به گزارش«اطلاعات آنلاین»، توافقات اخیر جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و حل و فصل اختلافات گذشته برای بسته شدن پرونده ایران در شورای حکام را باید یکی از پیروزی های دیپلماتیک کشور در سال های اخیر قلمداد کرد که می تواند مسیر لغو یا کاهش تحریم های اقتصادی علیه کشورمان را هموار کند.
آرمان ملت ایران برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای و به کارگیری آن در تولید کالا و خدمات انساندوستانه که نمایانگر توانمندی های علمی و تحقیقاتی جوانان این کشوراست، برای دشمنان خارجی و آنان که تحمل پیشرفت و اقتدار جمهوری اسلامی را ندارند به یک بهانه سیاسی تبدیل شده است تا از طریق تهدید نظامی و تحریم اقتصادی، مسیر توسعه و بالندگی کشورمان را مسدود کنند.
با این وجود توفیقات پی در پی علمی ایران در دانش هسته ای ثابت کرده است که عزم دانشمندان این مرز و بوم برای ایستادن بر قله های اقتدار علمی و تکنولوژی جهان، با ابزار تهدید و تحریم و حتی با ترور نخبگان علمی کشور سد شدنی نیست و مسیر پیشرفت و افتخار دانش هسته ای ادامه دارد. این تجلی همان شعار آزادی و استقلالی است که جمهوری اسلامی بر محور آن بنیانگذاری شده است.
مهندس محمد اسلامی معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران همزمان با سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی در گفتگوی اختصاصی با کامران نرجه خبرنگار روزنامه اطلاعات به تشریح جدید ترین دستاورد های علمی و تحقیقاتی این حوزه و برنامه هسته ای صلح آمیز ایران پرداخت که مشروح این مصاحبه در پی می آید:
* به عنوان نخستین سئوال بفرمایید که چرا موضوع تحقیقات هسته ای ایران که جنبه ای کاملا علمی و تحقیقاتی دارد، به یک مشکل بزرگ سیاسی برای کشور تبدیل شده است و دشمنان ایران را برای اعمال تحریم های اقتصادی ظالمانه تحریک می کند؟
** به نام خدا، موضوع فناوری هسته ای یا انرژی اتمی به تنهایی یک پیشران تاثیرگذار برای توسعه تمامی حوزه هاست بنابر این اگر مجموعه حاکمیت کشور به درستی روی توسعه فناوری هسته ای تاکید دارد و اینکه مقام معظم رهبری به این مساله برای دستیابی به سیادت علمی عنایت ویژه ای دارند، ناشی از اهمیت این حوزه و نقش آن در توسعه سایر بخش های اقتصادی و اجتماعی است.
در واقع با ژرف نگری مقام معظم رهبری، فناوری هسته ای به عنوان پیشران توسعه سایر بخش های علمی و اقتصادی جزو اولویت های کشورمان هدفگذاری شده است و امروزه هر آنچه از پیشرفت دانش هسته ای داریم، محصول این نگاه استراتژیک و عمیق است.
پیشران ها علاوه بر آنکه بستر توسعه سایر بخش ها را فراهم می کنند، برای همه حوزه ها اقتدار آفرین هم هستند. یعنی موفقیتی که در یک پیشران به دست می آید، خود به خود در توسعه سایر حوزه ها تاثیر گذار است و این تاثیر گذاری به طور قطع با بدخواهان زیادی مواجه خواهد شد. از این رو بدیهی است که هرگونه حرکت در مسیر دستیابی به پیشران ها با مزاحمت و دشمنی بدخواهان مواجه می شود؛ زیرا وقتی در تراز قدرت قرار بگیریم و به هرم مؤلفه های قدرت دست پیدا کنیم، هرچقدر به رأس هرم نزدیکتر شویم، عصبانیت دشمنان بیشتر خواهد شد و مانع تراشی آنها در مسیر توسعه افزایش می یابد.
دشمنان ایران پس از دوران دفاع مقدس تمام تلاش خود را به ایجاد مانع برای توسعه کشورمان معطوف کرده اند و از اینکه ایران قدرتمند شود، در هراس بوده اند. تمام تحریم هایی که در سال های گذشته علیه کشورمان وضع کرده اند، برای ایجاد مانع در این حرکت بنیادی بوده است.
دشمن در حوزه دانش هسته ای با تهدید فعال، تحریم های همه جانبه و حتی با عملیات تروریستی علیه دانشمندان کشورمان به دنبال توقف حرکت توسعه ای ما بوده است. این جریان به رهبری سرویس های جاسوسی رژیم صهیونیستی حتی در سازمان های بین المللی پیگیری شده است و توانسته اند هیاهوی کاذبی علیه برنامه های هسته ای صلح آمیز ما به راه اندازند و از طریق ایراد اتهام و افترا به کشورمان فشار سیاسی وارد کرده و تحریم های اقتصادی اعمال کنند.
با این وجود جریان پبشتاز توسعه دانش هسته ای ایران در سالهای گذشته علیرغم فضا سازی‌ها در صحنه آژانس بین المللی انرژی اتمی، نه از تهدید فعالانه و نه از تحریم های اقتصادی و نه حتی از ترور دانشمندان و انفجار مراکز هسته ای خود باکی داشته، بلکه روز به روز قدرتمندتر و مصمم تر از گذشته عمل کرده است. ما به اتکای دانش و ایمان جوانان خود در این حوزه به دستاوردهای بی نظیری رسیده ایم که امروزه ما را به عنوان یک کشور هسته ای شناخته اند و عملا نمی توانند این واقعیت را تکذیب کنند.
جمهوری اسلامی ایران با عبور از این مسیر سخت و پر بحران براساس دانش و توانمندی های خود ، صاحب فناوری هسته ای شده و در تراز کشورهای پیشرو این حوزه قرار گرفته است. ما وارد منطقه اقتدار آفرین شده ایم و دشمنان سعی می کنند که ما را به داشتن برنامه هسته ای غیرصلح آمیز متهم کنند. آنها با تعابیری نظیر آنکه جمهوری اسلامی نیازی به دانش هسته ای غیرصلح آمیز ندارد، می خواهند جلو حرکت علمی و پیشرفت دانش هسته ای ما را سد کنند.
چالش های دولت سیزدهم در روند تحقیقات هسته ای ایران
* مذاکرات برجام در دولت قبل موفق شد چارچوبی برای همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین تعهد کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای رفع تحریم های ایران طراحی کند که با خروج آمریکا از این معاهده، هیچکدام از این تعهدات عملی نشد. اینک در دولت سیزدهم روند تحقیقات هسته ای ایران با چه چالش هایی روبروست؟ آیا با عنایت به تضعیف برجام، ماهیت اهداف دانش هسته ای ایران تغییر کرده و رویکردهای جدیدی برای سازمان انرژی اتمی تعریف شده است؟
** در ابتدای مسئولیت دولت سیزدهم با دو مساله روبرو بودیم؛ اول اینکه بر اساس مذاکرات برجام و سند امضا شده محدودیت های زمانی و ظرفیتی در فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران اعمال شده بودو همزمان با این مساله با توجه به خروج آمریکا از برجام و مذاکراتی که در دولت قبل برای بازگشت آمریکا به ایفای تعهداتش در این سند صورت گرفته بود، مجلس قانون اقدام راهبردی رابرای کاهش تحریم ها تصویب کرد و مسلما برای ما اجرای این قانون یک محور بود تا بتوانیم دشمن را به ایفای تعهداتش مجاب کنیم و آنها از تحریم ها دست بردارند. البته مذاکرات برای مجاب کردن طرف های برجام به ایفای تعهداتشان هنوز ادامه دارد. دولت سیزدهم در چنین شرایطی سازمان انرژی اتمی را تحویل گرفت.
از سوی دیگر اینکه ماهیت این سازمان تاکنون تحقیقاتی بوده و کمتر وارد فاز صنعتی شده است؛ بنابر این در همان ابتدای فعالیت دولت سیزدهم تصمیم گرفتیم به سمت صنعتی شدن حرکت کنیم و به موازات این اقدام کاری کنیم که آثار فناوری هسته ای در بهبود زندگی مردم و در اقتصاد ملی دیده شود.این دو تصمیم که یکی صنعتی شدن بود و دیگری ایجاد زیرساخت و ظرفیت، باید مثل دو بال یک پرنده، متوازن ترسیم می شدند. به همین دلیل برای اینکه دورنمای واضحی با افق روشن برای سازمان انرژی اتمی داشته باشیم، سند جامع راهبردی سازمان را برای چشم انداز ۱۴۲۰ تدوین و تصویب کردیم که بیستم فروردین پارسال رونمایی شد. این سند حایز سه ویژگی بارز جامعیت، جهت مندی و کارآمدی است که بر اساس آن تکمیل واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر و ساخت نیروگاه های اتمی جدید با ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات برنامه ریزی شده است. به علاوه احداث نیروگاه اتمی ۳۶۰ مگاواتی تمام ایرانی به عنوان یک راهبرد اساسی در ارتقای قابلیت صنعتی کشور به تراز هسته ای در دستور کار قرار گرفته است.
از طرف دیگر ، می دانیم که مردم در کنار مسئولان برای اهداف دانش هسته ای در برابر تحریم ها مقاومت کرده اند و داشتن انرژی هسته ای به آرمان ملی ما تبدیل شده است. مردم بارها شعار داده اند که «انرژی هسته ای حق مسلم ماست» و در برابر تهدیدهای دشمن به بمباران تاسیسات اتمی، برای دفاع از صنعت غنی سازی کفن پوش شدند و کیلومترها دور تا دور این تاسیسات زنجیره انسانی تشکیل داده اند.
این نشان می دهد که مردم ما به این باور رسیده اند که دانش هسته ای، ثروت ملی ماست. قدرت الهی که در دل ذرات اورانیوم قرار گرفته است و ارزشی که پرتوهای هسته ای دارند، می تواند برای بهبود کیفیت زندگی بشر به کار گرفته شوند.
اعتقاد داریم این ارزش ها باید در زندگی مردم نمایان شود و همگان از این نعمت بهره مند شوند. در انرژی هسته ای دو بخش ارزشمند داریم: یکی خود انرژی که در تولید برق به کار می رود و دوم استفاده از پرتوها که اگر از طریق سامانه به کار برده شوند، می توان از آنها در بخش سلامت، کشاورزی، صنعت، محیط زیست، آب و خاک استفاده کرد و این کاربردهای صلح آمیز سالهاست که در کشورها پیشرفته مصرف دارند؛ ولی ما تاکنون در این حوزه ها کمتر ورود کرده ایم. بنابر این باید کاری می کردیم تا مردم آثار این تحقیقات را در بهبود زندگی خود مشاهده کنند. از این رو تصمیم گرفتیم ظرفیت هایی که در بخش تولید رادیوداروها داریم را تثبیت و تقویت کنیم. این چرخه برای تولید داروهایی است که در درمان سرطان و از بین بردن سلول های سرطانی کاربرد دارند.
افزایش دقت رادیو داروهای تولیدی برای تشخیص بیماری
بدین ترتیب پارسال تصمیم گرفتیم دقت رادیو داروهای تولیدی را برای تشخیص بیماری و همچنین اثربخشی بهتر بالاببریم. به طوری که اینک بالغ بر ۲۰۰ مرکز پزشکی از سازمان انرژی اتمی رادیودارو دریافت می کنند و سالانه بالغ بر یک میلیون بیمار را زیر پوشش قرار می دهند و بنا داریم این ظرفیت را در کشور افزایش و تا سال آینده این بخش مهم را در مدار قرار دهیم و به یک قطب تولید رادیودارو در منطقه تبدیل شویم.
از طرف دیگر تصمیم گرفتیم دستگاه های جدید مولد پرتوها را طراحی کنیم و از فناوری های خود برای تولید تجهیزات پرتودهی مناسب در صنعت غذا و بهبود امنیت غذایی استفاده ببریم. با ظرفیت سازی در این بخش، ظرف یک سال گذشته(یعنی از اردیبهشت ۱۴۰۱ تا اردیبهشت ۱۴۰۲) تمامی سامانه های مولد پرتو که هدفگذاری کرده بودیم را طراحی و مهندسی کردیم و به نمونه های معیار تولید رساندیم و سه روز قبل آخرین نمونه از این تجهیزات با حضور سرپرست وزارت جهادکشاورزی رونمایی شد.
اینک قادریم تمامی فرایندهای مربوط به سلامت محصولات کشاورزی را(چه در بخش مبارزه با آفات و چه در بخش از بین بردن باقیمانده سموم شیمیایی) با پرتودهی هسته ای (از طریق اشعه گاما، آفت زدایی مایکرو ویو، اشعه ایکس یا پلاسمای سرد) تحت نظر داشته باشیم و تمامی این تجهیزات پرتودهی به سامانه تبدیل شده اند. کشورما سالانه حدود ۱۳۰ میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می کند و استفاده از این تجهیزات سبب خواهد شد تا باقیمانده سموم کشاورزی از محصولات تولیدی این بخش خارج شود و باعث بیماری در مردم نشود. همچنین سالانه حدود ۳۰ درصد از محصولات غذایی ایران که حجمی معادل ۴۰ میلیون تن دارند، به دلایل مختلف فاسد و دورریز می شوند که استفاده از این تجهیزات و پرتو دهی محصولات موجب جلوگیری از فساد زود هنگام و افزایش دوره انبارسازی آنها خواهد شد.
این مهمترین رویکرد انرژی اتمی در دولت سیزدهم است تا سامانه هایی را که قبلا نداشتیم، تولید کنیم و امیدواریم با همکاری بخش خصوصی ظرف مدت دو سال، تمامی این سامانه ها را در اقصی نقاط کشور مستقر کنیم. این موضوع هم به سلامت مردم، هم به اقتصاد ملی و هم به رونق صادرات غیرنفتی کمک می کند.
ظرفیت دیگری که در کوتاه مدت در خدمت مردم قرار می گیرد، احداث آب شیرین کن با ظرفیت ۷۰ هزار متر مکعب در روز (در استان بوشهر) است که از مصوبات سفر رئیس جمهوری به این استان و توافق میان سازمان انرژی اتمی با وزارت نیروبه شمارمی رود.
* برخی معتقدند اهدافی که امروزه در توسعه دانش هسته ای دنبال می کنیم به راحتی با غنی سازی اورانیوم با خلوص بسیار کمتر از حد فعلی قابل دستیابی است. با این وجود ایران روی غنی سازی با خلوص بالا تأکید دارد. این اورانیوم غنی شده با خلوص بالا چه هدفی دارد و چه منافعی را برای ایران تأمین می کند؟ چرا باید با غنی سازی بالای ۶۰ درصد حساسیت دیگران را تحریک کنیم تا مدام به دنبال تحریم ما باشند، در حالی که اساساً نیاز ما به اورانیوم غنی شده با خلوص بسیار کمتر است و نیازی به اورانیوم غنی شده خلوص بالا نداریم؟ آیا این کار باعث نشده است تا موضوعی که کاملا علمی و تحقیقاتی است و همه جهانیان به علمی بودن آن اذعان دارند، به یک چالش سیاسی فراگیر برای کشورمان مبدل شود؟
** اولا در صنعت هسته ای آن گونه که دیگران القا می کنند، غنی سازی با خلوص بالا صرفاً مصارف نظامی ندارد. این تفاسیر برای توجیه اتهاماتی است که به جمهوری اسلامی ایران می زنند. وقتی غنی سازی بالاتر داشته باشیم، بازدهی و بهره وری دانش هسته ای هم بالا می رود. البته قبول دارم که غنی سازی برای تولید انرژی الکتریکی در نیروگاه ها زیر ۵ درصد است و به بیش از این حد نیازی نیست. غنی سازی لازم برای فعالیت راکتورهای تحقیقاتی هم حدود ۲۰ درصد است، ولی ما کشوری هستیم که در تحریم قرار داریم و مواد مورد نیاز دانش هسته ای را به ما نمی دهند. نه اورانیوم سنگ معدن به ما می فروشند، نه کنسانتره کیک زرد را به ما می دهند، نه حتی سوخت راکتور تحقیقاتی را برای ما فراهم می کنند؛ بنابر این ناچاریم غنی سازی حدود ۲۰ درصد را برای تامین سوخت راکتور هسته ای تهران که تنها مرکز تأمین رادیو داروی ماست، انجام دهیم. آنها حتی تنها شرکت تولیدکننده رادیو داروی ایران را تحریم کرده اند و از اساس با دستیابی ما با فناوری هسته ای مخالفند. هیاهوی درصد غنی سازی بهانه و فریب است تا اذهان عمومی را تسخیر کنندو به انحراف بکشند.
تأمین سوخت همین راکتور تحقیقاتی تهران که یک تأسیسات آمریکایی است از بعد از پیروزی انقلاب متوقف شد. بعد قرار شد آرژانتین این سوخت را فراهم کند که آن هم بعد از چند سال متوقف شد. دوباره قرار شد اروپایی ها این سوخت را فراهم کنند که آنها هم خلف وعده کردند. به همین دلیل این راکتور تا سال ها تعطیل بود، ولی جمهوری اسلامی ایران معطل و متوقف نمی ماند و خودش سوخت لازم را برای راکتور تحقیقاتی را تأمین می کند.
غنی سازی ۶۰ درصدی بر اساس قانون اقدام راهبردی است
* فاصله غنی سازی ۲۰ درصدی مورد نیاز سوخت راکتور تحقیقاتی با غنی سازی ۶۰ درصدی فعلی چه توجیهی دارد؟ حتی گزارش شد که ایران غنی سازی ۸۳ درصدی داشته است. این حد از غنی سازی با چه هدفی صورت گرفت؟
** ما غنی سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را بر اساس تکلیفی که قانون اقدام راهبردی روی دوشمان گذاشته است و موظف به اجرای آن هستیم، انجام می دهیم.البته این سطح از غنی سازی مصارف گوناگونی از جمله تولید مواد اولیه رادیو دارو ، آشکار سازها و غیره دارد. آنها چنین القا می کنند ایران در پی مقاصد نظامی است، ولی هدف اصلی ما اجرای قانون اقدام راهبردی است و هدف این قانون هم متقاعد یا وادار کردن طرف های مقابل به کاهش تحریم های ظالمانه اقتصادی ایران است.ما از همین اورانیوم غنی سازی شده ۶۰ درصدی در تولید صفحات سوخت و به خصوص مواد اولیه تولید رادیوداروها نظیر «مولیبدن» استفاده بردیم. این یک فرآیند کاملا تحقیقاتی است ولی آنها می گویند مگر شما برای کارهای تحقیقاتی خود چند گرم اورانیوم ۶۰ درصد نیاز داشتید؟ ما می خواهیم آنها متوجه بشوند که این ظرفیت غنی سازی در جمهوری اسلامی ایران، یک ظرفیت بومی است و نابودشدنی نیست.
ما در چارچوب اهداف ملی خودمان گام بر می داریم و اساس رفتار ما رعایت ضوابط آژانس بین المللی انرژی اتمی است. این کاری نیست که دور از چشم آژانس بین المللی
انرژی اتمی باشد. ما تحت نظارت آنها هستیم و معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای در ایران توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و به قانون مبدل شده است. ما به قانون معاهدات پادمان که در حقیقت رعایت الزامات آژانس بین المللی انرژی اتمی است و در مجلس تصویب شده، کاملا پایبندیم.
غنی سازی های با خلوص بالا برای این صورت گرفته است تا تحریم ها لغو شوند، هدف قانونگذار هم همین بوده است که اقدام راهبردی برای لغو شتحریم ها صورت گیرد. بهتر بود آنها تحریم ها را لغو می کردند و اجازه می دادند تا فعالیت ها در چارچوب خودش انجام شود. آنها به معاهده برجام که خودشان امضا کرده اند هم عمل نکردند و از آن خارج شدند. حتی اجازه ندادند سایرین هم با جمهوری اسلامی کار کنند. وقتی با چنین رفتاری روبرو هستیم، به طور طبیعی مجلس قانونی وضع کرد که آنها را به لغو تحریم ها مجاب کند.
امیدواریم این اقدام تآثیر خود را گذاشته باشد. ما همچنان در تعامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی هستیم و فعالیت های ما مستند و منطبق با ضوابط آژانس است. برای ما تأمین منافع ملی اهمیت دارد و امیدواریم در یک تعامل منطقی و دوجانبه با آژانس بتوانیم این منافع را تأمین کنیم. تهمت هایی که رژیم صهیونیستی به ما می زند، کاملا بیهوده است.
* این تاکید شما بر اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها کاملا صحیح و منطقی است، اما برخی معتقدند توافقات اخیر ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی به معنای نادیده گرفتن مفاد قانون اقدام راهبردی است. آیا توافقات اخیر با آژانس با قانون اقدام راهبردی مجلس منافات دارد؟ آیا قرار است به نظارتی بیش از آنچه قبلا صورت گرفته است، متعهد شویم؟
** آژانس بین المللی انرژی اتمی برای همکاری با ما دو تاکید دارد: یکی قانون منع گسترش سلاح های هسته ای یا همان NPTودیگری مقررات پادمان ؛ تا تمامی فعالیت های ما تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد. ما با این دو محور مورد تاکید آژانس کاملا هماهنگ و متعهد هستیم و طبق نظارت های صورت گرفته هیچگونه عدم تطابق نداشته ایم. مساله دیگر، نظارت ویژه ای است که شورای امنیت سازمان ملل متحد براساس قطعنامه ۲۲۳۱ بر عهده آژانس قرار داده است تا فعالیت های هسته ای ما را محدود کند. آنچه که آژانس در گزارش های خود اعلام کرده است و می گوید نظارت ندارم، مربوط به این بخش ذیل برجام است. وقتی تعهدات برجامی را هیچکدام از امضا کنندگان عمل نمی کنند و به آن پایبند نیستند، طبق قانون اقدام راهبردی، طبیعی است که ما هم به آن عمل نکنیم. آژانس بین المللی انرژی اتمی همیشه در گزارش های سه ماهه برای شورای حکام و گزارش های شش ماهه برای سازمان ملل اعلام می کند که دسترسی و نظارت ندارد، ولی مفهوم این گزارش ها این نیست که هیچ نظارتی بر فعالیت های ما نیست. آنها فقط به نظارت های مربوط به تعهدات برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دسترسی ندارند.ما طبق قوانین پادمان هیچ منعی برای تولید مواد هسته ای و غنی سازی نداریم و آنها هم به این روند کاملا نظارت دارند.
همکاری ایران بر اساس مفاد بیانیه تهران است
* آیا این توضیحات یعنی توافقات اخیر با آژانس بین المللی انرژی اتمی با قانون اقدام راهبردی هیچ منافاتی ندارد؟
** ما دقیقا طبق قانون اقدام راهبردی عمل کرده ایم. ملاک همکاری ما با آژانس، مفاد بیانیه تهران است که اسفند پارسال به امضای طرفین رسید و آن هیچ منافاتی با قانون اقدام راهبردی ندارد.
* برخی می گویند،هرگاه مذاکرات ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی به مرحله توافق می رسد و به سمت بستن پرونده تحریم های ایران گام بر می داریم، آزمایشات جدید موشک های دوربرد و هایپرسونیک در داخل کشور انجام می گیردکه دوباره کشورهای غربی را به ادامه تحریم ها و عداوت با ما ترغیب می کند. همزمانی این قبیل اتفاقات با یکدیگر دلیل خاصی دارد؟ آیا واقعا در پی لغو تحریم های اقتصادی هستیم؟ از طرف دیگر این قبیل رفتارها باعث رقیب تراشی در بین کشورهای همسایه شده و آنها هم برای توسعه انرژی اتمی خود به رفتار ایران استناد می کنند، آیا به دنبال تحریک و رقیب تراشی کشورهای همسایه هستیم؟
** این حرف مهمی است که باید تشریح و شفافسازی شود. ما می دانیم که منظومه ای از توطئه ها توسط کشورهای دشمن در اطراف ما شکل گرفته است و هر زمان که به سمت حل و فصل پرونده می رویم، شاهد تشدید تحریم ها هستیم. اگر کشورهای غربی واقعا به دنبال حل و فصل پرونده هسته ای ایران هستند، پس این تحریم های جدید چیست؟ عبارت “همه گزینه ها روی میز است” چه معنایی دارد؟ مسلما پاسخ به چنین رفتارهای دوگانه ای از سوی غربی ها، در مراجع بالادستی کشور با صلاحدید منافع ملی گرفته می شود.
به نظر من کشورمان به قدرت دیپلماسی نیاز دارد و آن هم نیازمند یک پشتوانه بازدارندگی فعال نظامی است. بازدارندگی غیرفعال و خنثی طبیعی است که در دنیای مبتنی بر زور و قدرت، کارآمد نیست. چنین بازدارندگی موجب دیپلماسی التماسی خواهد شد که مقام معظم رهبری به درستی به آن اشاره کردند. به فرموده ایشان ما یا باید در کلوپ قدرت باشیم و به همین دلیل پیشرفت های
نظامی کشور از جمله تولید موشک‌های پیشرفته هایپر سونیک توجیه دارد. فراموش نشود که متاسفانه امروزه همه کشورهای گروه ۵ که دارای بیشترین قدرت از جمله سلاح هسته ای هستند و جالب اینکه هیچکدام در NPTعضویت ندارند دارای حق وتو هم هستند و چنین رویه زوری در دنیا حاکم است.
مردم ما برای آزادی و استقلال خون داده اند و این عزت آفرینی، نیاز به قدرت بازدارندگی فعال دارد. این در حالی است که رژیم فاسد صهیونیستی به هیچ معاهده ای پایبند نیست و نظارتی هم بر فعالیت های هسته ای آن صورت نمی گیرد، دهها کلاهک هسته ای دارد و اصلا عضو آزانس بین المللی انرژی اتمی نیست. این رژیم دائم در حال تهدید کردن نظامی دیگران است، مانور برگزار می کند، چنین رژیمی می گوید برنامه هسته ای ایران باید نابود شود و ایران نباید به سلاح هسته ای دسترسی داشته باشد. چرا باید این همه تنش آفرینی صهیونیست ها در منطقه از نظر دور باشد؟ چه قانونی و منطقی بر این دولت سرکش حکمفرماست؟ مسلما چنین دولتی حق ندارد در امور ملتی با فرهنگ نظیر مردم ایران دخالت کند. حق ندارد به ما تهمت بزند. ملت ما همواره زاینده علم و فناوری بوده اند و امروز به برکت رهبری انقلاب جزوکشورهای پیشتاز در این حوزه ایم. آنها از همین مساله می ترسند و به دنبال خاموش کردن شور علمی ایران هستند. برای رسیدن به این هدف تهمت پیگیری برنامه سلاح هسته ای را می‌زنند. این در حالی است که حتی به گفته مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی موسسات رژیم صهیونیستی بدون اشاره به برنامه سلاح هسته ای خودشان بی وقفه در حال انتشار مطلب و تهمت زدن به برنامه های اتمی ما هستند. این نشان از عداوت و دشمنی بی پایان با این ملت است.
همکاری با روسیه
* اگر موافق باشید برگردیم به برنامه صنعتی دانش هسته ای ایران و همکاری با کشوری نظیر روسیه که این روزها تحت شدیدترین تحریم های بین المللی قرار دارد. آیا همکاری با چنین کشوری می تواند منافع ملی ما را در حوزه صنعت هسته ای برآورده کند؟ کشوری که خودش در چنین شرایط تحریمی قرار گرفته، چگونه می تواند نیازهای هسته ای ما را تأمین کند؟ آیا ادامه این همکاری منجر نمی شود که همچنان در معرض تحریم ها باقی بمانیم یا نتیجه چنین همکاری باعث نمی شود که دستاوردهای ضعیفی کسب کنیم و توفیقات آینده از اعتبار لازم برخوردار نباشند؟
** روسیه بدون شک یکی از بازیگران اصلی و کشورهای پیشرو در صنعت هسته ای قلمداد می شود و حتی آمریکایی ها هم در انرژی هسته ای به روسیه وابسته اند و با این کشور تعامل دارند. ما با چنین کشوری یک قرارداد ۷ر۸ میلیارد دلاری برای توسعه نیروگاه های اتمی داریم که از زمانبندی اجرای خودش بسیار عقب مانده است. زمانی که دولت سیزدهم شروع به فعالیت کرد، هم نیروگاه شماره یک ما(بوشهر) مشکلات مالی داشت و هم نیروگاه های شماره ۲ و ۳ که در دست احداث هستند، متوقف بودند. ولی با پرداخت هایی که برای نیروگاه اتمی بوشهر صورت گرفت، روند کار آغاز شده است . به جرأت می توان گفت پرداخت های صورت گرفت برای این پروژه در دولت سیزدهم نسبت به دولت های قبل سه برابربوده است. دولت های قبل کمتر از ۱۷۰ میلیون دلار برای اجرای این پروژه پرداخته بودند ولی ما ۳ برابر این رقم راپرداختیم. روزی که مسئولیت ما شروع شد حدود ۳۰۰ نفر در پروژه نیروگاه های ۲ و ۳ مشغول به کار بودند ولی امروز بالغ بر ۱۸۰۰ نفر در این پروژه فعالند. حتی در یک سال و نیم گذشته حدود ۷ر۱ میلیارد دلار قرارداد جدید برای تکمیل این پروژه با شرکت های ایرانی بسته ایم. ما می دانیم که روسیه تحت تحریم های سنگین بین المللی قرار دارد و به همین دلیل از آن دعوت کرده ایم تا برای نیازهای هسته ای خود از ظرفیت صنایع ما استفاده کند و انعقاد این قرارداد با بخش خصوصی در همین زمینه است که بیشتر هم خواهد شد.
ما از روس ها خواسته ایم برای مواردی که با تحریم روبروست از ظرفیت صنایع ما استفاده ببرند. سرفصل های متنوعی در دستور کار داریم که به آنها فناوری و ظرفیت بدهیم که همگی در حال مذاکره است . در واقع ما واردکننده فناوری نیستیم بلکه اکنون صادره کننده ایم و حتی با روسیه و کشورهای دیگری که از ذکر نام آنها خودداری می کنم، در حال مذاکره هستیم.
تسریع در اتمی کردن برق جهان
* تاکید ما بر توسعه نیروگاه های اتمی و تاسیس واحدهای جدید، در شرایطی که برخی کشورهای صاحب نام در این حوزه سرگرم جمع کردن نیروگاه های اتمی خود هستند، به چه دلیل است؟ شنیده می شود که آلمان، فنلاند، ژاپن و دیگر کشورهای دارای نیروگاه اتمی به سمت استفاده از انرژی های دیگر در تولید برق روی آورده اند و مشغول تعطیل کردن نیروگاه های اتمی خود هستند. در چنین شرایطی ما به دنبال ساخت نیروگاه ۲ و ۳ هستیم که تازه از زمانبندی اجرا هم عقب هستند. آیا این تصمیم درستی است؟
** این سئوال خیلی خوبی است؛ اما باید بدانید برخلاف آنچه گفته می شود، دنیا به سرعت در پی استفاده از انرژی اتمی در تولید برق است، زیرا انرژی پاک و سالمی است. وقتی بر اساس کنوانسیون پاریس کشورها متعهد شده اند تا سال ۲۰۵۰ حجم قابل توجهی از تولید گازهای گلخانه ای و مصرف سوخت فسیلی خود را کاهش دهند، بدیهی است گرایش به استفاده از نیروگاه های اتمی افزایش یافته است.
هیچ کشوری به جز آلمان در مورد توسعه نیروگاه های اتمی تردید ندارد. آلمان هم به دلیل فشار گروه حاکم سیاسی یعنی جناح سبز به این مساله تن داده است که تفکرات این گروه هم از سوی همه مردم آلمان تائید نمی شود. اکنون فرانسه ۷۷ درصد برق مورد نیاز خود را از انرژی اتمی تأمین می کند، آمریکا و چین هم در حال گسترش نیروگاه های اتمی هستند و سهم برق هسته ای خود را در سبد انرژی های کشورشان بالا می برند. در همسایگی ما هم امارات متحده عربی ۵۶۰۰مگاوات ظرفیت نیروگاه هسته ای نصب کرده که ۲۸۰۰ مگاوات آن ( یعنی دو نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی) در حال آماده سازی است. عربستان سعودی، بنگلادش و پاکستان هم به شدت به دنبال توسعه نیروگاه های اتمی خود هستند. ترکیه هم در حال عقد قرارداد و همکاری با روسیه برای ایجاد نیروگاه های اتمی است. درواقع بازدهی بالا، عمر بالای ۶۰ سال، ایمنی قوی و پاکیزگی انرژی تولیدی این نیروگاه ها باعث گرایش بیشتر کشورها به استفاده از آن شده است.
این مزایا حتی شرکت هایی نظیر جنرال الکتریک و زیمنس را به سمت تولید نیروگاه های ژنریک، ماژولار و نیروگاه های کوچک هسته ای ترغیب کرده و برخلاف تصور عامه گرایش به استفاده از نیروگاه های اتمی بسیار بیشتر شده است. امروزه حتی نیروگاه های کوچک هسته ای به عنوان یک پیشران روی کشتی های اقیانوس پیما و سایر شقوق حمل و نقل در حال نصب است و نسل آینده با توسعه کاربری این نیروگاه ها مواجه خواهد شد. فرانسوی ها پارسال ۱۳ پروژه جدید هسته ای را کلید زدند و از آن به عنوان رنسانس هسته ای خود یاد کردند. دنیا کاملا شتابان به دنبال افزایش استفاده از این نوع انرژی است. جالب است که حتی سوخت قابل مصرف در نیروگاه های هسته ای قابلیت بازیافت و بازمصرف دارد و هیچگاه این سوخت میرایی ندارد و به همین دلیل ظرفیتی بزرگ در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.
* آخرین دستاوردهای صنعت آب سنگین ایران چیست؟
** آب سنگین یا اکسید دوتریوم یک از پر مصرفترین مواد ایزوتوپی جهان است و به زودی به پر مصرفترین ایزوتوپ جهان تبدیل خواهد شد. امروزه مصارف غیر هسته‌ای این ایزوتوپ در حال جهش است و در صنایع دارویی، تشخیص پزشکی، میکروالکترونیک، زیست فناوری و … کاربرد وسیعی پیدا کرده و خوشبختانه صنعت هسته‌ای ایران هم در این زمینه موفق عمل کرده است و جایگاه بین المللی خوبی دارد.
اکنون دهها پروژه صنعتی، تجاری و پژوهشی تعریف و زنجیره خلق فناوری تا تجاری سازی به طور کامل در کشور مستقر شده است. محصولاتی با فناوری سطح بالا در کشور ساخته می‌شود و علاوه بر تامین نیاز داخلی صادرات خوبی داشته‌ایم. حدود ۳۳۰نوع ماده شیمیایی ایزوتوپی در مجموعه صنعت تولید می‌شود که برای مثال از این تعداد،۲۶پایا زیست مولکول(زیست مولکول نشاندارشده با ایزوتوپ پایدار) از این مجموعه در تولید کیت غربالگری نوزادان استفاده شده است که کمک بزرگی به طرح ملی غربالگری نوزادان خواهد کرد. دو پایادارو( داروی حاوی ایزوتوپ پایدار) هم تا یک سال دیگر وارد بازار دارویی کشور خواهند شد که هر دو از داروهای پیشرفته هستند و امیدواریم در سه سال آینده این تعداد به پنج دارو برسد. تمامی این فناوری‌ها بر اساس دانش اتمی و مولکولی ساخته می‌شوند و امیدواریم در آینده کشور ما جایگاه رفیعی در این حوزه‌ها به دست آورد.
*سپاس از فرصتی که دراختیار ما گذاشتید .