سمرپورمحسن: عید سعید فطر و ماه رمضان، بخش چشمگیری از مناسبات فرهنگی در دین اسلام است که به دلیل نتایج درخشانی که در فرایند روزه و خودسازی برای مؤمنان و عباد خداوند برجای می‌نهد به یوم الفطر که روز عید و مبارکی برای صائمین و مؤمنین است به شکوفایی و اوج عبادت و تقوی اعتلا می‌یابد.
مولانا در مثنوی به فلسفه روزه و ارج آن در خودسازی و تربیت نفس بسیار سخن گفته است اما در یک غزل پرمغز به جان و ذات آن اشارت می‌کند:
آمد شهر صیام سنجق سلطان رسید
دست بدار از طعام مایده‌ی جان رسید
روزه چو قربان ماست زندگی جان ماست
تن همه قربان کنیم جان چو به مهمان رسید
صبر چو ابریست خوش، حکمت بارد از او
زانک چنین ماه صبر، بود که قرآن رسید
نفس چو محتاج شد روح به معراج شد
چون در زندان شکست جان برِ جانان رسید
پرده‌ی ظلمت درید دل به فلک برپرید
چون ز ملک بود دل، باز بدیشان رسید
دست و دهان را بشو نه بخور و نه بگو
آن سخن و لقمه جو کان به خموشان رسید
باری، روزه از جهت کیفیت تاثیر بر ایمان در اغلب و بلکه تمام ادیان الهی توصیه شده و در اسلام نیز در زمره فروعات اهمیت یافته است. آنچه در فلسفه‌ی عبادات و ادیان برای پیروان مفید قلمداد شده، کیفیت تربیتی و صبر و شکیبایی است که به مثابه فرهنگ روزه و راه و روح این عبادت وارد و توصیه شده است. وجوب عبادات البته امری خاص و رازی در قلبها، بین العبد والمعبود است.
ای بسا ظاهر که کافر می‌نمود
حقتعالی کار او را می‌ستود
باطن و نیت و صدق و پرهیزگاری متاع مود پسند حق است و حضرت رب العالمین جز این طریقت را نمی‌پسندد و آنچنان که از تعالیم اولیا و ائمه و آیت الهی برمی آید، جز این شریعت را حقیقت قلمداد نفرموده و پاداش و عنایتی نخواهد بخشید.
در واقع تظاهر و جلوه گری، ریا و تزویر و خودنمایی، آفت ایمان و رهزن باطن است. وقتی حافظ که دانای جان و مربی نفوس و دشمن زهد ریایی است می‌گوید: ای بسا خرقه که مستوجب آتش باشد، اشاره به همین امور دارد، یعنی جلوه فروشان و مقدس مآبان و ظاهرفریبان را خطاب قرار داده که در خانه تزویر و ریا بگشایند…
اما از این مقدمات که بگذریم، با توجه به ارج و اعتبار اهداف فرهنگی در انقلاب اسلامی، باید کارنامه نهادها و متولیان فرهنگ و شریعت را با توجه به اهمیت بی‌مانند آنها بگشاییم و ببینیم چه داشته‌ایم و چه داریم! چه خواسته‌ها و اهدافی در میان بوده واکنون چه اندازه تحقق یافته و به کدام منزل و مقصود رسیده‌ایم؟
آیا با به کارگیری امکانات آموزش و پرورش، آموزش عالی، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه‌های علمیه و مساجد، منابر و تریبون‌ها، ستاد انقلاب فرهنگی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان تبلیغات اسلامی، ستاد نمازهای جمعه، دانشگاه‌های دینی و اسلامی اینک به نقطه مطلوب رسیده‌ایم یا از آن فاصله داریم و اگر فاصله داریم چقدر و چرا فاصله داریم؟