بستر اینترنت و توسعه آن، امید بسیاری از مردم برای ایجاد کسب‌وکار است. در سال‌های اخیر مشاغل گوناگونی بر پایه اینترنت شکل گرفت. از استارتاپ‌ها تا کسب‌وکارهای خانگی که تبلیغات‌شان به فضای مجازی منتقل شد. اما فیلترینگ گسترده چه تاثیری بر کسب‌وکارها گذاشت؟
پیش از این بسیاری از مردم چشم انتظار اشتغال‌زایی دولت‌ها بودند اما اینترنت فضایی را شکل داد که دیگر کارجویان نیازی به استخدام‌های دولتی نداشتند؛ یک ضربه‌گیر بزرگ برای سیل فارغ‌التحصیلانی که سالانه به دنبال ورود به بازار کار بودند.
با همه اینها بازار کار ایران باز هم ظرفیت به‌کارگیری همه کارجویان را نداشت. دولت رئیسی در شعارهای انتخاباتی ادعای ایجاد سالانه یک میلیون شغل را داشت، اما نه‌تنها به این وعده خود عمل نکرد بلکه موجب بیکار کردن برخی و مانعی برای اشتغال‌زایی تعدادی دیگر شد.
محدود شدن اینترنت و فیلترینگ ضربه بزرگی به اشتغال بسیاری از مردم وارد کرد. برخی از شرکت‌ها نیز به تعدیل نیرو روی آوردند. این در حالی است که بنا بر داده‌های ایران تلنت (وب سایت استخدامی) سال ۱۴۰۰ شرکت‌های نرم افزاری و خدمات اینترنتی بیشترین جذب و استخدام را در این سایت داشتند.
ایران تلنت در سال ۱۴۰۰ درخواست بیش از ۳۷۲ هزار نفر از متخصصان جویای کار را ثبت کرد. بررسی داده‌های این وب سایت در سال گذشته نشان می‌دهد افراد جویای کار کدام حوزه را برای اشتغال بهتر می‌دانستند.
پیش‌تر شرکت‌های «ساختمانی و نفت و گاز» بیشترین جذب نیرو را در این وب سایت داشتند. سال گذشته اما صنایع تولیدی و شرکت‌های نرم افزاری در استخدام پیشی گرفته‌اند.
بر اساس داده‌های این وب‌سایت استخدامی، سال گذشته ۲۵ درصد از افراد جویای کار در شرکت‌های صنایع تولیدی، نرم‌افزاری و سرویس‌دهی اینترنت استخدام شدند. درحالی‌که تنها هشت درصد از افراد شرکت‌کننده در شرکت‌های نفت و گاز جذب شدند.
سال جاری اما فیلترینگ شوک بزرگی به بازار کار ایران وارد کرد. آبان ماه سال جاری، ایران تلنت در گزارشی به تاثیر حوادث جاری بر وضعیت کار شرکت‌ها پرداخت. نتایچ پیمایش این وب‌سایت نشان از خسارت و تعدیل نیرو در برخی از شرکت‌ها صنایع می‌دهد.
بر اساس این پیمایش کسب‌وکارها ۳۱ درصد تحت تاثیر مشکلات مربوط به اختلال و قطعی اینترنت، ۲۰ درصد جو روانی حاکم بر جامعه، ۱۷ درصد کاهش تقاضا برای محصولات و خدمات و ۱۶ درصد کاهش بهره‌وری کارکنان قرار گرفته است.
اما در شرایط فیلترینگ و محدودیت اینترنت شرکت‌ها چه تصمیمی برای وضعیت کاری خود گرفتند؟ نتایج پیمایش این وب‌سایت استخدامی نشان می‌دهد که ۳۲ درصد از کسب‌وکارها به دنبال یافتن راهکارهای جایگزین برای قطعی اینترنت، ۲۴ درصد به دنبال بازبینی ادامه فعالیت و ۱۴ درصد نیز به دنبال توقف استخدام نیروی جدید بوده است.
شرکت‌کنندگان در پیمایش مذکور چرا روند استخدام را متوقف کرده‌اند؟ ۴۱ درصد از آنها عدم اطمینان از وضعیت کسب‌وکار طی ماه‌های آینده را علت توقف استخدام دانسته‌اند. همچنین ۲۳ درصد وضعیت اینترنت و عدم تمرکز روی موضوع استخدام و ۱۲ درصد کاهش دریافت رزومه به دلیل شرایط موجود را علت توقف استخدام دانستند.
در بخش دیگری از این پیمایش به این موضوع پرداخته شده که تاثیر اتفاقات اخیر در چه بخش‌هایی مشهودتر است؟
۳۱ درصد: ترس، ناامیدی و افسردگی قشر جوان جامعه
۲۲ درصد: بحران مالی کسب‌وکارهای کوچک و خانگی
۱۷ درصد: افزایش مهاجرت نخبگان و ضعیف‌تر شدن دهک پایین درآمدی
۱۱ درصد: تعدیل نیرو و افزایش بیکاری در کشور
سرنوشت اینترنت و رفع فیلترینگ در ایران هنوز در بند اما و اگر است. برخی می‌گویند طرح صیانت در حال اجراست و برخی دیگر آن را تکذیب می‌کنند. روز گذشته احمد وحیدی، وزیر کشور گفت: «اینترنت فیلتر نیست. اینستاگرام و واتس‌اپ برای فعالیت در مطابق معیارهای کشور تعهد نداده‌اند. پس از تعهد دادن واتس‌اپ و اینستاگرام رفع فیلتر آنها بررسی می‌شود.»
با توجه به سرنوشت نامعلوم اینترنت و فیلترینگ در کشور، احتمالا شاهد موج جدید بیکاری در کشور باشیم. پیش از این نیز سهراب دل‌انگیران، کارشناس اقتصادی با اشاره به خسارت اقتصادی فیلترینگ به تجارت‌نیوز گفت: «احتمال می‌دهیم اثرات تورمی مثبت، اثر بیکاری فزاینده و اثر رشد کاهنده در اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد.»
۳۵۲۲۰