به گزارش «اطلاعات آنلاین»، گزارشی درباره ورود هوش مصنوعی به دنیای حیوانات در ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات منتشر شده است. در این گزارش می خوانید:
دانشمندان به کمک مدلهای هوش مصنوعی روی سوت ویژه دلفینها، صدایی که ماکاکها از خود درمیآورند و آواسازی خفاشها کار کردهاند. مدلها زمانی بهترین عملکرد را از خود نشان میدهند که آواهای دریافتی از جانوران را از پیش فراگرفته باشند. در صورتی که مجموعه دادگان بزرگتری به آنها داده شود، حتی میتوانند مخلوطی از صداهای جانوری را که طی آموزش با آنها آشنا نشدهاند را از هم تفکیک کرده و هر کدام را جداگانه شناسایی کنند. علاوه بر این، هوش مصنوعی به تولید صداهای یک جانور جدید نیز کمک میکند. به عنوان مثال، صداهای تازهای از نهنگهای گوژپشت ساخته شدهاند. برای این منظور، آواهای نهنگ به ریزواج یا میکروواج تقسیمبندی میشوند. هر واج در زبانشناسی کوچکترین بخش گفتار و کوچکترین جزء مشخص کلام است که اگر با یک واج دیگر جابهجا شود در کلمه تغییر معنایی ایجاد میکند، مثل دو واج «پ» و «د» در دو واژه پیر و دیر. علاوه بر ریزواجها، از نوعی مدل زبانی استفاده میشود تا شبیه به نهنگ صحبت کند. در نهایت صدای جدیدی که بدین شیوه تولید میشود را برای نهنگها پخش میکنند تا ببینند چه واکنشی نشان میدهند. اگر هوش مصنوعی میتواند یک تغییر تصادفی را از یک تغییر معنادار تمیز دهد، این بدان معنا است که علم یک گام به کشف گفتگوی معنادار در میان جانوران نزدیکتر شده است. هوش مصنوعی این زبان جدید را صحبت میکند؛ اگر چه معنای آنچه میگوید برای انسان نامفهوم است.
حفاظت از یک گونه پرنده با هوش مصنوعی
کلاغهای هاوایی به خاطر توانایی در استفاده از ابزار شهرت دارند. علاوهبر این ویژگی بارز، دستگاه آوایی خاصی دارند که به واسطه آن میتوانند اصوات پیچیدهای را تولید کنند. جانورشناسانی که در حفظ کلاغ هاوایی تلاش میکنند، امیدوارند طیف صداها و آواهایی که این گونه تولید میکند در اثر نگهداری در اسارت فرسایش نیافته باشد. برای مثال، ممکن است دیگر قادر به تولید اصوات هشداردهنده و اعلانخطرکننده نباشد. این امر میتواند در بازگشت آنها به دنیای وحش مشکل ایجاد کند. شاید این توانایی ازدسترفته به کمک الگوریتم یادگیری ماشینی که اصوات کلاغ هاوایی را شناسایی و طبقهبندی میکند، به این پرنده باهوش بازگردانده شود. این الگوریتم میتواند معلوم کند یک گونه جانوری چند نوع صدا را در اختیار دارد و از آنها استفاده میکند. این الگوریتم به کمک یادگیری ماشینی که خودش بر خودش نظارت میکند، ساخته شده است. یادگیری ماشین نیاز ندارد که متخصصهای انسانی دادهها را برایشان لیبِلگذاری کنند تا بتواند الگوها را یاد بگیرد. الگوریتم خودش صداهای ضبطشده طبیعی را استخراج میکند تا فهرستی از تمامی صداهای کلاغ هاوایی را تولید کند. آواسازی کلاغ هاوایی به طرز چشمگیری پیچیدهتر از آواسازی گونههای دیگر کلاغ است. بدین ترتیب، یادگیری ماشین میتواند به حفاظت از این گونه کلاغ که در معرض خطر انقراض قرار دارد کمک کند. کلاغ هاوایی دیگر در طبیعت یافت نمیشود. آنها را در اسارت پرورش میدهند و تکثیر میکنند تا در وهله بعد در طبیعت رهاسازی کنند.
تشخیص احساسات جانوران با الگوریتمهای یادگیری ماشین
تا چندی پیش، رمزگشایی آواهای ارتباطی جانوران بیشتر با تکیه بر مشاهده انجام میشد، اما اکنون دانشمندان بیشتر از یادگیری ماشین کمک میگیرند. آنها با نصب حسگر به جانوران مقادیر زیادی داده آوایی را جمعآوری کرده و به شناسایی و رمزگشایی این اصوات معنادار و پیامرسان میپردازند. برای مثال، الگوریتمی ساخته شده که صدای خرخر خوک را تحلیل میکند تا تشخیص داده شود آیا جانور احساس مثبتی را تجربه میکند یا احساسی منفی دارد. در مطالعه احساسات خوکها ۷۴۱۴ صوت که از ۴۱۱ خوک در موقعیتهای مختلف ضبط شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. «دیپ اسکویک» نیز الگوریتم دیگری است که بر اساس فریادهای فراصوت جوندگان تعیین میکند آیا دچار استرس هستند یا خیر. هدف پروژه دیگری به نام ابتکار «سِتی» که به منظور ترجمه آواهای پستانداران دریازی آغاز شده این است که به کمک یادگیری ماشین ارتباطات نهنگهای عنبر تفسیر شوند.
ارتباط با جانوران به کمک فناوری یادگیری ماشین
در سال ۱۹۷۰ یک آلبوم موسیقی از آوازهای نهنگها منتشر شد و جنبشی را به راه انداخت که نتیجهاش ممنوعیت شکار نهنگ بود. اکنون آغازگران «پروژه گونههای زمین» که اعضای یک سازمان علمی ناسودبر هستند نیز برای رسیدن به نتیجهای که به نفع گونههای جانوری باشد هدف بزرگی را دنبال میکنند. آنها قصد دارند با قدرت فناوری یادگیری ماشین که شکلی از هوش مصنوعی است، ارتباطات حیوانات را در سراسر قلمرو جانوران رمزگشایی کنند. رویکرد این پروژه متفاوت است، چرا که به جای تمرکز بر رمزگشایی ارتباطات تنها یک گونه، ارتباطات همه گونهها مورد مطالعه قرار میگیرند. آنها میخواهند ارتباط گونه انسان را با گونههای زنده دیگر بیشتر و عمیقتر کنند تا از این طریق امکان محافظت بیشتر از حیات وحش فراهم شود. شاید این تلاشها به کشف یک زبان غیرانسانی بیانجامد . در این حین، در حال ساخت فناوریهایی هستند که کار زیستشناسها و کارشناسهای محافظتکننده از طبیعت را آسانتر می کنند. سازمان پروژه گونههای زمین در سال ۲۰۱۷ با پشتیبانی اهداکنندگان و خیرین تأسیس شد و نخستین مقاله آن در دسامبر ۲۰۲۲ به چاپ رسید.
ترجمه زبانهای انسانی برای یکدیگر با یادگیری ماشین
یادگیری ماشین این توانایی را دارد که حتی بدون نیاز به آگاهی قبلی زبانهای مختلف را به یکدیگر ترجمه کند، گاهی زبانهایی که بسیار از هم متفاوت هستند. این فرایند با ساخت الگوریتمی آغاز میشود که نمایانگر و بیانکننده واژهها در یک فضای فیزیکی است. در این نمایش هندسی که چندین بعد فیزیکی را شامل میشود، فاصله و جهت بین کلمهها که با نقطه مشخص میشوند تعیین میکنند واژهها چقدر از لحاظ معنایی به هم مرتبط هستند. برای مثال، فاصله واژه «پادشاه»که رابطه معنایی غیرمستقیمی با واژه «مرد»دارد در فضای هندسی به اندازه فاصلهای است که دو واژه «ملکه» و «زن»نسبت به یکدیگر دارند. هوش مصنوعی این نقشهبرداری را بدون این که معنای واژهها را بداند انجام میدهد؛ یعنی فقط میبیند با چه تناوبی این جفت واژهها در نمایش هندسی نزدیک به یکدیگر قرار میگیرند .
آواهای ارتباطی جانوران
فهمیدن و شناختن آواهای جانوران مدتها است موضوعی جذاب و و گیرا برای مطالعات زیستشناسها بوده است. گونههای مختلفی از نخستیها از خود صداهای هشداردهندهای درمیآورند که متناسب با نوع جانور شکارگری که به آنها نزدیک میشود متفاوت از یکدیگر هستند. دلفینها با سوتهایی که ویژه هر یک از آنها است یکدیگر را مورد خطاب قرار میدهند. برخی پرندگان نغمهسرا نیز این توانایی را دارند که با بهکارگیری برخی از عناصر آوایی خود و بازآرایی آنها پیامهای مختلف را به یکدیگر مخابره کنند. بیشتر کارشناسها این اصوات را زبان در نظر نمیگیرند، چرا که هیچیک از آواهای ارتباطی بین جانوران تمامی معیارهای لازمه یک زبان را ندارند.