به گزارش خبرآنلاین محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در توئیتی علت وارد نشدن ایران به سازمان همکاری شانگهای را غربگرا بودن دولت قبل دانسته و نوشت: «عضویت در سازمانهای منطقه ای کاغذبازی نیست بلکه ریشه در اراده سیاسی رهبران کشورهای عضو دارد. تا زمانی که ادراک قدرتهای آسیایی از دولت قبل، یک دولت غربگرا بود اجازه ورود ایران را به سازمان شانگهای ندادند؛ اما درک آنها از سیاست خارجی مستقل آقای رئیسی راه را برای عضویت باز کرد.»
این توئیت با واکنش های منفی زیادی مواجه شد و از جمله دیاکو حسینی کارشناس روابط بین الملل در یک رشتو به نادرستی این گزاره تاکید کرد و علت اصلی تاخیر در ورود ایران به سازمان همکاری شانگهای را در دو مسئله اصلی غرب ستیزی ایران و نارضایتی تاجیکستان از ایران بر شمرد.
دیاکو حسینی در این رشتو نوشت:
معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور ادعا کرده چون دولت آقای روحانی به غربگرایی شناخته می‌شد، چین و روسیه اجازه عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را ندادند اما از آنجاییکه دولت آقای رئیسی غربگرا نیست، راه ایران به این سازمان باز شد. چرا این ادعا نمی‌تواند درست باشد؟
اگر غربگرایی معیاری برای چین در روابط با کشورها بود، نباید ۱۰ شریک اول تجاری چین کشورهای غربی ( آلمان، بریتانیا و آمریکا) یا متحدان غرب ( ژاپن، تایوان و کره جنوبی) می‌بودند. همینطور نباید هند و پاکستان که روابط نزدیکی با غرب دارند، به سازمان همکاری شانگهای راه پیدا می‌کردند.
چین و روسیه با ساختار سیاست‌خارجی ایران آنقدر آشنایی دارند که بدانند دولت‌ها نقش تعیین کننده‌ای در سوگیری‌های کلان ندارند. در غیر اینصورت چگونه ممکن است از یاد برده باشند که شاید چند سال بعد یک دولت به اصطلاح غربگرا بار دیگر به قدرت برسد و آنها را در عمل انجام شده قرار بدهد؟!
چین حتی در تعمیق مناسبات با کشورهای خلیج‌فارس، آسیای غربی و شمال آفریقا توجهی به غربگرایی این کشورها نداشته است. پنج کشوری که چین در این مناطق با آنها "توافق جامع استراتژیک" منعقد کرده، چهار کشور مصر، الجزایر، عربستان سعودی و امارات، روابط صمیمانه‌ای با غرب دارند.
و اما واقعیت: علاوه بر مخالفت تاجیکستان با عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای که ناشی از تنش‌های سیاسی میان تهران و دوشنبه بود، روسیه و چین عجله‌ای برای عضویت ایران نداشتند؛ به این دلیل که نگران بودند غرب‌ستیزی ایران، این سازمان را به ائتلافی علیه غرب تبدیل کند.
و یا جنگ احتمالی ایران و آمریکا، پای این سازمان و اعضای آن را به نحوی به این منازعات باز کند. بعد از ۲۰۱۴ و آغاز بحران در اوکراین، روسیه احتیاط خود را در پیگیری اتحادهای ضدغربی کنار گذاشت؛ اتفاقی که برای چین با شدت کمتر بعد از ۲۰۱۷ و کنگره نوزدهم حزب کمونیست افتاد.
جنگ تجاری آمریکا و چین در دولت ترامپ و ادامه تلاش آمریکا برای مهار چین در دولت بایدن، آشکار کرد که یک اتفاق‌نظر دو حزبی در ایالات‌متحده علیه چین شکل گرفته که با رفت و آمد دولت‌ها در واشنگتن، تغییری در آن ایجاد نخواهد شد.
در واکنش، ظاهراً پکن تصمیم گرفته که دیگر یک ابرقدرت خجالتی نباشد؛ در ابراز مخالفت با غرب، صراحت بیان بیشتری داشته باشد و بیشتر از قبل، ابزارهای موازنه‌بخش را در برابر آمریکا بکار بگیرد.
به این ترتیب، با رفع اختلاف ایران و تاجیکستان و افزایش تنش‌های روسیه و چین با آمریکا، دیگر مانع و ملاحظه‌ای برای پذیرش ایران در سازمان همکاری شانگهای وجود نداشت. تغییر اوضاع جهانی بود که راه ایران به سازمان همکاری شانگهای را باز کرد نه تغییر دولت ایران.
4949