محمد جلال؛ مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، در رابطه با طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان گفت: طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان رویکرد متفاوت دولت در موضوع هدفمندسازی یارانه کالا‌های اساسی بود؛ که دلیل این رویکرد متفاوت، وجوه اجتماعی و اهمیت نان در سبد خانوار است.
وی افزود: با تشخیص و نظر دولت مقرر شد، جلوگیری از هدررفت آرد و نان یارانه‌ای، نه با آزادسازی قیمت و نه با سهمیه بندی، بلکه با یک رویکرد متفاوت و تجربه جدید در تاریخ اقتصادی کشور صورت پذیرد.
جلال بیان کرد: در اولین گام طرح، کارتخوان‌های هوشمند در یک بازه زمانی کوتاه حدوداً ۱۰۰ روزه در کلیه نانوایی‌های سطح کشور که حدود ۷۸ هزار نانوایی هستند (۱۸ هزارنانوایی در روستا‌ها و مابقی در شهرها) مستقر شد و عملیات فروش نان در این زیرساخت ثبت شد. تا پیش از اجرای این طرح، داده‌هایی در زمینه ضریب تبدیل آرد به نان در کشور وجود نداشت در حالی که یارانه آرد بزرگترین قلم یارانه‌ای کشور از محل بودجه است. با اجرای فاز اول طرح، این زنجیره داده‌ای کامل شد تا سیاست گذار بتواند به استناد این داده ها، برای آرد و نان یارانه‌ای برنامه ریزی دقیق انجام داده و جلوی هدررفت آن را بگیرد.
وی گفت: شرط مهم دولت برای اجرای این طرح این بود که اولا قیمت نان در سمت مردم هیچ تغییر نکند و آزادسازی قیمت اتفاق نیفتند، و دوم اینکه سهمیه بندی نان ایجاد نشود؛ که طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان هم با این دو پیش فرض مهم طراحی و اجرا شد.
وی ادامه داد: دولت نه فقط هیچ قصدی و تصمیمی برای آزادسازی قیمت نان نداشته و ندارد بلکه برای سال گذشته تصمیم گرفت که همان افزایش چند درصدی قیمت نان که هرساله توسط شورا‌های آرد و نان هر استان انجام می‌شود، هم انجام نشود. اما در عین حال خود را موظف دانست هزینه‌های افزایش یافته نانوایان را در موضوع اجاره بها و دستمزد جبران کند، بنابراین پرداخت ۱۵ درصد کمک هزینه را از ابتدای فاز اول طرح کلید زد؛ یعنی با شروع فاز اول طرح، در پایان هر روز ۱۵ درصد از عملکرد نانوایان بر پایه کارت‌های هوشمند به عنوان کمک هزینه دولت به هر نانوایی پرداخت می‌شود که این ۱۵ درصد در شروع فاز دوم طرح، از ۱۷ بهمن ماه به ۳۰ درصد افزایش یافت.
جلال ادامه داد: قدم اول در فاز دوم، افزایش کمک هزینه نانوایان بود و قدم دوم این بود که از داده‌های به دست آمده در تخصیص آرد یارانه‌ای به نانوایان استفاده کنیم.
مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه آرد یارانه‌ای در کشور فاصله قیمتی ۱۶ برابری با آرد سایر مصارف دارد گفت: نظام اقتصادی نان در گذشته به شکل شورا با عدد ثابت بود و هم اکنون به شکل شناور درآمده تا برای نانوا‌ها بر اساس عملکرد خود مبتنی بر کارتخوان‌ها و پردازش داده‌ها در دوره بعد امکان خرید آرد یارانه‌ای فراهم شود.
وی گفت: گام دوم فاز دوم طرح، شناورسازی سهمیه آرد و نان نانوایان بود که در استان قزوین آغاز شد و به صورت عملیاتی در پایان آذرماه در نانوایی‌های قزوین رقم خورد و بعد از گذشت دو ماه و با مشاهده آثار آن در انتهای بهمن، در کلیه استان‌ها آغاز شده است.
وی ادامه داد: ابتدا ۱۰ استان اضافه شدند و در میانه ماه استان‌های دیگر اضافه شدند و انتهای اسفند ۵ استان باقی مانده نیز به این جمع پیوستند. امروز در کل استان‌های کشور این طرح پیاده شده و ما انتظار داریم که این طرح در ۳ الی ۴ ماه آینده به بلوغ خود برسد و آثار آن در قالب گزارش‌های آماری در رسانه‌ها اعلام شود.
جلال تاکید کرد: با شناور شدن سهمیه آرد، نانوایانی که نان را با ساختار مناسب و کاملا متعهدانه تولید می‌کنند و در اختیار مردم می‌گذارند علاوه بر اینکه آرد معادل را دریافت می‌کنند با کمی افزایش دریافت مواجه خواهند شد، اما اگر نانوایی فعالیت نداشته باشد، قطعاً با کاهش دسترسی به آرد یارانه‌ای مواجه می‌شود.
مشاور وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه با آغاز مرحله جدید یارانه آرد و نان علائم موفقیت را مشاهده می‌کنیم، گفت: اولین علامت کاهش صف‌های غیر متعارف در نانوایی‌ها بود داده‌های سامانه نیز بیانگر افزایش ساعت کار نانوایی است، چون اقتصاد نانوا‌ها به سمت افزایش تولید و فروش و ثبت تراکنش حرکت می‌کند.
وی افزود: از سمت دیگر قیمت آرد یارانه‌ای در مصارف خارج از شبکه که بعضاً شبکه‌های اجتماعی آن را قیمت گذاری می‌کردند در یک الی دو ماه گذشته با افزایش قیمت شدید مواجه شد که این به معنی کاهش عرضه خارج از شبکه آرد است چه افزایش قیمت آرد چه افزایش قیمت نان شاخص‌های نیابتی از اثر بخشی این طرح بود هم نان و هم آرد افزایش قیمت پیدا کردند و آخرین شاخص‌های نیابتی ما که نشان دهند موفقیت طرح بوده، کاهش قیمت مجوز نانوایی است؛ در گذشته به دلیل وجود سهمیه‌های معین آرد بر روی مجوزها، نرخ‌های بالایی روی مجوزها شکل می‌گرفت ما با اجرای این طرح روند کاهشی روی قیمت مجوز‌های محسوس شده و امیدواریم این روند کاهشی قیمت ادامه پیدا کند.
جلال در پایان تاکید کرد: برخی از فعالان صنعت نان در سال جدید دارای مشکلات اقتصادی اند و به سمت برخی از تخلفات مانند گران‌فروشی حرکت می‌کنند برای پیشگیری از این اتفاق اپلیکیشنی را به مردم معرفی خواهیم کرد و همه مردم می‌توانند با ورود به این برنامه، موقعیت جغرافیایی نانوایی‌های اطراف، قیمت نان و سابقه خرید خود را مشاهده کنند، همچنین بر روی تراکنش‌های خرید خود، درباره عملکرد نانوایی نظر بدهند؛ نانوا‌های متعهد را تحسین و تخلف نانوا‌ها را نیز گزارش دهند، چون با نظر مردم، ساختار تخصیص آرد یارانه‌ای دقیق‌تر می‌شود و ما می‌توانیم فرصت‌کاری برای نانوا‌های متعهد را توسعه دهیم.