز داشت: علوم انسانی محتوا را می‌سازد که در نتیجه حوزویان با اسلامی سازی علوم انسانی در تمدن نوین اسلامی باید نقش‌آفرینی کنند.
وی دفاع از ارزش‌ها و آرمان‌های دینی را از مهمترین رسالت حوزویان دانست و افزود: حوزویان با علوم انسانی اسلامی می توانند با هجمه های علوم انسانی سکولار مقابله کنند.
وی تبیین عقلانی و قابل پذیرش جهانی بسیاری از احکام اجتماعی و نظامات دینی را از دیگر برکات علوم انسانی اسلامی برای حوزه‌های علمیه معرفی کرد.
وی همچنین، مهندسی فرهنگی جامعه بر اساس اسلام، بازنگری و غنی‌سازی سندهای ملی، جهت‌دهی به نظام آموزش و پرورش، رشد استادان معتقد، عمق‌بخشی به فرهنگ نخبگان جامعه و ارتقای فرهنگ عمومی را از آثار و برکات علوم انسانی اسلامی در نظام اسلامی و هر جامعه‌ای که می‌خواهد بر اساس اسلام باشد برشمرد.
آقای رجبی با اشاره به فقر فکری علوم انسانی رایج و رسیدن به مرحله بحران گفت: علوم انسانی اسلامی می‌تواند علوم انسانی را از بحران نجات بدهد و افق‌های جدیدی و روشنی را برای علوم انسانی رایج بگشاید.
وی در پایان با انتقاد از عملکرد برخی از مسؤلان کشور که گرایش به فرهنگ غرب داشتند، خاطرنشان کرد: علوم انسانی اسلامی است که می تواند جلوی علوم انسانی آسیب زا را بگیرد و مسولان و جامعه را نجات بدهد.
آیت الله محسن اراکی در نخستین روز از این همایش آیت الله مصباح یزدی را فردی ذو ابعاد معرفی کرد و اظهار داشت: نمی‌توان در چنین همایشی حق مطلب را در خصوص یکی از ابعاد شخصیتی آیت الله مصباح ادا کرد.
وی مطرح کرد: آشنایی با جهان، تسلط بر اندیشه جهانی، خودساختگی و … ازجمله ویژگی‌های ایشان است.
وی با بیان اینکه اسلام در تعریف علم، تعریف انسان و انسانی بودن علم با غرب تفاوت دارد با انتقاد از افرادی که نقل دینی را در مقابل عقل قرار داده‌اند، گفت: نقل غیر عقلانی در اسلام نداریم و در مبادی، مقدمات، روش، استنباط نتایج از مقدمات همگی عقلی است که در نتیجه به تعبیر دقیق‌تر داده‌هایی که به روش علمی از منابع دینی بدست می‌آید اسلامی هستند که این منابع دینی همگی مبتنی بر عقل وحیانی است.
وی با بیان اینکه غربی‌ها علم را در گزاره‌های قابل احساس خلاصه می‌کنند، عنوان کرد: این موضوع نخستین گام مخالفت اسلام با اندیشه‌های غربی است.
وی ادامه داد: اعتقاد ما بر این است که علم، گزاره‌ای است که بر اساس برهان قابل تشخیص باشد.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از مطالبی که به عنوان علوم انسانی اسلامی مطرح می‌شود به دلیل نداشتن برهان قابل پذیرش نیست، خاطرنشان کرد: علمی را علم انسانی می‌نامیم که تفکر آن با تفکرات اسلامی هم‌خوانی داشته باشد.
وی با بیان اینکه نقل غیر عقلی نداریم، تصریح کرد: امتیاز ما نسبت به غربی‌ها این است که استنباط ما از نتایج مختلف تماما عقلانی است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: علوم انسانی اسلامی یعنی از مبانی اسلامی با استفاده از استنباط‌های عقلانی برداشت خواهیم کرد که آیت الله مصباح یزدی بارها بر این موضوع تاکید کردند.
وی با اشاره به اینکه داشته‌های علوم انسانی اسلامی به صورت پراکنده بسیار فراوان است، یادآور شد: فردی که به صورت گسترده‌تر از سایر اندیشمندان به عرصه علوم انسانی اسلامی ورود پیدا کرد، آیت الله مصباح یزدی بودند.
آقای اراکی با بیان اینکه امروز می‌توانیم بگوئیم در عرصه علوم انسانی اسلامی به یک مکتب جامع دست پیدا کرده‌ایم، گفت: به همین دلیل می‌توان علامه مصباح یزدی را به عنوان پدر علوم انسانی اسلامی دانست که یک مکتب جامع و فراگیر را ارائه داد.
دکتر پرویز داودی، مدیر گروه اقتصاد مؤسسه، ۲۵ خرداد هم طی سخنانی با اشاره به برهه تاریخی حذف دین در اجتماع و آزادی مادی محور انسان اظهار داشت: اومانیسم و لیبرالیسم ارکان و سرلوحه همه تفکرات و علوم انسانی در این برهه بود.
وی افزود: با وجود بحران‌های متعدد در اروپا خصوصا در عرصه اقتصاد سیر تطور مکاتب اقتصادی با وفاداری به همان مکاتب سه‌گانه غرب صورت گرفت و به صورت مستمر از راهکارهای تجربی سخن گفته‌اند و از مباحث الهی تهی هستند.
وی با بیان جنگ پیچیده و نرم دشمنان و مستکبران در حوزه علم و تفکر، اظهار داشت: کتب درسی و نظام آموزشی کشور متأثر از همان فرهنگی است که بجای متفکر پروری، تکنوکرات پروری دارد.
وی با اشاره به اینکه ضعف نظام آموزشی همان مطالب مبتنی بر ارکان سه‌گانه غرب را به اذهان مدیران و تصمیم‌سازان کشور سرایت می‌دهد، ابراز داشت: بعید می‌دانم امروز در کشور یک برنامه و نقشه راه منسجم و عملیاتی پیشرفت اسلامی با هدف قرب به سوی خداوند وجود داشته باشد.
وی با ابراز نگرانی از وضعیت نظام آموزشی کشور خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۷۴ صندوق بین المللی پول طی یک تفاهم‌نامه‌ای قصد تحمیل گزاره‌هایی را داشت که به جهت ضعف نظام آموزشی همان مطالب را در برنامه سوم خودمان برای کشور ارائه دادیم.
وی در پایان با تأکید بر اصلاح نظام آموزشی کشور ابراز امیدواری کرد: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این مسیر بتوانند نقش آفرین باشند.
حجت الاسلام والمسلمین شیخ حسن بغدادی از علمای کشور لبنان و عضو شورای مرکزی حزب الله لبنان، هم طی سخنانی با اشاره به مجاهدت و خدمت‌رسانی علامه مصباح یزدی قبل و بعد از انقلاب اسلامی ابراز داشت: وی از رهگذر مفهوم سعادت در عنوان ولایت فقیه از رابطه دین و سیاست سخن گفت.
مدیر مرکز تحقیقات اسلامی لبنان، وحدت بین حوزه و دانشگاه و رهایی از شر تفکر تکفیری را رسالت مهم و اساسی حوزویان معرفی کرده و افزود: علامه مصباح یزدی با تأسیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گام مهمی در ایجاد وحدت حوزه و دانشگاه برداشت و با گسترش عقل و منطق و اندیشه‌های معارف وحیانی با تفکر تکفیری به مقابله برخاست.
وی جمع بین علم و عمل و غلبه بر هوای نفس را از دیگر ویژگی‌های علامه مصباح یزدی برشمرد و افزود: موفقیت‌های علامه مصباح یزدی(ره) مرهون غلبه بر هوای نفس و ترجیح عقل بر هوی است.
حجت الاسلام والمسلمین علی مصباح یزدی هم در مراسم افتتاحیه و نخستین روز همایش بین المللی «علوم انسانی اسلامی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی» اظهار کرد: در این همایش اندیشه علوم انسانی اسلامی آیت الله مصباح بررسی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این همایش در چهار محور دنبال شده است، گفت: دیدگاه‌های آیت الله مصباح یزدی، مطالعه تطبیقی اندیشه‌های ایشان با دیگر متفکران در حوزه علوم انسانی، منظومه فکری علامه مصباح در علوم انسانی اسلامی و انعکاس و تاثیرگذاری اندیشه علامه مصباح در آثار اندیشمندان علوم انسانی این محورها را شامل می‌شوند.
دبیر علمی همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه در برگزاری این همایش حدود ۴۵ مرکز علمی داخلی، خارجی، دانشگاهی و حوزوی همکاری داشته‌اند، عنوان کرد: در این همایش ۴۸۱ مقاله که ۱۸ مورد آن انگلیسی و ۳۲ مورد آن عربی بودند، دریافت شده است.
وی خاطرنشان کرد: از این تعداد ۳۷۵ عنوان مقاله شامل ۱۴ مورد انگلیسی و ۳۰ مورد عربی پذیرفته شده است.
وی با اشاره به اینکه ۶۰ کرسی و نشست علمی در موسسه امام خمینی(ره) برگزار شده است، تصریح کرد: همچنین ۲۵ کرسی در مراکز همکار داخل کشور، ۱۰ وبینار به زبان‌های عربی و انگلیسی، ۸ نشست علمی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۴ نشست علمی در سوریه، ۲ نشست علمی در نمایندگی جامعه المصطفی در افغانستان، ۲ نشست علمی در جامعه آل البیت العالمیه و ۱ نشست در نمایندگی جامعه المصطفی در گرگان برگزار شده است.
وی با بیان اینکه پیش همایش‌های یک روزه و نیم روزه نیز در مراکز مختلف ملی و بین المللی برگزار شده است، یادآور شد: این پیش همایش‌ها در مراکز و کشورهای مختلفی از جمله لبنان، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دانشگاه آزاد قم، جامعه المصطفی و … دنبال شده است.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۴۴ جلسه مصاحبه علمی با شخصیت‌های علمی داخلی و خارجی در چهار محور علوم عقلی، نقلی رفتاری و اجتماعی برگزار شده است، بیان کرد: این مصاحبه‌ها در حدود هزار صفحه تنظیم شده که در حاشیه این همایش آیین رونمایی از آن نیز برگزار خواهد شد.
وی با بیان اینکه در حاشیه این همایش اقدامات مختلف دیگری نیز دنبال شده است، ابراز کرد: از جمله این اقدامات می‌توان به راه اندازی سایت سه زبانه اطلاع‌رسانی همایش، انتشار ۴ شماره خبرنامه همایش، انتشار الکترونیکی و رایگان مجموعه آثار علامه مصباح، برپایی نمایشگاه کتاب‌های علامه مصباح و برگزاری مسابقه از آثار علامه مصباح اشاره کرد.
در نخستین روز از همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی با حضور حجت الاسلام والمسلمین رجبی، آیت الله اراکی آیین رونمایی از سه دسته آثار آیت الله مصباح یزدی، آثار همایش و برخی از محصولات مرکز پژوهشی دائره المعارف علوم عقلی اسلامی برگزار شد.
از جمله این آثار می‌توان به کتاب فازهای پرواز از جمله آثار اخلاقی آیت الله مصباح یزدی، جلد دوم کتاب هم‌اندیشی معرفت شناسی، مجموعه مصاحبه‌ها با مراکز و شخصیت‌های مختلف در ۴ محور و ۴۴ مصاحبه، چکیده مقالات و … اشاره کرد.
عصر نخستین روز همایش با برپایی کمیسیون های مختلف به کار خود پایان داد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، عصر پنج شنبه، ۲۵ خرداد کمیسیون اخلاق و عرفان همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه مصباح یزدی با حضور اساتید و برخی روحانیان و طلاب برگزار شد.
استاد محمد حسن سموعی مقاله ای با عنوان جایگاه لذت در نظریه اخلاقی قرب الهی را ارایه داد و گفت: مکتب قرب الهی بالاترین مرتبه اخلاق است و ادامه دادند که انسان فطرتا دنبال لذت است که باید تببین شود اساس لذت چه چیزی است؟.
تحلیل دیدگاه علامه مصباح یزدی درباره فقدان گزاره بدیهی در اخلاق عنوان مقاله استاد مجید ابوالقاسم زاده است که در این مقاله تاکید می شود که طبق دیدگاه علامه گزاره اخلاقی اصل عدالت یا اصل صداقت یک گزاره نظری است که نیاز به اثبات دارد و بر خلاف بدیهیات بالوجدان مصادیق آنان کشف نمی شود.
در این مقاله آمده که بر اساس مبناگرایی تمام گزاره های نظری باید به یک گزاره بدیهی برگردد تا شناخت حاصل شود که علامه مصباح یزدی در تکمیل این نظریه قایل بودند گزاره های بدیهی هم باید به علوم حضوری برگردد.
استاد حسین صفی الدین و استاد محمد علی الآرناووطی مقالات خود را به زبان عربی بیان کردند.
بنابراین گزارش، عصر پنج شنبه، ۲۵ خرداد، کمیسیون تخصصی فلسفه همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی(ره) با حضور آیت الله فیاضی و حجت الاسلام والمسلمین علی مصباح در تالار مؤسسه برگزار شد.
بررسی و تحلیل مفهوم و معنای اراده از منظر صدرالمتألهین و علامه مصباح یزدی(ره)، عنوان مقاله حجت الاسلام احمد سعیدی است که وی بعد از تببین مقدمات بحث قائل شد که بر اساس نظریه ملاصدرا اراده بر موجودات مادی هم قابل سرایت است که طبق دیدگاه علامه مصباح(ره) این سرایت وجود ندارد.
حجت الاسلام سید محمدهادی مقدسی مقاله‌ای با عنوان «ارزیابی نظریه آنارشیسم فلسفی بر پایه دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی (ره)» ارایه داد و افزود: در تلقی کلاسیک، آنارشیسم به معنی نفی حکومت بود، اما آنارشیسم فلسفی با استدلال به تعارض اقتدار و اختیار، با هر نوع رابطه اقتداری در جامعه و نهادهای اقتدارگرا مخالفت می‌کنند.
وی افزود: به دلیل ناکارآمدی برخی دولت‌های اسلامی و اعمال خشونت به نام اسمیت در برخی کشورهای اسلامی، آنارشیسم در جهان اسلام هم در حال گسترش است. بنابراین برای مواجهه عالمانه با قرائت‌های جدید از آنارشیسم باید مبانی آنها را مجددا مطالعه کرد.
حجت الاسلام مقدسی با بیان اینکه اگرچه نام و نشان «آنارشیسم فلسفی» در آثار استاد مصباح وجود ندارد، اظهار داشت: در لابلای مباحث علامه مصباح مانند آزاد بودن انسان مدرن از تکلیف می‌توان مفروضات آنارشیسم فلسفی را پیدا کرد. افزون بر آن دستگاه فلسفی استاد مصباح ظرفیت مناسبی برای پاسخ به مفروضات فلسفی آنارشیسم فلسفی دارد؛ چراکه بر اساس ضرورت بالقیاس در الزام‌های سیاسی، زمینه برای مدخلیت اختیار فراهم می‌شود. درواقع، الزام‌ها مسبوق به اختیار هستند.
حجت الاسلام شریف به عنوان سومین ارائه کننده به بیان تأثیر فلسفه اسلامی و اندیشه‌های علمی علامه مصباح(ره) بر کشور تایلند پرداخت و افزود: در ابتدا فلسفه بودایی حاکم بود و در ادامه فلسفه غرب به تایلند نفوذ کرد که بعد از انقلاب اسلامی و ترجمه برخی از آثار علامه مصباح(ره) فلسفه اسلامی جای خود را در بین مردم و دانشجویان باز کرد.
آقای محمود حیدر به زبان عربی چهارمین ارائه کننده در کمیسیون فلسفه بود که قائل بودند علامه مصباح به دنبال منظومه متافیزیکی جدید (متافیزیک وحیانی) بودند تا اعتبارش به وحی و توحید برگردانده شود که در نتیجه امر متعالی نزد علامه به تمدن منتهی خواهد شد.
آیت الله فیاضی در تأیید سخنان محمود پیرامون متافیزیک وحیانی بیان کرد: علامه مصباح به عنوان یک فیلسوف که راه عقل را پیش می‌گرفتند و همراه با آزاد اندیشی کامل مباحث را پیگیری می‌کردند؛ اما مواردی بود که عقل راهی برای رسیدن قطعی به نتیجه نداشت که در این‌صورت به عنوان فیلسوف عاقلانه سراغ وحی می‌رفتند که این به تعبیری متافیزیک وحیانی است.
دکتر لگنهاوسن، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) پیرامون عینیت و ارزش‌ها در ارتباط علوم انسانی اسلامی سخن گفت و افزود: مخالفان اسلامی سازی علوم چون دین را یک امر شخصی می‌دانند معتقد هستند که اگر دین پایه علوم شود عینیت علم از بین خواهد رفت که این مطلب طبق فرمایشات علمی علامه مصباح یزدی(ره) مردود است.
وی با بیان اینکه برخی از مطالب علمی علوم انسانی مخالف ارزش‌های دینی است، خاطرنشان کرد: علامه مصباح قایل نبودند که این علوم به طور کلی کنار گذاشته شود بلکه قابل استفاده می‌دانستند.
عصر پنج شنبه، ۲۵ خرداد، کمیسیون تخصصی روان‌شناسی و علوم تربیتی هم با حضور استادان و روحانیان و طلاب برگزار شد.
حجت الاسلام دکتر بشیری در این کمیسیون مقاله‌ای با عنوان مبانی روش شناختی روان‌شناسی اسلامی با تاکید بر اندیشه‌های علامه مصباح یزدی (ره) ارائه و مبانی حاکم بر روش شناسی روان‌شناسی اسلامی را توضیح داد.
در این مقاله تابعیت روش از سنخ و ماهیت موضوع، تنوع یا تکثرگرایی در روش، قابل اعتماد بودن روش تجربی در جای خودش، حاکمیت و قضاوت گری قوه عقل در تمام روش ها، پذیرش روش نقلی برای شناخت واقعیت فرا حسی و فرا عقلی و ارزش مداری در فرآیند انجام تحقیق شش مبانی حاکم بر روش شناسی روان شناسی اسلامی معرفی شده است.
حجت الاسلام علی نقی فقیهی در حدود هفت محور مقاله خود با عنوان کاربرد فطرت به مثابه مبنای تعلیم و تربیت انسان از منظر علامه مصباح یزدی(ره) با تاکید بر آیات و روایات را تببین کردند و افزودند: فطرت به مثابه مبنای تعلیم و تربیت مورد توجه علامه مصباح یزدی قرار داشت.
خانم دکتر ناریمان قمیحه و سرکار خانم دکتر ناسی الموسوی مقالات خود را به زبان عربی تبیین کردند.
حجت الاسلام سید محمدرضا موسوی نسب کرمانی مقاله ای با عنوان نقش اراده در تربیت اخلاقی با تاکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی ارائه کرد که درصدد پاسخگویی به هفت سوال در زمینه اراده بود.
در پایان مقاله ای با عنوان مبانی ارزش شناختی روان شناسی اسلامی با تاکید بر اندیشه های علامه مصباح یزدی (ره) از سوی حجت الاسلام دکتر ناروئی ارائه گردید.
روز دوم همایش «علوم انسانی اسلامی از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی» صبح جمعه ۲۶ خردادماه با ادامه کار کمیسیون ها کار خود را آغاز کرد و عصر جمعه هم در قالب سخنرانی تعدادی از اساتید از جمله آقای منوچهر محمدی و استاد صادقی رشاد به کار خود پایان داد.
جمعه ۲۶ خرداد، نوبت دوم برنامه کمیسیون تخصصی علوم تربیتی و روان‌شناسی با حضور شخصیت‌های علمی داخلی و خارجی در مؤسسه امام خمینی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل هاشمی سجزه‌ای، دانش‌آموخته مؤسسه، مقاله‌ای با عنوان «بررسی و تحلیل شیوه خود تربیتی از دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره)» ارائه کرد.
وی پیش‌فرض‌های علامه در خودتربیتی، شیوه‌های خودتربیتی از دیدگاه علامه و بررسی شیوه علامه سه محور اساسی مقاله برشمرد و افزود: دیدگاه علامه مصباح در تربیت توجه به ابعاد سه‌گانه نفس (بینش‌ها، گرایش‌ها و کنش‌ها) و ارتباط دوسویه میان ابعاد سه گانه است.
دومین مقاله از سوی حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد زارعان با عنوان «ترسیمی از مراحل تربیت ایمانی بر اساس برداشت‌های استاد علامه مصباح (ره) از ادعیه مأثوره» ارائه گردید که نگارنده به دور از کلیات، رویکرد عملیاتی در تربیت دینی داشت.
آقای زارعان با اشاره به تربیت دینی به معنای خاص یعنی بخش ارتباطات انسان با خداوند که همان تربیت ایمانی است، ابراز داشت: از سخنان و آثار علامه مصباح یزدی(ره) برای تربیت ایمانی در سه بعد شناخت، گرایش و رفتار در این مقاله ده مرحله برداشت کرده‌ایم.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر شاملی، مدیر گروه اخلاق مجموعه علوم انسانی جامعه المصطفی العالمیه جایگاه تقلید در نوجوان و جوانان را به زبان انگلیسی برای حاضرین در جلسه تبیین و دیدگاه علامه مصباح(ره) را تشریح کرد.
دکتر احمد ماجد به زبان عربی و به صورت آنلاین و یوسف ابوخلیل به زبان عربی مقاله علمی خود را در این کمیسیون ارائه داد.
حجت الاسلام والمسلمین سید احمد رهنمایی، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به بررسی مکتب علمی تربیتی علامه مصباح یزدی(ره) پرداخت و ۱۴ ویژگی مانند ابتکار و نوآوری، استادپروری، نظریه‌پردازی دقیق، چشم‌انداز متناسب با افق اعلای الهی و مبارزه با شبهات را برای مکتب تربیتی علامه معرفی کرد.
جمعه ۲۶ خرداد ماه کمیسیون تخصصی کلام و فلسفه دین همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی(ره) با ارائه شش مقاله علمی روز دوم خود را به پایان رساند.
حجت الاسلام محمد حسن نادم در توضیح مقاله خود با عنوان «کم و کیف علم امام از نگاه علامه مصباح یزدی(ره)» گفت: علامه با توجه به نظرات مختلف اندیشمندان و شبهات موجود و در نظر گرفتن همه جوانب مبحث علم امام را مطرح کرد.
«بررسی انتقادی تأثیر الحاد تکاملی جدید بر مبانی علوم انسانی با محوریت آرای علامه مصباح یزدی(ره) » عنوان مقاله حجت الاسلام امرالله قلی‌زاده و «بررسی انتقادی دیدگاه دکتر پایا درباره علوم انسانی دینی با تأکید بر اندیشه علامه مصباح یزدی (ره)» عنوان مقاله حجت الاسلام عباس گرائی بود که به صورت مختصر در این کمیسیون ارائه داد.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد فولادی وندا در ارائه مقاله‌ای با عنوان «تحلیلی از علم دینی از منظر آیت الله مصباح یزدی(ره)» گفت: هر آنچه را که انسان را به کمال می‌رساند در علم دینی وجود دارد.
در این کمیسیون استاد محمد مرتضی به زبان عربی به ارائه مقاله پرداخت و حجت الاسلام اسلامی تفاوت تکنولوژی با علم را برشمرد.
جمعه ۲۶ خرداد، روز دوم کمیسیون تخصصی فلسفه همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی در تالار اصلی مؤسسه با حضور شخصیت‌های علمی و عموم علاقه‌مندان برگزار شد.
استاد عباس عارفی، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، معنای زندگی از دیدگاه علامه مصباح یزدی(ره) را به صورت مختصر برای حاضرین در جلسه تببین و بعد به پاسخگویی سؤالات آنان پرداخت.
در این کمیسیون؛ مقاله «گستره اعتبار دلیل نقلی یا خبر واحد، محدودیت و ملاک آن با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح(ره)؛ تبیین پیامد نگرش استاد در علوم انسانی اسلامی» از سوی حجت الاسلام و المسلمین استاد محمد حسین‌زاده، عضو هیئت علمی این مؤسسه و مقاله «الشیخ المصباح من رواد السکولاستیکه المحدثه» به زبان عربی از سوی ادریس هانی ارائه شد.
حجت الاسلام سید علی حسنی آملی، استاد حوزه علمیه و عضو هئیت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) در تببین مقاله خود با عنوان «نقد نگاه هستی شناختی علم مدرن از منظر علامه مصباح یزدی(ره)»، گفت: دانشمندان فی الجمله در نظریات علمی خود متأثر از جهان‌بینی و پیش فرض‌های خود هستند و در علوم انسانی هم تأثیر هستی‌شناسی در برنامه و دستورالعمل های علمی غیر قابل انکار است.
وی طبیعت‌گرایی، طبیعت به مثابه منشأ انرژی، تلقی مکانیکی از طبیعت، نفی یا نادیده گرفتن غایت در طبیعت، نفی حکمت از جهان را از مبانی هستی‌شناسی علم مدرن برشمرد و افزود: در این مقاله نقدهای علامه مصباح یزدی(ره) به هستی‌شناسی که در لابه لای مباحث و سخنان ایشان استیاد شده، بیان می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین مجتبی مصباح، عضو هیئت علمی این مؤسسه در تببین مقاله «مراتب اعتبار و صدق معرفت‌های اعتباری» با ذکر چند مثال علمی، گفت: علامه مصباح یزدی(ره) اعتبار معنای مختلف ندارد بلکه یک معنای واحد دارد که دارای مراتب مختلف است.
این کمیسیون با ارائه استاد سمیر خیرالدین به زبان عربی با عنوان «فعالیه الذهن و آثارها فی تشکل عالم الذهن وفق الفیلسوف الشیخ المصباح(ره)»برنامه خود را به پایان رساند.
مراسم اختتامیه همایش بین المللی اختتامیه همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی (ره) با قرائت قرآن کریم و کلیپ سخنرانی علامه مصباح و با حضور شخصیت‌های علمی و داخلی، روحانیان و طلاب و عموم علاقه‌مندان در تالار مؤسسه آغاز شد.
حجت الاسلام والمسلمین علی مصباح یزدی در مراسم اختتامیه این همایش که روز جمعه ۲۶ خردادماه برگزار شد، گزارش مختصری از برنامه های دو روز کمیسیون های تخصصی این همایش را ارائه کرد.
وی با اشاره به اینکه در مدت این دو روز ۵۴ مقاله از سوی استادان و اندیشمندان کشورهای ایران، عراق، بحرین، سوریه، لبنان و تایلند ارائه گردید، ابراز داشت: ۱۱ مقاله در کمیسیون فلسفه، کمیسیون کلام ۶ مقاله، کمیسیون جامعه شناسی ۵ مقاله، کمیسیون تفسیر و علوم قرآن ۷ مقاله، کمیسیون اقتصاد ۶ مقاله، کمیسیون اخلاق و عرفان ۶ مقاله و کمیسیون علوم تربیتی و روان شناسی ۱۲ مقاله مطرح گردید.
آقای مصباح با ذکر عناوین ۵۴ مقاله به صورت مختصر برخی از یافته های پژوهشگران شرکت کننده در کمیسیون های تخصصی را بیان کرد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: در همایش‌های بعد سطح علمی همایش ارتقا پیدا کند.
دکتر لگنهاوسن، استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی در مراسم اختتامیه با اشاره به اینکه اسلام در حالت خطر قرار داشت و در حد انجام مناسک نزول داده می‌شد، ابراز داشت: علامه مصباح دین را حداکثری و فراگیر می‌دانست و چه در فکر و چه در عمل در همه ابعاد، اسلام را دارای نظریه و برنامه معرفی می‌کرد.
وی علامه مصباح یزدی را یک فیلسوف واقعی و دارای نظام فکری معرفی و خاطرنشان کرد: توجه به نقاط مشترک ادیان و الهیات تطبیقی از امور مهمه و مورد توجه علامه بود.
دکتر لگنهاوسن با ذکر خاطره‌ای اظهار داشت: امام خمینی(ره) وقتی از برنامه‌های علامه مطلع شدند فرمودند که شخصا شما را حمایت می‌کنم.
دکتر منوچهر محمدی، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ۲۶ خردادماه در مراسم اختتامیه همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی با اشاره به تسلط علامه بر همه جهات علوم انسانی، ابراز داشت: علامه به عنوان یک متفکر اسلامی خود را وقف اسلامی سازی علوم انسانی کرده است.
وی افزود: آیت الله مصباح نظم فکری جدیدی در علوم انسانی ارائه کرد که گفتن واژه مکتب مصباحیه حرف درستی است.
وی با بیان اینکه برخی از لیبرال ها گمان می کردند که همانند مشروطه می توانند انقلاب اسلامی را از مسیر خود منحرف کنند که شهید مطهری به تنهایی وارد میدان شدند، اظهار داشت: علامه مصباح یزدی با ایجاد تحول در حوزه های علمیه به عنوان مهم ترین جای اسلامی سازی علوم انسانی و ارائه نظریات اسلامی و مقابله با اندیشه های سکولار جای شهید مطهری را پر کرد.
وی علامه مصباح را ذوب در ولایت معرفی و خاطرنشان کرد: آیت الله مصباح یزدی به عنوان یک دیده بان با شجاعت در برابر لیبرال ها نظریه ولایت فقیه را مطرح و تببین می کرد.
آیت الله علی اکبر رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در مراسم اختتامیه همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه آیت الله مصباح یزدی(ره) گفت: ذهن، زبان و زندگی علامه مصباح آئینه هم بودند. قطعا تا صدها سال جای خالی ایشان پر نخواهد شد.
وی با بیان اینکه مهمترین وظیفه ما پی‌گرفت اندیشه‌ها و افکار ایشان است، عنوان کرد: تعاریف متعددی برای علوم انسانی مطرح شده است.
وی با اشاره به اشکالی که بر طبقه بندی علوم وارد است، خاطرنشان کرد: آنچه را که امروزه علوم انسانی تعبیر می‌شود، دارای اشکالاتی است.
استاد رشاد با بیان اینکه برخی افراد فلسفه را خارج از علوم انسانی می‌دانند، تصریح کرد: در مجموعه علوم انسانی سه دسته از قضایای مباحث هستی شناختی، بایدها و نبایدها در حوزه‌های مختلف و همچنین مباحث شایدها و نشایدها وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه علوم انسانی موجود به مباحث فلسفی نیز می‌پردازد، یادآور شد: بدون توجه به مباحث فلسفی علوم انسانی شکل نخواهد گرفت.
رئیس شورای حوزه علمیه استان تهران با بیان اینکه در تمام رشته‌ها نیازمند بحث انسان شناسی هستیم، ابراز کرد: هر دانشی از مجموعه نظریه‌ها شکل گرفته و دارای منطق هستند.
وی با اشاره به اینکه منطق زائیده مبانی دانش است، بیان کرد: تحول در هر علمی وام‌دار این دو مسئله است.
استاد رشاد با بیان اینکه مباحث فلسفی در حوزه هستی شناسی بسیار موثر هستند، اظهار داشت: انسان در پیوند با هستی شناسی و مبدا باید شناخته شود.
وی با اشاره به اینکه در حوزه مطالعات علوم انسانی با یک خطا و ضعف روبرو هستیم، مطرح کرد: این نقطه ضعف مطرح کردن سلسله مبانی مشترک که همان مبانی عام هستند، است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه این مشکل باید به دست طلاب حل شود، عنوان کرد: طبق بیان آیت الله مصباح، تولید علوم انسانی اسلامی کار اجتهادی است و به دست طلاب و با همکاری دانشگاهیان محقق خواهد شد.