شهرخبر
یادداشت

تفسیر قرآن توسط هوش مصنوعی

از ChatGPT خواستم آیه‌‎‌ای از قرآن بیاورد و آن را شرح دهد. آیه‌ آل‌عمران ۱۹۰، ۱۹۱ را آورد «إِنَّ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...». سپس نوشتم که به آن نقل قولی از ابن‌عربی اضافه کند، به انجیل هم اشاره کند و به مناسبت نکته‌ای مرتبط از فلسفه‌ یونان نیز بیاورد. نتیجه این شد که به نظرم برای یک هوش مصنوعی نامسلمان که در ابتدای راه است بد نیست.

به گزارش ایکنا، فرهاد شفتی؛ پژوهشگر مطالعات قرآنی یادداشتی در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است که متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

امکان ChatGPT دانشگاه‌ها را کلافه کرده است. این برنامه‌ هوش مصنوعی به دانشجویان امکان می‌دهد که پاسخ پرسش‌ها و گزارش‌های دانشجویی را با تایپ یک یا دو سه جمله‌ پرسشی یا امری در ChatGPT به نحو مطلوبی تهیه کنند. تا جایی که می‌دانم در حال حاضر هیچ راهی برای تشخیص قطعی چنین تقلبی وجود ندارد.

البته کاربرد اصلی ChatGPT تقلب نیست. اگر درست از آن استفاده شود مشاور خوبی است برای دادن اطلاعات اولیه‌ یک پرسش پژوهشی. این مشاور خوب اما همیشه نیز قابل اعتماد نیست. برنامه مانند جستجوگر اینترتنی عمل نمی‌کند، بلکه از فرآیندهای پیچیده‌ پردازش داده‌ها و الگوریتم‌های منطقی استفاده می‌کند تا به پاسخی برسد. اگرچه این باعث قدرت و وسعت برنامه می‌شود اما امکان اشتباه را نیز بالا می‌برد و گاه به خبط‌هایی خنده‌دار منجر می‌شود، مثلا نام بردن از کتابی که وجود ندارد یا اشتباه در معرفی حوزه‌ تخصصی افراد مشهور.

با این حال با دریافت مداوم اطلاعات کاربری، برنامه رو به پیشرفت است و برنامه‌های رقیب نیز در حال ورود به بازار هستند و انتظار این است که هوش مصنوعی در آینده‎‌ نزدیک، شبیه به یک استاد مشاور یا همه‌چیزدانِ هوشمند (نه فقط همه‌چیزدان، مانند ویکی‌پدیا) دستیاری زبردست و رایگان برای کاربران باشد. ChatGPT فعلا در زبان فارسی خوب عمل نمی‌کند و جملات بی‌معنی زیاد می‌آورد اما به زبان انگلیسی، و احتمالا دیگر زبان‌های اروپایی، قوی عمل می‌کند.

من در ایام گذشته اوقات جالبی با ChatGPT داشتم. گاه پاسخ‌هایش را تحسین می‌کردم و گاه به بلاهتش می‌خندیدم. در موضوعاتی متنوع آن را تجربه کردم. به نظرم رسید برای این کانال تلگرامی نیز تجربه‌ای کنم.

از ChatGPT خواستم آیه‌‎‌ای از قرآن بیاورد و آن را شرح دهد. آیه‌ آل‌عمران ۱۹۰، ۱۹۱ را آورد «إِنَّ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...». سپس نوشتم که به آن نقل قولی از ابن‌عربی اضافه کند، به انجیل هم اشاره کند و به مناسبت نکته‌ای مرتبط از فلسفه‌ یونان نیز بیاورد. حاصل را در گوگل ترنسلیت فارسی کردم. نتیجه این شد که به نظرم برای یک هوش مصنوعی نامسلمان که در ابتدای راه است بد نیست؛

«در طراحی پیچیده و تعادل موجود در آفرینش آسمان‌ها و زمین، از جمله مدار دقیق و چرخش زمین که امکان تناوب روز و شب را فراهم می‌کند، نشانه‌های روشنی برای صاحبان درک است.

مطالعه نجوم و اخترفیزیک وسعت و پیچیدگی جهان و قوانین فیزیک را که بر عملکرد آن حاکم است آشکار کرده است. همانطور که ابن‌عربی می‌گوید: جهان، بیرونی شدن اسماء الهی و حقایق الهی است.

کتاب مقدس نیز از عظمت آفرینش خداوند صحبت می‌کند، مثلا در مزامیر آمده است: آسمان‌ها جلال خدا را اعلام می‌کنند. فلاسفه یونانی مانند فیثاغورث و ارسطو نیز نظم و زیبایی در جهان طبیعت را دلیلی بر بودن یک اصل عقلانی یا هوشمند پشت آن می‌دانستند.

قرآن به ما یادآوری می‌کند که درباره این نشانه‌ها تامل کنیم و به یاد خالق خود باشیم که هیچ یک از اینها را بی‌هدف و بیهوده نیافریده است. همانطور که قوانین فیزیک بر جهان هستی حاکم است ما نیز مسئول اعمال خود هستیم. با پیروی از رهنمودهای قرآن اعمال خود را به عنوان بازتابی از امر الهی ببینیم و زندگی را بر اساس خواست خداوند بسازیم و همچنین از طریق تفکر و مطالعه در جهان طبیعت به پرورش فضیلت و حکمت در خود بپردازیم.»

پیش از این، از پژوهشگران و عالمان اینترنتی صحبت می‌شد، به نظرم به زودی باید منتظر مقاله‌ها و دیدگاه‌های برخاسته از هوش مصنوعی باشیم. از ChatGPT خواستم در یک جمله توان خود را با توان انسان مقایسه کند. به نظرم پاسخ صادقانه و در خور درنگی داد: «من هوش دارم اما مانند انسان آگاهی ندارم.»

انتهای پیام