به گزارش ایکنا، جلسه تفسیر قرآن حجت‌الاسلام والمسلمین هادی عباسی خراسانی، مدرس حوزه علمیه قم، صبح امروز 7 آبان‌ماه، در مدرسه فیضیه برگزار شد.
عباسی خراسانی در این جلسه به تبیین آیه 14 سوره آل عمران پرداخت. خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ»
ترجمه آیه: دوستى خواستنی‌ها[ى گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سيم و اسبهاى نشاندار و دامها و كشتزار[ها] براى مردم آراسته شده [ليكن] اين جمله مايه تمتع زندگى دنياست و [حال آنكه] فرجام نيكو نزد خداست.
گزیده متن این جلسه را در ادامه می‌خوانید؛
آیه قبل راجع به جنگ بدر و دو گروه مومن و کافر که در برابر هم قرار گرفته بودند، است. در این آیه شریفه گویا حضرت حق عواملی که باعث سقوط یا اسقاط جوامع می‌شود یا به عبارت بهتر باعث کفر می‌شود را مشخص می‌کند.
کلمه «زیّن» به معنی زینت و آرایش است. آیه می‌فرماید دوستی‌ها و علاقه به شهوت‌ها را برای مردم زینت دادیم. شهوت برعکس معنای عرفی که از آن غرایز جنسی برداشت می‌شود، در لغت به معنای میل شدید به چیزی است که معمولا موافق طبع آدمی است. بنابراین شهوات اعم از مسائل مادی و معنوی است و هر چیزی که انسان به آن میل شدید داشته باشد شهوت است. هفت مورد از شهوات در این آیه شریفه بیان شده است. باید توجه داشت که بیان این هفت مورد از باب تمثیل است نه اینکه به نحو تخصیص باشد و فقط این هفت مورد مشمول «حب الشهوات» باشد.
ابتدا توضیحی درباره مفردات آیه بیان کنم؛ مورد اول از این شهوات، «نساء» است. کلمه نساء کلمه عبری است و به جمع زنان اطلاق می‌شود. «قناطیر» به معنای مال زیاد است. پل هم که در عربی «قنطره» نامیده می‌شود به جهت ارزشمندی آن است. «ذهب» را از آن جهت «ذهب» می‌گویند که در دست انسان نمی‌ماند و مورد معامله قرار می‌گیرد. «فضه» را هم از آن جهت «فضه» می‌گوید که قابل شکستن است. «خیل» در اصل لغت به معنای شیئی است که خودش را با تکبر نشان می‌دهد. اینکه به اسب خیل می‌گویند به این دلیل است که اسب‌های نشاندار برای مسابقات ارزش خاص دارند. همچنین خیل برای چیزهایی به کار برده می‌شود که برای نمایش و عرضه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زمان‌های قدیم یکی از افتخارات عرب اسب‌های نشاندار بوده است.
«حرث» به معنای مزرعه و کشاورزی است. چنانکه عرض کردم این هفت مورد، تمثیلی تغلیبی برای اکثر مردم است. بر همین اساس می‌توانیم بگوییم خیل مسومه در زمان قدیم شامل اسب‌ها بوده است ولی امروز به معنای خودروهای گران‌قیمت است.
ما بارها عرض کردیم که هر آیه قرآن، آیات دیگر را تفسیر می‌کند. آیه دهم این سوره بیان فرمود: «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ»، در آیه 14 نیز خصوصیات کلی چنین افرادی بیان می‌شود و به این طریق، این آیه آیات قبلی را تفسیر می‌کند.
ما هم زینت ممدوح داریم و هم زینت غیر ممدوح و این نشان می‌دهد که زینت امری نسبی است. اگر منتسب الیه زینت امری زشت باشد زینت غیر ممدوح است ولی اگر منتسب الیه آن اشیای حقیقی باشد، آن زینت ارزش دارد. امور دنیوی چون اعتباری است زینت به آنها بی‌ارزش است ولی زینت نسبت به امور اخروی ارزش دارد؛ همانطور که در روایات داریم زینت مومن عبادت است یا سجود و رکوع است.
از آیاتی که دلیل بر این است که زینت اعم است این آیه است که می‌فرماید: «إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ» یعنی کواکب زینت آسمان دنیا هستند. در آیه دیگری می‌خوانیم: «إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا» یعنی آنچه در زمین است زینت آن قرار دادیم. در آیه دیگری می‌خوانیم: «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا». باز بیان می‌شود مال و بنون زینت حیات دنیاست.
وابستگی به زینت زشت است والا داشتن زینت بد نیست. چنانکه در آیه دیگری می‌خوانیم: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ». پس باید به زینت گرایش داشته باشیم، ولی وابستگی به زینت غلط است. این نکته را هم عرض کنم که اضافه زینت به الله در «زينَةَ اللَّهِ» اضافه به فاعل است و اضافه زینت به آسمان و زمین در دو آیه قبلی اضافه زینت به قابل است یعنی خداوند فاعل زینت است ولی آسمان و زمین قابل زینت است.
انتهای پیام