بازار آتی ارز، یکی از ابزارهای مهمی است که سیاستگذاران، فعالان و سرمایهگذاران میتوانند در آن مشارکت داشته باشند. فعالان میتوانند با توجه به نیاز آینده خود منابع ارزی را تامین کنند تا فشار به بازار نقدی کاهش یابد.
در هفتههای اخیر بار دیگر اقتصاد ایران درگیر یک نااطمینانی ارزی جدید شده است. نوسانات بازار ارز موجب شده است بازارها رالی جدیدی را تجربه کنند و فعالان بازار در اتخاذ تصمیمات خود دچار نوعی استیصال شوند. این شرایط بار دیگر به سیاستگذار اهمیت ایجاد یک بازار آتی ارز را گوشزد میکند؛ ابزاری کاربردی که قادر است با مبادله نااطمینانی میان فعالان بازار معاملات و اتخاذ تصمیم از سوی فعالان اقتصادی را ممکن میسازد. این روزها که بازار ارز آرامتر شده است نیز همچنان عدم پوشش ریسک موجب شده است تا اقتصاد کشور متحمل نااطمینانی گستردهای باشد که نه تنها اتخاذ تصمیمات بلندمدت بلکه تصمیمات میانمدت و کوتاهمدت را نیز مختل میکند. نبود ابزاری کارآمد برای پوشش دادن ریسک قیمت ارز موجب شده است تا کارشناسان بار دیگر از اهمیت وجود بازار رسمی آتی ارز در کشور سخن به میان آورند.
همین مساله موجب شده است که آثار نوسانات ارز به صورت مستقیم و پایدار به تولیدکنندگان زنجیرههای پایینتر و مصرفکنندگان منتقل شود و حتی با وجود کاهش قیمت ارز نسبت به روزهای اوج خود شاهد کاهش قیمتها نباشیم. بدون شک چنین مشکلی مختص به اقتصاد ایران نیست و هر اقتصادی در جهان میتواند درگیر چنین نااطمینانیهایی شود. بدون شک ابزارهایی برای کنترل و کاهش سطح نااطمینانی در سطح بازارها ابداع شده که از مهمترین آنها بازار آتی است. بازار آتی ارز از جمله ابزارهایی به شمار میرود که مورد کمتوجهی سیاستگذاران در اقتصاد ایران قرار گرفته است.مانند هر طرح دیگری بازار آتی ارز مقدمات خاص خود را میطلبد. بدون شک مهمترین این شرایط، پذیرش قیمت شکلگرفته در بازار آتی ارز است. درواقع سیاستگذار باید بازار آزاد ارز را به رسمیت بشناسد و سعی کند به جای کنترل قیمتی بازار روی مولفههای دیگری تمرکز کند. در واقع تا به امروز کنترل بازار ارز از سوی بانک مرکزی خود یکی از اصلیترین عوامل اجتناب صاحبان خصوصی ارز از عرضه داراییهای ارزی خود در بازار بوده است؛ اقدامی که افزایش بیش از پیش قیمت و کاهش عرضه از جمله پیامدهای مخرب آن به شمار میرود. در واقع این نکته باید روشن شود که تعیین قیمت وظیفه سیاستگذار نیست، بلکه تعیین چارچوب و سیاستهای بازار برعهده او قرار دارد. در واقع همین انتظار غلط است که تا به امروز انگیزه اصلی اقدامات نادرست در معیوب ساختن ساختارهای پیشین بازار ارز را شکل داده است. به نظر میرسد در صورتی که بانک مرکزی عزمی جدی در باثباتسازی بازار ارز و روان ساختن معاملات آن دارد، توجه به نکته ذکرشده حائز اهمیت است