به گزارش «اطلاعات آنلاین»، عاصفه الله وردی در ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات نوشت: مادر پدر ها می دانند که در مسیر فرزندپروری هر روز مسائلی پشت سر هم می آیند و باید حل شوند. زندگی پر از مساله است؛ هم برای بزرگتر ها و هم برای بچه ها. حتی گاهی کودکان مسائل پیچیده تری هم دارند. فقط کافی است که خودمان را جای آنها بگذاریم و به جواب تمام سئوال‌های ناتمام آنها فکر کنیم، اما مهمترین اصل در فرزندپروری و ارتباط با کودک و نوجوان این است که قرار نیست همیشه جواب سئوال های آنها را بدهیم آنها باید یاد بگیرند که خودشان مسائلشان را حل کنند.
روش های حل مساله برای کودکان گنگ است و آنها نیاز دارند که این روش ها را یاد بگیرند. شما از چه سنی انتظار دارید که کودکان مهارت حل مساله را بلد باشند و با مسائلی که برایشان پیش می آید درست رو برو شوند؟ بچه ها تا ۳ سالگی تمرکز اصلی شان روی خانواده و پدر و مادر است و کمتر با دیگران تعامل برقرار میکنند. شاید در این دوران یادگیری مهارت حل مساله چندان ضروری به نظر نرسد.
پیش‌بینی کنید
ما آدم ها معمولاً تا وقتی مشکلی پیش نیامده به راه حل آن هم فکر نمی کنیم، اما در واقع در مورد فرزند پروری بهتر است پیش از گیر کردن در پیچ جاده و در مسائل مختلفی که کودکم با آن برخورد خواهد کرد، آنها را بررسی و پیش‌بینی کنیم.
کجا اهمیت پیدا می‌کند؟
البته که کودکان از بدو تولد با مسائل زیادی برخورد می کنند و مهارت عبور از مشکلات و پیدا کردن راه درست را نشان می دهند. وقتی سن کودک بیشتر می شود، از او انتظار می رود که لبخند بزند، به محبت اطرافیان پاسخ دهد، احساسات مثبت را از محیط بگیرد و احساسات خود را بیان کند و به نوعی در محیط خود اثربخش باشد، اینجاست که مهارتها مهم می‌شوند.
چگونه می‌توان سنجید؟
کارشناسان روانشناسی، آزمون هایی برگزار میکنند که هر دو یا سه ماه یک بار مهارت های مختلف کودک را مورد سنجش قرار می دهد. مهارت هایی مثل حل مساله، مهارت اجتماعی شدن، مهارت ارتباط برقرار کردن و مهارتهای حرکتی درشت و ریز. چنانچه مشاهده شود که کودک در شرایط طبیعی قرار دارد و مشکلی وجود ندارد که هیچ، ولی اگر ببینند که کودک در هر مرحله از مهارتهای ارتباطی و توانمندی‌ها دچار مشکل است، روش‌هایی را به کار می برند که کودک بتواند مشکلش را حل کند.
از چهارسالگی
اکثر افراد به مهارت های فرزندانشان در سنین بالاتر توجه می کنند در مهد‌کودک، مدرسه و مقاطع بالاتر اما در واقع این چهار یا پنج سال اول زندگی کودک است که بهترین زمان برای یادگیری اوست. مهارت و توانمندی حل مساله یک ویژگی یاد گرفتنی است و چیزی نیست که کودک آن را از پیش خود آموخته باشد. برای اینکه بتواند آن را درست و صحیح پیاده کند، باید به صورت مداوم از ابتدای زندگی تمام مهارتها با او تمرین شود.
مهارت،آموختنی‌ست
برای کسب مهارتی مثل مهارت حل مساله بهترین راه آموزش این است که کودکان آن را از پدر و مادر کسب کنند. اغلب پدر و مادرها کودکانشان را در کلاس های مختلف ثبت نام میکنند، اما باید در نظر داشته باشند که برای کسب مهارت های زندگی به عنوان یک سرمایه مهم وقت بگذارند. برای انجام بهتر این امر، مطالعه کتاب های مختلف و اختصاص دادن زمان مناسب کمک کننده است.
پدر و مادر موثرند
اگر پدر و مادری مهارت لازم برای حل مساله در خودش نداشته باشد، نمی‌تواند از فرزندش هم انتظار چنین کاری داشته باشد. پدر و مادری که توانمند هستند و اصول مهم حل مساله را خود آموخته‌اند بهتر می توانند نگاه آموزشی به کودک داشته باشند. مهارت های رفتاری و برقراری ارتباط و تعامل با محیط مانند هر مهارت دیگری به تمرین و پیگیری احتیاج دارد و برای کسب توانمندی ها باید به فرزندان کمک کرد تا به درستی این مهارت را در خود ایجاد کنند. اگر مهارت حل مساله در کودکی به خوبی آموزش داده شود، با احتمال بیشتری در بزرگسالی هم این مهارت به کمک افراد می‌آید.
چگونه شروع کنیم؟
برای شروع، از کوچکترین مسائل دور و بر خود آغاز کنید. مثلاً اینکه اگر در یک مهمانی تولد، کودک من با بچه های دیگر بر سر فوت کردن کیک اختلاف نظر پیدا می کند، چه کار باید بکند یا اینکه اگر در پارک هنگام بازی، کودکی به او زورگویی کرد، باید چگونه با او برخورد کند؟ کودکی که مراحل حل مساله را به خوبی می داند آن را ریشه یابی می کند علت را مشخص می‌کند و برای حل کردن مساله از والدین کمک می گیرد. از آن لحظه به بعد خود را برای برنامه‌های بعدی آماده می کند، ولی اگر این توانمندی را نداشته باشد به جای حل مساله شروع به انکار و پنهان کردن واقعیت می کند.
من از همه بهترم
گاهی کودک و نوجوان می‌گوید:” دیگران با من لج می کنند یا من از آنها بیشتر می فهمم پس همه باید به حرف من گوش کنند.” در واقع در چنین شرایطی کودک از مکانیزم دفاعی انکار استفاده می کند. به این شکل نه فقط مساله حل نخواهد شد بلکه روز به روز ابعاد پیچیده تری به خود می‌گیرد و یک مساله کوچک به چندین و چند مساله بزرگ تبدیل می شود.
مراحل حل مساله
برای برخی از مسائل حل نشدنی کودکان و نوجوانان در مرحله اول با او صحبت و ابعاد مختلف قضیه را با هم بررسی کنید. در مرحله دوم به او کمک کنید تا با هم راه حل های عجیب و غریب و حتی خنده دار و مسخره برای موضوع پیشنهاد دهید. در مرحله سوم با روش باران فکری تمام نظرات عاقلانه و غیر عاقلانه را یادداشت کنید. در مرحله چهارم لیست خود را نگاه و بهترین نظرات را جدا کنید و برای اجرا انتخاب کنید. در مرحله پنجم به یاد داشته باشید که می‌توانید هر مساله جدیدی را با کمک همین روش در پنج مرحله با هم حل کنید.