رسول سلیمی: انتقاد به آمارهای ابراهیم رئیسی در دفاع از عملکرد دولت سیزدهم، به مراسم ۱۶آذر امسال ختم نمی شود. رئیسی در سخنرانی های خود به بیان آمارها و دستاوردهایی می پردازد که گویی فضای ذهن رئیس جمهور با آنچه در واقعیت زندگی مردم در جریان است، فاصله دارد. تفاوت هایی که منشا آن، منبع آمارهایی است که رئیسی از آنجا آمارها را دریافت می کند. در توصیف چرایی این تناقضات آماری می توان به این نکته اشاره کرد که ابراهیم رئیسی در جریان کارزار انتخاباتی خود در خرداد۱۴۰۰، برای آنچه او «ترمیم امید» در جامعه بیان کرده بود، وعده هایی را به حامیانش داد که این وعده ها در زمینه و زمانه ایران امروز و با در نظر گرفتن متغیرهای سیاست خارجی و سیاست داخلی، محقق نمی شود.
چه آنکه رئیسی عملا سیاست خارجی را به حال خود رها کرده و در این روزهای تحمیل قطعنامه های متعدد و متکثر و در حالی که دشمنان کشور در حال صف آرایی در برابر ایران در صحنه سیاست خارجی برای تحمیل هزینه های دیپلماتیک هستند، دولت سیزدهم، منفعلانه در حال تماشای بازی زیبای سیاستمداران امریکا و اروپا و گل های تکنیکی است که به دروازه ایران در صحنه بین الملل وارد می شود. موضوعی که قبلا خبرآنلاین در گزارش های خود درباره بازگشت تحریم ها ، هشدار داده بود. از این رو است که برخی فعالان اصولگرا معتقدند وقتی چین با عربستان قرارداد استراتژیک می بندند و ایران به دلیل عدم پذیرش FATF قادر به استفاده از مزایای قرارداد شانگهای و برجام نیست، احتمالا به رئیس جمهور در خوش بینی به روابط خارجی، «مشاوره غلط» داده اند.!
انفعالی که رئیسی در اعتراضات سراسری مهرماه هم از خود نشان داد و به جز دلجویی از خانواده شهدای امنیت، هیچ تلاشی برای گفت وگو با معترضان یا تسلی خانواده داغ دیدگانی که عزیزانشان قربانی گلوله های ناشناس شدند، انجام نداد؛ این موضوع آنقدر هزینه به کشور وارد کرد تا در یک نمونه عینی، رهبرانقلاب با ورود خود به جریان جمعه خونین زاهدان، در فقدان حضور دولت سیزدهم، به اعتراض و خواسته مردم بلوچ رسیدگی کردند. فقدان هایی که این سوال را مطرح می کند که «رئیسی کجاها باید باشد که نیست؟»
از سوی دیگر، رئیس جمهور با اعتماد به نفس تاثیرگرفته از آمارهای نادرست، به عملکرد مثبت خود در حوزه اقتصادی تاکید می کند اما چگونه مردمی که با افزایش چند برابری قیمت های روغن مایع، ماکارونی، برنج، سیب زمینی، مرغ، شیر، قند، تخم مرغ، رب گوجه و شکر، نسبت به یکسال قبل مواجه هستند، آنچه رئیسی از آن عملکرد مثبت می نامد، باور خواهند کرد؟
این روزها، رئیسی نه دیگر به میدان تره بار می آید و نه درباره کمبودهای معیشتی با مردم سخن می گوید. او گمان می کند با ارائه آمارهایی که تناقضات آن در کسری از ثانیه منتشر شد به مردم امید می دهد. حالا در شرایطی که امیدافزایی رئیسی با فاصله زیاد از واقعیت سفره مردم در جریان است، مرور این اختلاف گفته های رئیسی با واقعیت، امیدها را به ناامیدی تبدیل کرده و اصلاح سیاست های دولت سیزدهم را به صورت امر ناممکنی پیش رو قرار می دهد.
رئیسی و آمارهای دروغ
در حالی که بیکاری، یکی از دلایل و انگیزه های معترضان در اعتراضات سراسری مهرماه ۱۴۰۱ بوده است، رئیسی در دفاع از عملکرد خود در اشتغال گفت «با توجه به میزان اشتغال ایجاد شده در یکسال گذشته، در عمل به این وعده خود عقب نیستیم». بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۱۱ هزار نفر از کسانی که تابستان پارسال بیکار بوده‌اند، در تابستان سال جاری دیگر جویای شغل نیستند. به عبارت دیگر ۲۸.۵ درصد از بیکاران تابستان سال گذشته، در تابستان ۱۴۰۱ از پیدا کردن شغل ناامید شده‌اند. از سوی دیگر گویا نزدیکان رئیسی او را با آمارهای غلط، سرگردان کرده اند. در همین راستا خبرگزاری خانه ملت، رسانه رسمی مجلس نوشت: «با اینکه جداول مربوط به تخصیص بودجه بندی الف تبصره ۱۸ درباره اشتغالزایی در رسانه‌ها منتشر شده و حاکی از «عملکرد صفر دولت» در تخصیص این بودجه است اما خبرگزاری دولتی ایرنا، آمار تخصیص بودجه اشتغال سال ۱۴۰۰ را به عنوان عملکرد سال ۱۴۰۱ منتشر کرد.» رویکردی که خبرآنلاین نسبت به آن هشدار داده بود که چرا رئیسی جلوی جعل اخبار را نمی گیرد؟
وعده تخیلی دولت برای ساخت۴میلیون مسکن
در روزی که رئیسی در دانشگاه تهران گفت «نیاز به ساخت یک میلیون مسکن در سال فقط وعده دولت نیست، بلکه نیاز حتمی کشور است و حتما دولت سیزدهم دولت صادق‌الوعدی خواهد»، مهرداد بذرباش، وزیر راه و شهرسازی در جلسه دفاع از خود در مجلس، با کنایه به رئیسی گفته بود: «برای ساخت ۴ میلیون مسکن نزدیک به دوبرابر بودجه سالانه منابع لازم داریم». این وعده قبلا هم از سوی مرحوم رستم قاسمی وزیر وقت مسکن، آب رفته بود؛ او معتقد بود نهایتا «تا پایان دولت باید ۲ میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری برسد»
زمینه سازی دولت رئیسی برای ظهور بابک زنجانی ها
رئیسی در بخشی از سخنرانی خود گفته «برغم همه تلاش‌ها و توطئه‌ها صادرات نفت ما به میزان پیش از تحریم‌ها افزایش یافته است». این در حالی است مشخص نیست این میزان فروش نفت، درآمد ارزی است که به چرخه پولی و بانکی کشور وارد شده یا صرفا به عنوان دارایی های بانک مرکزی در خارج از کشور است که متاثر از تحریم ها قابل دسترس نیست؟ کارشناسان اقتصادی این سوال را مطرح می کنند که «اگر درآمد نفتی ما قابل احصا به شکل نقد است چگونه است که وزیر نفت می گوید «به دلیل تحریم ها نتوانسته اند حق عضویت «اوپک»را پرداخت کنند؟ از طرفی نمی دانیم چرا سطح عمومی قیمت ها در کشور به واسطه فروش نفت به میزان قبل از تحریم ها به آن زمان بازنگشته است. چرا قیمت ها سیر صعودی دارند تا نزولی؟»
در همین حال، برخی مقامات امنیتی سابق می گویند «دولت ۴۰ درصد منابع حاصل از فروش نفت را به حساب صندوق توسعه ملی واریز می کند».همچنین این اقدام رئیسی که همچون احمدی نژاد، به دنبال تصویب آیین نامه اجرایی فروش نفت به وسیله «اشخاص» است، انتقاد کارشناسان اقتصادی را نسبت به ظهور بابک زنجانی ها در دولت سیزدهم، به همراه داشته است.
شانگهای؛ دستاوردی روی کاغذ و در گرو پذیرش FATF
در بخش دیگری از برنامه۱۶آذر، رئیس جمهور با اشاره به دستاوردها در سیاست خارجی گفته «ارتباطات ما با زیرساخت‌های آسیا از طریق پیمان‌های شانگهای و اوراسیا برقرار شده است». این در حالی است که کارشناسان سیاسی معتقدند پیوستن به پیمان شانگهای بدون عضویت در اف‌ای‌تی‌اف رویای خام است. بر این اساس، در یکی از بندهای شانگهای آمده است که تمام اعضای شانگهای باید به برجام متعهد باشند اما اگر نتوانیم مساله FATF را حل کنیم، ایران نمی تواند از امکانات تعامل با این کشورها استفاده کند.
این دستاورد غیرواقعی رئیسی صدای فعالان رسانه ای را هنگام کمیاب شدن دارو در کشور درآورد تا جائیکه این سوال مطرح شد «چرا از ظرفیت پیمان شانگهای که قرار است حلال مشکلات اقتصادی باشد، استفاده نمی شود؟ در حالی که که ساده ترین داروها هم کمیاب شده است». در همین حال، برخلاف گفته های ابراهیم رئیسی، کارشناسان سیاسی معتقدند «روابط با شرق نیز همچنان در گرو سرنوشت پرونده برجام و به تبع آن قبول تعهداتی است که FATF به عنوان یک الزام غیر قابل نادیده گرفته شدن در هر مرحله از روابط سیاسی – اقتصادی با شرق برجسته است» ردپای این موضوع را به طور محسوس می توان در بیانیه مشترک چین و عربستان مشاهده کرد که ایران را ملزم به همکاری با سازمان انرژی اتمی کردند.
تجارت خارجی در انزوا با ۱۲ کشور همسایه
رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش در جمع دانشجویان گفت «حجم تجارت خارجی کشور ۴۸ درصد افزایش یافته است.» این گفته رئیسی در حالی است که کارنامه تجارت خارجی ایران در آخرین ماه تابستان نشان از تراز منفی یک میلیارد و ۳۹میلیون دلاری این تجارت دارد. آماری که سخنگوی گمرک ایران درباره آن گفته «در ۸ ماهه نخست امسال تراز تجاری کشور به منفی ۴.۷ میلیارد دلار رسیده است». دستاوردهای اقتصادی دولت در حالی از سوی رئیسی مطرح می شود که حتی یک نفر از اقتصاددانانی که همسو با دولت سیزدهم اند، در دفاع از آن حرف نمی‌زند؟
انتقادی که رسانه ها را به این نتیجه رسانده که «این وضعیت بی‌تردید از دو حال خارج نیست؛ یا چیزی برای بیان وجود ندارد یا این گروه ظاهرا پرشمار اعتباری علمی و اجتماعی برای دفاع از دولت ندارند.» از سوی دیگر اساتید اقتصاد دانشگاه در ارتباط با افزایش حجم تجارت خارجی ایران در دولت سیزدهم، معتقدند: «این عدد بزرگ با واقعیت هم‌خوانی ندارد؛ زیرا اگر چنین حجمی از تجارت خارجی وجود داشت، شرایط اقتصادی ایران باید بسیار بهتر از اکنون می‌بود. اگر این مقدار تجارت انجام‌گرفته پس ارز ناشی از آن به کجا رفته است؟»
تعطیلی خطوط تولید واکسن داخلی در دولت رئیسی
اما دفاع رئیسی از صادرات واکسن نیز انتقاداتی را به همراه داشت. رئیسی خطاب به دانشجویان گفت «به رغم همه فشارها و تحریم‌ها ما نه تنها با تولید شش نوع واکسن به دست متخصصان کشورمان از واردات واکسن کرونا بی‌نیاز شدیم، بلکه به صادرکننده واکسن نیز تبدیل شده‌ایم» پیشتر وزیر بهداشت هم گفته بود «دولت سیزدهم واکسیناسیون را به بحث‌های سیاسی و FATF گره نزد بلکه واردات و تزریق واکسن پیگیری شد، صادرات واکسن کرونا از یکی دو هفته پیش آغاز شده و فعلا به ۱۰ کشور آفریقایی صادر می‌شود.»
این در حالی است که مسئولان سرم‌سازی رازی معتقدند «وزارت بهداشت در بهمن‌ماه به ما اعلام کرده، که ۳.۵ میلیون دوز واکسن تولید کنید تا قرارداد خرید آن را امضا کنیم». این واکسن‌ها اگرچه «تولید شده، اما خبری از قرارداد خرید نشده است» بر این اساس واکسن خط تولید واکسن کوپارس تعطیل شد. روزنامه جوان نیز خبرداده بود «واکسن‌های واکسن‌سازان ایرانی روی دستشان مانده و دولت از آن‌ها حمایت نمی‌کند» پیشتر رسانه ها خبر دادند «سیناژن شش میلیون، پاستور سه میلیون، رازی چهار میلیون، نورا ۲.۵ میلیون و اکتوورکو سه میلیون دز واکسن روی دستشان مانده و تاریخ مصرف آن در حال انقضاست.» آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد واکسن‌های صادراتی تاکنون از نوع برکت بوده و ایران این واکسن‌ها را یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار فروخت که کمتر از یک صدم بدهی دولت به تولیدکنندگان واکسن‌های داخلی کروناست.
مجلس پیگیرتر از دولت برای مجوز اعتراضات
رئیسی در بخش دیگری از گفته هایش بین دانشجویان، با تاکید بر تفاوت میان اغتشاش و اعتراض، گفت «اعتراض به دنبال خود اصلاح امور و سازندگی را دارد، اما پیامد اغتشاش، تخریب و ناامنی است». پیش تر استاندار وقت تهران هم از تهیه آیین نامه‌ای اجرایی برگزاری تجمعات توسط معاونت سیاسی وزارت کشور خبر داده بود و زمان «دو تا سه ماه» را برای این موضوع اعلام کرده بود. متاثر از تاخیر دولت در ظرفیت سازی برای برگزاری تجمعات مجوزدار، نمایندگان مجلس اقدام به تهیه طرحی با عنوان «طرح نحوه برگزاری تجمعات» کردند. اگرچه ابتدای آذرماه معاون حقوقی رئیس جمهور گفته بود «با همکاری مجلس «طرح نحوه برگزاری تجمعات» را پیگیری می کند اما با توجه به اینکه مجلس این طرح را پیگیری می کند به تعبیر برخی نمایندگان، این نیاز از سوی دولت مطرح نبوده و این طرح از سوی مجلس پیگیری می شود.
ترس دولتی ها از مواجهه رئیسی با واقعیت
فاصله گفته های رئیس جمهور با واقعیت، در شرایطی که رئیسی منابع خبری و آماری بسیاری در اختیار دارد اما در یک فضای دانشگاهی اقدام به دفاع از عملکرد دولت با بهره گیری از آمارهای مخدوش و غیرقابل دفاع می کند، حکایت از خطای سیاستی رئیس جمهور متاثر از آمارهای دستکاری شده ای است که بارها از سوی منتقدان، نادرستی آن اعلام و منتشر شده است. اما به نظر می رسد کانال های ارتباطی به رئیس جمهور محدود بوده و صرفا اخبار خوشایند و مثبت به ایشان منتقل می شود. همانطور که رئیسی در سخنرانی دانشگاه تهران، نقاط ضعف دولتش در سیاست خارجی، اشتغال، تجارت خارجی، مسکن و فروش نفت را به عنوان دستاورد او تلقی کردند. در حالی که دولت سیزدهم در شرایطی است که سوء سیاست ها در اقتصاد و سیاست خارجی یکی از عوامل مهم استمرار اعتراضات در کشور بوده است؛ موضوعی که به اطلاع رئیس جمهور نمی رسد.
بیشتر بخوانید
۲۱۶۲۱۳
۲۱۳