اگر طرح دو فوریتی "الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تصویب شود، کش و قوس یک ساله سازمان وظیفه عمومی با بانک مرکزی بر سر پرداخت تسهیلات فرزندآوری به پدرانی که سربازی نرفته‌اند، پایان می‌یابد و مردان سربازی نرفته مشمول دریافت «وام ازدواج» و «فرزندآوری» می‌شوند.
براساس جزء دو بند الف تبصره ۱۶ قانون بودجه سال جاری، تسهیلات فرزندآوری به پدرانی که فرزندانشان از ابتدای سال ۱۴۰۰ متولد می‌شوند، تعلق می‌گیرد. مبلغ این وام به ازای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم به بعد ۱۰۰ میلیون تومان است.
بانک‌ها مکلفند مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، با أخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر به پرداخت تسهیلات فرزندآوری اقدام کنند و در مورد تولد فرزندان دوقلو و بیشتر نیز به ازای هر فرزند یک وام تعلق می گیرد و ترتیب تولد لحاظ می شود.
همچنین تسهیلات فرزند بدون الزام به سپرده گذاری و با شش ماه دوره تنفس برای شروع اقساط پرداخت می‌شود و متقاضیان واجد شرایط حداکثر تا ۲ سال پس از تولد فرزند، می‌توانند نسبت به دریافت این وام اقدام کنند.
طبق اعلام بانک مرکزی از زمان ابلاغ شیوه نامه مربوطه (۳۱ فروردین) تاکنون ۵۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه فرزند به مبلغ ۲۰.۱ هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است.
چرا برخی استان‌ها شامل دریافت «وام فرزندآوری» نمی‌شوند؟
با این حال طبق تبصره ذیل بند "ت" ماده یک قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اعطای کلیه امتیازات و تسهیلات این قانون از جمله وام فرزندآوری مشروط به آن است که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه پدر یا فرزند، بالای ۲.۵ نباشد.
همین امر باعث شده است پدران در استان‌هایی نظیر سیستان و بلوچستان که نرخ باروری آن بالا است؛ مشمول دریافت تسهیلات وام فرزندآوری نشوند.
برای مثال سیستان و بلوچستان آخرین استان در میزان پرداختی‌های وام فرزندآوری است و از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه میزان دریافت وام فرزندآوری در این استان تنها ۰.۰۸ درصد بوده است.
این امر در حالی است که طبیعتا پدرانی که فرزندان بیشتری دارند نیازمند حمایت مالی بیشتری برای تامین هزینه‌های فرزندان هستند.
کدام استان‌ها وام فرزندآوری بیشتری دریافت کرده‌اند؟
مهدی متقی فر، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان پیش‌تر درباره پرداختی‌های وام فرزندآوری با بیان اینکه تعداد در صف ماندگان دریافت این وام یعنی کسانی که مدارک را تکمیل کرده و منتظر دریافت وام هستند زیاد است، به ایسنا توضیح داده بود: «از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه، ۱ میلیون و ۷۳۱ هزار و ۴۱ نفر برای دریافت وام فرزندآوری ثبت نام کرده‌اند که از این بین تنها ۳۸۳ هزار و ۳۷۷ فقره وام فرزندآوری پرداخت شده است. در واقع از ابتدای سال جاری تا شهریور ماه، ۳۲۸ هزار و ۵۴۳ نفر در صف دریافت وام فرزندآوری مانده‌اند و علیرغم تکمیل ثبت نام و مدارکشان همچنان وام فرزندآوری را دریافت نکرده‌اند. »
به گفته وی، تهران با ۱۲.۰۷ درصد، اصفهان با ۸.۰۴ درصد، فارس با ۶.۴۴ درصد، خوزستان با ۵.۸۳ درصد، آذربایجان شرقی با ۴.۳۴ درصد و کرمان با ۴.۰۶ درصد بیشترین آمار پرداختی‌های وام فرزندآوری در بازه زمانی ابتدای امسال تا پایان شهریور ماه را به خود اختصاص داده‌اند.
«سربازی نرفته‌ها» و غم دریافت نکردن «وام فرزندآوری» و «وام ازدواج»
به گزارش ایسنا، موانع پرداخت وام فرزندآوری به همینجا ختم نمی‌شود و تا کنون پدران «سربازی نرفته» نیز از دریافت این تسهیلات منع بوده‌اند چراکه بنا بر اعلام سازمان وظیفه عمومی فراجا، به مشمولان غایب تسهیلات بانکی داده نمی‌شود.
مسئولان وزارت ورزش و جوانان نیز نهایتا اعلام کردند «در خصوص پرداخت وام فرزندآوری هرچه پیگیری کردیم به نتیجه‌ای نرسیدیم چراکه تصمیم گیری بر عهده نظام وظیفه است.»
از سوی دیگر گرچه در حال حاضر دیگر وضعیت نظام وظیفه به عنوان "شرط" پرداخت وام ازدواج مطرح نیست و به گفته مسئولان بسیاری از بانک‌ها این وام را به افرادی که سربازی نرفته باشند نیز پرداخت می کنند، اما این موضوع برای تمام شعب بانکی عمومیت ندارد و مسیر دریافت وام ازدواج برای سربازی نرفته‌ها همچنان هموار نیست.
به گفته مسئولین، موانع قانونی همچون بدهی مالیاتی، بدهی به افراد و مشمولان غایب نظام وظیفه باعث شده که امکان دریافت وام ازدواج نباشد و این یعنی بالغ بر یک میلیون نفر از این تسهیلات برخوردار نمی‌شوند
به پدران «سربازی نرفته» وام «فرزندآوری» و «وام ازدواج» تعلق خواهد گرفت
با این حال اخیرا محسن دهنوی عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب دو فوریت طرح "الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" در مجلس، به ایسنا گفته است: «تا کنون مشمولان غایب نظام وظیفه و یا آنهایی که بدهی بانکی و بدهی مالیاتی داشتند نمی‌توانستند از تسهیلات ازدواج و فرزندآوری استفاده کنند. ما در این طرح دوفوریتی به دنبال این هستیم که این ممنوعیت قانونی برداشته شود و همه جوانان بتوانند از تسهیلات فرزندآوری و ازدواج استفاده کنند.»
وی همچنین با بیان اینکه کلیات این طرح هفته آینده در مجلس بررسی می‌شود که در صورت تصویب کلیات، مجلس وارد جزئیات خواهد شد، گفته است: «در صورت تصویب نهایی این طرح ممنوعیت‌های موجود در قوانین دیگر که مانع دریافت وام ازدواج و وام فرزندآوری می‌شد، برداشته خواهد شد و بر اساس آن جمعیت یک میلیونی باقیمانده از جوانان می‌توانند از تسهیلات ازدواج و فرزندآوری برخوردار شوند. منابع اعطای این تسهیلات هم در تبصره ۱۶ قانون بودجه سال جاری دیده شده است.»
به گفته دهنوی، اگر این طرح تصویب شود همه مشمولان در قانون جوانی جمعیت و قوانین عادی می‌توانند وام ازدواج و فرزندآوری بگیرند و هیچ قانون دیگری مانع دریافت این تسهیلات نمی‌شود، یعنی اگر کسی مشمول غایب نظام وظیفه هم بود باید وام ازدواج و فرزندآوری بگیرد.
در این زمینه بخوانید:
صف بلند وام «فرزندآوری»/ سربازی‌نرفته‌ها وام «ازدواج» می گیرند، وام «فرزندآوری»؛ خیر!
مظنه «وام ازدواج»؛ ۷۰ تا ۹۰ میلیون تومان!
طبق اعلام بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تاکنون ۶۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به ارزش ۸۲.۶ هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است که این امر بیانگر رشد ۵۱ درصدی در اعطای این تسهیلات نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
مبلغ وام ازدواج نیز در سال جاری برای دختران زیر ۲۳ سال و پسران زیر ۲۵ سال ۱۵۰ میلیون تومان و برای سایرین ۱۲۰ میلیون تومان است.
مدت بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج ۱۰ ساله با نرخ کارمزد ۴ درصد است و با اعتبارسنجی و سفته و یا یک ضامن معتبر پرداخت می‌شود.
همچنین از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور، استان تهران حدود ۱۳ درصد از پرداختی‌های وام ازدواج در کل کشور را به خود اختصاص داده است و پس از تهران، خراسان رضوی با ۷.۵۰ درصد، فارس با ۵.۸۳ درصد، آذربایجان شرقی با ۵.۱۹ درصد، سیستان و بلوچستان با ۴.۷۱ درصد، آذربایجان غربی با ۴.۴۴ درصد و کرمان با ۴.۲۶ درصد در صدر پرداختی‌های وام ازدواج قرار دارند.
آمارهای اعلامی در خصوص میزان پرداختی های وام ازدواج از سوی بانک مرکزی در حالی است که به گفته مسئولین در حال حاضر تنها ۳۰ درصد از جمعیت متقاضی این وام توانسته‌اند وام ازدواج خود را دریافت کنند که به گفته عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با تصویب طرح یاد شده تمام محدودیت‌های گیرندگان وام ازدواج برطرف خواهد شد.
متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج می‌توانند برای ثبت نام به آدرس ve.cbi.ir و متقاضیان دریافت تسهیلات فرزندآوری به آدرس https://ve.cbi.ir/VC/DefaultVC.aspx مراجعه کنند.