به گزارش خبرنگار ایبِنا، در آغازین ساعات یکشنبه ۱۲ مارس ۲۰۲۳، صنعت بانکداری ایالات متحده شاهد بزرگترین فروپاشی مالی پس از سال ۲۰۰۸ بود. در بیانیه مشترک از جانت یلن، وزیر خزانه داری آمریکا، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، و مارتین گرونبرگ، رئیس شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC)، به طور رسمی ورشکستگی بانک «سیلیکون ولی» اعلام شد. وقوع چنین حادثه‌ای در خاستگاه خلق و توسعه بسیاری از فناوری‌های هوشمند جهان، نوید سالی سخت برای صنعت بانکداری ایالات متحده را می‌دهد.
به همین دلیل، در پرونده‌ای ویژه با عنوان "بحران‌های چالش‌برانگیز اقتصاد آمریکا در حوزه بانکداری" به سراغ یادداشت تحلیلی کالینا ماکورتوف، پژوهشگر ارشد اقتصاد بانکداری نشریه معتبر گاردین می‌رویم تا از جزئیات این واقعه مهم آگاه شویم. این یادداشت، ۴ ساعت پس از اعلام رسمی ورشکستگی بانک سیلیکون ولی، منتشر شد.
چهار دهه پیش، بانک سیلیکون ولی (SVB) در قلب منطقه‌ای از جهان متولد شد که به دلیل خلق بستر‌های تکنولوژیکی پیشرفته و سازوکار‌های هوشمندانه و تحول آفرین در بستر فناوری شناخته شده است.
این نهاد مالی که مقر آن در کالیفرنیای آمریکا واقع است، مسیر رشد و توسعه خود را پرشتاب طی کرد و به شانزدهمین بانک بزرگ ایالات متحده مبدل گشت که به راحتی می‌توانست نیاز‌های مالی سازمان‌ها، کسب و کارها، استارتاپ و شرکت‌های فناور و مبتنی بر تکنولوژی‌های نوین را در سراسر جهان را برآورده کند.
اما حالا... تمامی این موفقیت‌های شگفت آور و هیجان‌انگیز بانک «سیلیکون ولی»، به یک تراژدی سیاه تبدیل شده است. یک خبر مهم که از ساعاتی پیش بر روی تمامی خبرگزاری‌های داخلی و خارجی آمریکا، صنعت بانکداری ایالات متحده را در بهت فرو برد:
" فدرال رزرو: بانک سیلیکون ولی، به طور اعلام ورشکستگی کرد"
نهاد معتبری که توانسته بود طی سالیان متمادی، یک بازوی قدرتمند مالی برای بسیاری از سازمان‌های نوپا و استارتاپ‌های تازه متولد شده باشد، امروز با مجموعه‌ای از تصمیمات سرمایه‌گذاری ناگوار، به سوگ فروپاشی خود نشست.
خدمات بانک «سیلیکون ولی» (SVB) به عنوان یک نهاد مالی غول پیکر حوزه فناوری در جهان، در طول سال‌های همه‌گیری کرونا با تقاضای انفجاری مواجه شد. شوک اولیه کووید-۱۹ در صنعت تکنولوژی‌های نوین و هوشمند در اوایل سال ۲۰۲۰، به سرعت جای خود را به یک دوره طلایی برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور تازه تاسیس داد، زیرا با کمرنگ شدن ارائه خدمات حضوری و فیزیکی در کل جهان، این سازمان‌های مبتنی بر تکنولوژی، با سرعت بالا، هزینه‌کرد‌های زیادی را برای تهیه ابزار‌ها و خدمات دیجیتال انجام دادند و به تبع آن، در کوتاه‌ترین زمان ممکن، درآمد‌های سرشار و هنگفتی به دست آوردند.
این انباشت درآمد استارتاپ‌های فناور، به سوی بانک «سیلیکون ولی» سرازیر شد. بسیاری از این شرکت‌ها، از SVB برای نگهداری پول نقد خود که جهت حقوق، دستمزد و سایر هزینه‌های تجاری پرداخت می‌کردند، بهره بردند و این امر، منجر به افزایش باورنکردنی سطح سپرده‌های سازمان‌های فعال در حوزه فناوری در این بانک شد. بانک «سیلیکون ولی» هم برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای بلند‌مدت خود، بخش عظیمی از این سپرده‌ها را، مانند رویکرد بانک‌های تجاری، در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرد.
بذر نابودی و فروپاشی اقتصادی بانک «سیلیکون ولی» زمانی کاشته شد که این نهاد مالی، سرمایه‌گذاری هنگفتی در "اوراق قرضه دولتی با سررسید طولانی"، (از جمله اوراقی که با وام مسکن حمایت می‌شدند)، انجام داد و همانطور که می‌دانید اوراق قرضه با نرخ بهره رابطه معکوس دارند. یعنی هنگامی که نرخ‌های بهره رو به افزایش می‌رود، قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد؛ بنابراین هنگامی که فدرال رزرو شروع به افزایش سریع نرخ‌های بهره برای مبارزه با تورم کرد، سبد اوراق قرضه بانک «سیلیکون ولی»، شروع به از دست دادن ارزش قابل توجهی کرد. بیش از ۱۲ مرتبه افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۲۲ که تا پایان فوریه ۲۰۲۳ ادامه داشت، سند نابودی بانک سیلیکون، ولی را امضا کرد.
با بدتر شدن شرایط اقتصادی در سال گذشته و کشیدن شدن آن به سال جدید میلادی که به شدت شرکت‌های فناور را نیز تحت تأثیر قرار داد، بسیاری از مشتریان بانک یعنی استارتاپ‌های نوپا و سازمان‌های مبتنی بر تکنولوژی، اقدام به برداشت سپرده‌های خود از بانک «سیلیکون ولی» در چند ماهه اخیر کردند.
حال این بانک در مدت زمان بسیار کوتاهی، با هجوم انبوهی از سرمایه گذارانی روبرو شده بود که بدون فوت وقت، خواهان دریافت همه وجوه نقد خود از بانک بودند. نهاد مالی SVB که پول نقد کافی برای ارائه به صاحبان سپرده‌ها در دست نداشت، شروع به فروش برخی از اوراق قرضه دولتی خود با قیمت‌های بسیار نازل و با زیان شدید کرد و سرمایه گذاران و مشتریان خود را به وحشت انداخت. همین امر موجب شد که سرانجام، از زمان افشای فروش دارایی‌های بانک «سیلیکون ولی» تا لحظه تراژیک و غم انگیز سقوط و فروپاشی آن، فقط ۴۸ ساعت طول بکشد.
آنچه که امروز این نهاد مالی را به ورطه نابودی کامل کشاند، هیجان کاذب منفی، وحشت جمعی و تصمیمات احساسی خیل عظیمی از سپرده‌گذاران بانک «سیلیکون ولی» بود که سرنوشتی غیر قابل باور را برای این بانک رقم زد.
با توجه به اینکه بانک‌های تجاری تنها بخشی از دارایی‌های خود را به شکل پول نقد نگه می‌دارند، همواره می‌توانند در معرض افزایش تقاضا‌های هیجانی، کاذب و در عین حال، غافلگیر کننده و ناگهانی از سوی مشتریان باشند. به همین دلیل، در حالی که به نظر می‌رسید مشکلات SVB از تصمیمات مرتبط با سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه دولتی طویل المدت نشات می‌گیرد، اما اصلی‌ترین عامل این ورشکستگی مالی بزرگ را می‌بایست" وحشت جمعی غیرقابل کنترل سپرده‌گذاران این بانک" دانست.
شاید برای شما به عنوان خوانندگان این یادداشت جالب باشد که از لحظه لحظه‌ی شروع این تراژدی دردناک آگاه شوید:
در ساعات اولیه کاری ۸ مارس ۲۰۲۳، جرقه‌های آتش آفرین این حادثه، از طرف یکی از مدیران ارشد این نهاد مالی به سمت سرمایه‌گذاران پرتاب شد.
یکی از اعضای هیئت مدیره بانک «سیلیکون ولی» در صبح روز هشتم مارس، در توئیتر خود از کمبود سرمایه نقدی ۱.۷۵ میلیارد دلاری این بانک برای تسویه با سپرده گذارانی که خواهان دریافت وجه خود هستند خبر داد و از مشتریان بانک تقاضا کرد که برای پوشش حفره ناشی از فروش سبد اوراق قرضه زیان‌ده، به یاری بانک سیلیکون، ولی بشتابند.
فقط کمتر از ۳ ساعت از نشر این توئیت، اولین انفجار مهیب در صنعت بانکداری ایالات متحده رخ داد.
بعید می‌دانم چه مک برایان که این توئیت اشتعال آفرین را نوشت، چه مدیران و مسئولان بانک «سیلیکون ولی» و چه حتی مدیران فدرال رزرو، تصور چنین شرایطی را می‌کردند.
فریبرز مشیریان، استاد دانشگاه UNSW و مدیر موسسه مالی جهانی در این باره می‌گوید:
" با این توئیت، ناگهان یک زلزله‌ی ۸ ریشتری در نظام بانکی آمریکا به وقوع پیوست. همه سپرده گذاران با اطمینان کامل متوجه شده بودند که شرایط بسیار بدتر از آنچه که اعلام می‌شود خواهد شد و بانک سیلیکون، ولی در زیر فشارکمبود سرمایه، له خواهد شد لذا مشتریانی که اکنون از مشکلات مالی عمیق SVB آگاه شده بودند، به سرعت شروع به برداشت پول‌های خود از بانک و بستن حساب‌ها کردند".
شعب بانک سیلیکون، ولی در جای جای ایالات متحده و جهان، مملو از جمعیت وحشت زده، نگران و هیجانی شده بود که توان فکر کردن نداشت. افزایش بیش از حد هورمون آدرنالین در خون آنها، به چیزی جز بستن هر چه سریعتر حساب و خروج حجم انبوه سپرده‌ها، فرمان نمی‌داد.
به همین دلیل، تنها چند روز پس از این توئیت تاریخی، سرمایه بانک «سیلیکون ولی» به شدت سقوط کرد و بزرگترین ورشکستگی صنعت بانکداری ایالات متحده از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ تا به امروز، رقم خورد.