رسول سلیمی: یکی از ویژگی های مهم دولت های نهم و دهم، کادرسازی و آموزش نیروهایی بود که در جامعه اسلامی دانشجویان و بسیج دانشجویی فعالیت می کردند. منصوری از آن دست نیروها بود که به خوبی در تشکل های نزدیک به اصولگراها جای خود را پیدا کرد. همانند دیگر نواصولگراها از دانشگاه شروع کرد و بعد از دولت احمدی نژاد به جبهه پایداری پیوست و حالا در دولت رئیسی از کادرهای سرشناس دولت سیزدهم و همزمان عضو هیات رئیسه فدراسیون والیبال است. محسن منصوری ، متولد خرداد ماه سال ۱۳۶۳ در شهرستان ورامین است که کارشناسی مکانیک (گرایش ساخت و تولید) را از دانشگاه شهید رجایی تهران و کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت آموزشی از دانشگاه تهران گرفته است. اما او چگونه پله های مراتب اداری را در نظام قدرت طی کرد و اکنون او به قدرتی دست یافته که در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد ، به اسفندیار رحیم مشایی یعنی تکیه بر صندلی ریاست نهاد ریاست جمهوری اختصاص داشت؟
از شورای مرکزی جامعه اسلامی تا ستاد انتخاباتی احمدی نژاد
محسن منصوری در سال تحصیلی ۸۶-۸۷ به دبیرکلی تشکل اصولگرای جامعه اسلامی دانشجویان رسید. تدریس در دانشگاه، فعالیت در ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش و حضور در حوزه وزارتی آموزش و پرورش از سوابق محسن منصوری است. مسیر طی شده منصوری از دانشگاه تا مناصب سیاسی را، پیش تر هم دوره های او نیز طی کردند. محسن پیرهادی در جمعیت آبادگران و علیرضا زاکانی در جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، دو کادر تشکیلات نواصولگراها بودند که قبل تر از محسن منصوری، از مسیر تشکل های دانشجویی به مناصب سیاسی رسیدند.
از این رو حلقه اصولگرایان جوان یا نواصولگراها از سال۱۳۸۳و در اعتراض به ناکارآمدی راست سنتی، با گرته برداری از فعالیت های تشکیلاتی اصلاح طلبان، کوشش کرد افراد دارای ظرفیت فعالیت تشکیلاتی را که در دانشگاه ها حضور دارند، شناسایی و در حلقه های مسئولیتی رده های پایین از شورای شهر تا فرمانداری ها بکار گیرد. محسن منصوری، محسن پیرهادی، مهرداد بذرپاش، علی فروغی و علیرضا زاکانی نمونه های موفق این نوع کادرسازی در جناح اصولگرا بعد از انتخابات ریاست جمهوری۱۳۸۴ بودند.
محسن منصوری، بعد از دبیرکلی جامعه اسلامی دانشجویان در سال۸۶ توانست در آموزش و پرورش مشغول به خدمت شده و مهمترین تجربه مدیریتی وی را می توان همان دبیرکلی جامعه اسلامی دانشجویان دانست که بعد از آن در ستاد دانشجویی احمدی نژاد در انتخابات ۸۸ فعالیت خود را برجسته تر کرد.
منصوری بعدها از طریق نیروهای وفادار به احمدی نژاد برای فرمانداری ورامین به سرعت نظام بوروکراسی یعنی تایید مرتضی تمدن استاندار تهران و سپس تایید سردار مصطفی نجار وزیر وقت کشوررا به دست آورد. مرتضی تمدن از جمله نیروهای احمدی نژاد بود که تا سال۹۶ و بعد از خانه نشینی احمدی نژاد هم به او وفادار ماند. از دیگر دلایل صعود محسن منصوری به رده های مدیریتی میانی و عالی، حضور نظامیانی همچون سردار مصطفی نجار در سال۱۳۸۹ و سردار احمد وحیدی در سال۱۴۰۰ است که او را در دولت های مختلف برای ایفای مسئولیت در فرمانداری ورامین و استانداری تهران برگزیدند.
البته آن زمان، عمده انتقادها به محسن منصوری به دلیل فقدان تجربه او و مهمتر از آن جولان حلقه اسفندیار رحیم مشایی در انتصاب افراد در دولت بود. همان زمان افراد نزدیک به محسن منصوری در جامعه اسلامی دانشجویان گفته بودند «محسن منصوری برای رسیدن به فرمانداری ورامین، به قول معروف پاشنه نهاد ریاست جمهوری و اتاق اسفندیار رحیم مشایی! را از جای در آورده بود.»
قبول پست فرمانداری ورامین آن هم در دوره ای که دولت به صفت جریان انحرافی شناخته می شد زمینه ها برای انتقاد به منصوری را افزایش داد. اعتراض مردم ورامین به انتصاب او در فرمانداری ورامین، باعث شد تا در حاشیه مراسم بزرگداشت حجت الاسلام گلزاری از اعضای دفتر آیت الله گلپایگانی (ره) که در شهر قم برگزار شد، جمعی از ایثارگران، جانبازان و خانواده های شهدای شهرستان ورامین نزد آیت الله محمد محمدی گلپایگانی رفته و اعتراضشان را نسبت به انتصاب محسن منصوری اعلام کنند.
شاید بتوان یکی دیگر از دلایل موفقیت منصوری در نفوذ به لایه های مدیریتی کشور را حضور در ستاد انتخاباتی احمدی نژاد در انتخابات سال۸۸ دانست. موضوعی که در انتخابات سال۹۶ و ۱۴۰۰ و با حضور در ستادهای انتخاباتی رئیسی تکرار شد. اما او هیچگاه فکر نمی کرد روزی در جایگاه رئیس نهاد ریاست جمهوری بر صندلی تکیه زند که اسفندیار رحیم مشایی،۱۳ سال قبل بر آن تکیه می زد.
از آموزش و پرورش تا بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
منصوری به دلیل تحصیل در دانشگاه شهید رجایی، همکاری و فعالیت خود را از آموزش و پرورش آغاز کرده است. اما بعد از فعالیت در شورای عالی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش و حضور در حوزه وزارتی آموزش و پرورش به عنوان معاون بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و مدیر عامل بنیاد علوی فعالیت کرده است.
ایفای نقش منصوری در حوزه وزارتی وزارت آموزش و پرورش و مدیریت دفتر همکاری های وزارت آموزش و پرورش و حوزه های علمیه، به او این امکان را داد تا رابطه نزدیکی با روحانیون سرشناس و جامعه مداحان تهران پیدا کند.او در ۱۴ اسفندماه سال ۱۳۹۸ در حساب شخصی‌اش در توئیتر درباره شکست کرونا با کمک پرویز فتاح، ابراز اطمینان کرده بود: «ان شالله با حمایت‌های آقای مهندس فتاح حتماً کرونا را شکست می‌دهیم».
انتخابات سال۱۳۹۲ فرصت مناسبی بود تا نام منصوری را در لیست جبهه پایداری انتخابات مجلس قرار دهد. اگرچه نتیجه انتخابات به ناکامی در برابر اصلاح طلبان با ۹۵۵۰۹ رای و رتبه ۵۲ منجر شد اما قرار گرفتن نام او در لیست جبهه پایداری در کنار افرادی همچون مهدی چمران، پرویز سروری و جلیل نیکزاد تمرین این فرصت را به او داد تا زمینه ها برای هم افزایی با شورای شهر اصولگرا در سال های آتی را فراهم کند.
چه آنکه در این انتخابات، ۱۷۳۲ نفر کاندیدا شده بودند و منتخب سی ویکم انتخابات از لیست اصلاح طلبان، با ۱۱۴۴۳۹ رای به شورای شهر تهران راه یافت. جبهه پایداری در همان سال و در انتخابات۱۳۹۲ قصد داشت از نامزدی کامران باقری لنکرانی حمایت کند، اما معرفی او به عنوان «نامزد اصلح» از سوی آیت الله مصباح یزدی، با رد صلاحیت توسط شورای نگهبان رو به رو شد. از این رو منصوری و هم حزبی های او که آماده حمایت از باقری لنکرانی می شدند، به ناگاه تغییر مسیر داده و از سعید جلیلی به عنوان «نامزد صالح»، حمایت کردند.
منصوری در سال های بعد از پیروزی حسن روحانی، با حضور در نشست های دانشجویی به نقدهای درون گروهی پرداخت. در سال۱۳۹۳، او در مناظره ای در دانشگاه تهران، بدون نام بردن از محسن رضایی گفته بود « این چه استدلالی است که فلانی چون فرمانده جنگ بوده حالا خوب است؟ ما رئیس جمهور ،نماینده رهبری، نخست‌وزیر و رئیس مجلس داشته ایم که از راه خود خارج شده اند.»
منصوری در دولت های یازدهم و دوازدهم به سعید جلیلی و اعضای حزب پایداری نزدیک تر بود. چه آنکه منصوری در سفرهای تبلیغاتی سعید جلیلی به استان تهران که فعالیت «دولت در سایه» نامیده می شد، همراهی می کرد. آن زمان، دیدگاه او درباره هولوکاست بی شباهت به سیاست های احمدی نژاد نبود، تاجائیکه او در مصاحبه ای گفته بود « عقب نشینی در موضوعاتی مثل هلوکاست، تقدیم و تحویل وجب به وجب زمین دیپلماسی کشور به دشمن است».
کمی بعدتر انتقاد حسن روحانی از آیت الله علم الهدی مبنی بر دخالت در لغو کنسرت های مشهد در شهریور ۹۵ باعث شد تا او بیانیه ای انتقادی خطاب به روحانی را در سایت رجانیوز منتشر کند. او در این بیانیه، ضمن دفاع از تعطیلی کنسرت ها در مشهد در حمایت از علم الهدی، اظهارات او را « کاملاً منطبق بر نص صریح قانون اساسی» دانسته و خطاب به روحانی نوشته بود « اگر برگزاری و شرکت در کنسرت‌ها را برای رشد فضائل اخلاقی جامعه مفید می دانید و آن را خلاف شأن مطلوب دین نمی‌دانید، از شما خواهش می‌کنیم با لباس روحانیت به همراه خانواده در چند نمونه از این کنسرت‌ها حاضر شوید»
منصوری در جای دیگری در سال۱۳۹۵ به محمدجواد ظریف درباره گرفتن ضمانت نامه ظریف از امریکا برای اجازه فعالیت بانک خارجی در ایران، گفته بود « راه حل گشایش اقتصادی و رفع تحریم از امریکا نمیگذرد و این نامه هم عزت کشور را پایمال می کند و هم کشورهای طرف تعامل با ایران را شرطی خواهد کرد .»
اگرچه در سال۱۴۰۱ اثری از حضور فیزیکی مشایی و بقایی در جایگاه های تصمیم سازی کشور نیست و احمدی نژاد، همچون گذشته تریبون های رسمی برای بیان نظراتش را در اختیار ندارد اما فرزندان معنوی احمدی نژاد، نماینده تفکر و مشی او در دولت رئیسی شدند . از نمونه های برجسته این افراد، محسن منصوری است که بعد از روی کارآمدن ابراهیم رئیسی در آستان قدس رضوی همانند دیگر نیروهای احمدی نژادی همچون مهرداد بذرپاش، وارد مجموعه های آستان قدس شده و در پست مدیر عامل بنیاد کرامت آستان قدس رضوی با حکم رئیسی فعالیت کرد.
ارتباط منصوری با ابراهیم رئیسی در رفاقت با میثم نیلی (برادر مقداد نیلی،داماد ابراهیم رئیسی) است که او هم، همچون محسن منصوری دبیرکلی انجمن اسلامی دانشجویان را عهده دار بوده، محکم تر شد و در انتخابات۱۳۹۶ در شکل تشکیلاتی به صدور بیانیه مشترک میثم نیلی و محسن منصوری در حمایت از ابراهیم رئیسی ظهور یافت. منصوری همان سال در قالب ستاد انتخاباتی مورد حمایت آیت الله مصباح یزدی و جبهه پایداری، از نامزدی ابراهیم رئیسی حمایت و بعد از رسمیت یافتن حضور رئیسی در انتخابات، به عنوان «معاون هماهنگ کننده ستاد انتخابات» او فعالیت کرد.
محسن منصوری در زمان ریاست رئیسی بر قوه قضاییه با او در ستاد مرکزی راهیان نور که چند باری با حضور او همراه شده بود نیز حضور داشت و همکاری می کرد. او در سال۱۳۹۸ نیز مسئولیت ستاد اربعین آستان قدس رضوی را بر عهده داشت و بعد از اربعین از سوی رئیسی به ریاست بنیاد کرامت رضوی منصوب و در همان سال به بنیاد مستضعفان رفت و از سوی پرویز فتاح به مدیرعاملی بنیاد علوی منصوب شد.
منصوری در انتخابات ریاست جمهوری۱۴۰۰ معاون امور استان‌های شورای هماهنگی ستادهای مردمی انتخاباتی رئیسی در کشور را برعهده داشت. او گفته بود «ستادهای آیت الله رئیسی، کابینه احتمالی آینده نیستند و ستادها بر اساس تکلیف در حال فعالیت هستند و دنبال سهم خواهی نیستند.» این در حالی است که محسن منصوری یکی از چهار نماینده رئیسی در ستاد انتخابات وزارت کشور در انتخابات سال ۱۳۹۶ بود که به پیروزی حسن روحانی منجر شد. محسن منصوری را باید از چند سال پیش تاکنون، یکی از نزدیکان و همراهان ابراهیم رئیسی در فعالیت های انتخاباتی دانست. عکس بالا، بدرقه آیت الله رئیسی را در روزهای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم نشان می دهد.
محسن منصوری که روزی مشاور استاندار سابق تهران بود، با آغاز دولت رئیسی به استانداری تهران رسید. جوان ترین استاندار دولت سیزدهم، که معاونت شورای هماهنگی ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی در انتخابات۱۴۰۰ را نیز بر عهده داشت او در دولت رئیسی از سوی احمد وحیدی که خود تا پیش از آن، ریاست دانشگاه دفاع ملی را برعهده داشته، برای استانداری تهران به هیات دولت معرفی شد.
در ابتدای تصدی استانداری تهران به دلیل سن پایین او، گمان می شد منصوری راه سختی را به عنوان رئیس شورای تامین استان، در تعامل با مسئولان نهادهای امنیتی داشته باشد، اما ایفای مسئولیت او در زمان جریان معروف به انحرافی ها در دور دوم احمدی نژاد، مانع از همکاری او با نهادهای انقلابی در دولت رئیسی نشد. اگرچه همواره لحن و روحیه متکبرانه او در برخورد با مردم مورد انتقاد جدی قرار گرفت تا آنجا که در جریان سیل فیروزکوه، انتشار ویدئویی از محسن منصوری انتقادها علیه او را شدت داد. ویدئوی این برخورد را ببینید
رئیسی از جمله روسای جمهوری است که به خوبی میوه درختان کاشته شده در دوره های قبلی را برداشت می کند. از کادر نیروهای احمدی نژاد تا پروژه های عمرانی. انتصاب محسن منصوری به ریاست نهاد ریاست جمهوری، اگرچه در بین اصولگراها به عنوان مزیت دولت سیزدهم در جوانگرایی نامیده می شود اما از سویی شبکه مدیران احمدی نژادی با الگویی منظم در حال بازتولید در بخش های مختلف دولت رئیسی است.
اما این سوال مطرح می شود تا چه اندازه تجربه و تخصص و دانش مدیر انتخاب شده از سوی رئیسی متناسب با وظایف نهاد ریاست جمهوری به عنوان پل ارتباطی بین رئیس جمهور با قوه مجریه و مردم است؟
از سوی دیگر افرادی که خدمات آنها منوط به دریافت پست های سیاسی است و بررسی روند حرکت آن ها در دولت های قبلی، گویای تصدی پست های سیاسی بدون توجه به تفکر دولت مستقر است، تا چه اندازه می تواند در اجرای تعهد به اهداف دولت های بعدی موفق باشند؟ انتصاب های این چنینی که ترکیبی از ارتباط با اطرافیان رئیسی و سابقه فعالیت سیاسی در احزابی است که در جامعه مشهور به تندروی سیاسی است، تا چه میزان می تواند اجماع حداکثری مردم و رضایت آنها را به همراه آورد؟
این همان حلقه مفقوده دولت رئیسی است. استمرار بدنه نیروهای دولت احمدی نژاد با این تفاوت که در دولت سوم احمدی نژادی ها، به جای احمدی نژاد، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور است.