فردای اقتصاد: پس از یک ماه تلاش بانک مرکزی برای متوقف کردن روند صعودی ارز و طلا، دلار دوباره به مدار رکوردشکنی بازگشته است. قیمت دلار آزاد دیروز برای اولین بار به ۳۷ هزار تومان رسید و امروز هم به رشد خود ادامه داد. با این حال، بازارساز هم گستره مداخلات خود در بازار ارز را افزایش داده و امروز از تصمیم برای تبدیل حواله‌های صادرکنندگان به اسکناس خبر داد که به معنای احتمال عرضه سنگین ارز در بازار است. این تصمیم اگرچه نوعی سیگنال فروش در کوتاه‌مدت محسوب می‌شود، اما در صورتی که با تعدیل پایدار انتظارات تورمی و بهبود وضعیت متغیرهای اقتصاد کلان همراه نشود، ذخایر اسکناس ارز بانک مرکزی را هدر خواهد داد و می‌تواند محرک رشد دلار در بلندمدت باشد.
سکه با دلار ۴۳ هزار تومانی قیمت خورد
امروز قیمت دلار ۲۶۰ تومان دیگر افزایش یافت و به ۳۷۲۶۰ تومان رسید.
سکه نیز در سطح بی‌سابقه ۱۸.۵ میلیون تومان قرار گرفته است که حباب قیمت آن را به ۲ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان می‌رساند. به عبارت دیگر، ۱۵ درصد قیمت سکه امامی بر اساس تعاریف مرسوم حباب محسوب می‌شود و این به معنای آن است که سکه با دلار نزدیک به ۴۳ هزار تومانی قیمت می‌خورد.
اتفاق عجیب در بازار دلار / علت اختلاف هزار تومانی معاملات نقدی و فردایی
در حالی که قیمت دلار نقدی امروز حوالی ۳۷ هزار و ۲۰۰ تومان بود، معاملات فردایی حدود هزار تومان ارزان‌تر و در کانال ۳۶ هزار تومان انجام می‌شد. گویی که معامله‌گران انتظار دارند فردا نرخ دلار افت هزار تومانی داشته باشد.
علت این پدیده می‌تواند تصمیم روز جاری بانک مرکزی برای تبدیل حواله‌های صادرکنندگان به اسکناس ارز باشد. این اتفاق به منزله احتمال عرضه سنگین دلار در بازار ارز طی روزهای آینده است. گویی که بازارساز به جای ارزپاشی مستقیم، صادرکنندگان را تشویق به این کار خواهد کرد.
لازم به ذکر است که بازار فردایی ارز از اوایل امسال طبق قانون «مبارزه با قاچاق کالا و ارز» غیرقانونی شمرده شده است. در معاملات فردایی، معامله‌گران براساس پیش‌بینی خود از نرخ ارز، در رابطه با قیمت ارز روز آینده معامله می‌کنند. اما ارزی بین دو طرف جابه‌جا نمی‌شود بلکه در پایان معاملات روز آینده، اختلاف نرخ معامله فردایی و نرخ نقدی روز تسویه می‌شود. این معامله به صورت توافقی و با تکیه بر اعتبار اشخاص انجام می‌شود. اگر یک معامله‌گر از ایفای تعهدات خود طفره رود، اعتبار خود را از دست داده و از معاملات کنار گذاشته می‌شود.
مهم/ هشدار عرضه سنگین دلار
بانک مرکزی تصمیم گرفته تا حواله‌های ارزی صادرکنندگان را تبدیل به اسکناس کند تا این اسکناس‌ها در بازار توافقی عرضه شوند و به دست مردم برسند. قمری وفا مدیر روابط عمومی بانک مرکزی امروز خبر داد: «بانک مرکزی حواله ارزی صادرکنندکان از محل صادرات محصولات کشاورزی، صنایع دستی و محصولات دانش بنیان را با ارز اسکناس، مبادله و معادل حواله دریافتی، اسکناس در اختیار صادرکنندگان قرار می‌دهد. صادرکنندگان نیز اسکناس دریافتی از بانک مرکزی را به نرخ توافقی در بازار متشکل عرضه خواهند کرد».
نرخ حواله (دلار نیمایی) هم‌اکنون تقریبا ۹ هزار تومان کمتر از نرخ اسکناس (دلار آزاد) است. بنابراین، بانک مرکزی با جبران کردن این فاصله برای صادرکنندگان، انگیزه آن‌ها برای بازگرداندن دلارهای خود به چرخه اقتصاد کشور را افزایش خواهد داد. این می‌تواند به معنای عرضه سنگین دلار و از سوی دیگر، کاهش ذخایر اسکناس بانک مرکزی باشد.
عمده معاملات تجار با حواله و نه اسکناس انجام می‌شود. ذخایر اسکناس معمولا محدودترند و تصمیم اخیر بانک مرکزی می‌تواند اقدام پرریسکی باشد. چراکه بدون درمان درد بازار ارز از ریشه (که به انتظارات تورمی و نیز وضعیت نابسمان متغیرهای کلان اقتصادی بازمی‌گردد)، هر گونه حراج ذخایر اسکناس تنها می‌تواند به محدودتر شدن ذخایر و افزایش نرخ ارز با شتاب بیشتر در بلندمدت بیانجامد.
مقاومت بازارساز مقابل دلار نیما شکست؟
صادرکنندگان بزرگ ارز خود را با قیمت دلار نیما (نرخ حواله دلار در بازار رسمی) می‌فروشند و واردکنندگان هم برای تامین ارز واردات با نرخ نیمایی دلار می‌خرند. بنابراین، ارز نیمایی که می‌تواند در انگیزه بازرگانان برای تجارت و در درآمدهای ارزی کشور مستقیما اثرگذار باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما دلار نیما طی ماه‌های گذشته که دلار آزاد رشد بیش از ۳۰ درصدی (از ۲۸ هزار تا ۳۷ هزار تومان) را تجربه کرد، تنها اجازه افزایش ۷.۵ درصدی (از ۲۶.۵ تا ۲۸.۵ هزار تومان) را یافت.
دلیل عدم رشد متناسب دلار نیما با آزاد به این مسأله برمی‌گردد که پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای بسیاری از کالاهای اساسی در اردیبهشت امسال، ارز نیمایی به این کالاها اختصاص یافت. بنابراین، هر گونه رشد نرخ دلار نیما می‌تواند به منزله افزایش بهای تمام‌شده کالاهای اساسی و افزایش تورم باشد. به همین دلیل، حساسیت‌های بانک مرکزی روی بازار ثانویه افزایش یافت و در شرایطی که دلار آزاد رشدهای جدی را تجربه می‌کرد، قیمت دلار نیما به صورت لاک‌پشتی افزایش می‌یافت.
حالا طی روزهای گذشته که دلار آزاد دوباره به سقف رسیده، سرعت افزایش دلار نیمایی اندکی افزایش یافته است. به نظر می‌رسد بازارساز برای بازگرداندن درآمدهای ارزی صادرکنندگان به چرخه اقتصاد کشور، ناچار به پذیرش رشد قیمت نیما شد. حالا نیز که با تصمیم جدید (تبدیل حواله به اسکناس) تصمیم به ارزپاشی جدی‌تر در بازار ارز گرفته است.
