ماهان نوروزپور: اوکراین، بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده امریکا می گویند که روسیه از پهپادهای «شاهد»ساخت ایران در جنگ اوکراین استفاده می کنند. دولت های غربی معتقدند که ایران در اعلام بی طرفی خود نسبت به جنگ روسیه و اوکراین دروغ می گوید و با فروختن پهپاد به روسیه، بی طرفی خود را نقض می کند. با اینکه دولت ایران و روسیه رسما خرید و فروش این پهپاد های ایرانی را تکذیب کرده اند اما غربی ها معتقدند که پهپادهای انتحاری شاهد را مشاهده کرده اند در این زمینه با حسن بهشتی پور، کارشناس روابط بین الملل، گفت و گو کردیم:
ادعاها و هجمه های زیادی از سوی مقامات برخی کشورها و همچنین رسانه های غربی مبنی بر صادرات پهپاد و موشک از سوی ایران به روسیه شنیده می شود، به نظر شما هدف از طرح چنین اتهاماتی چیست؟
من نمی توانم فروش پهپاد به روسیه را تایید یا رد کنم چراکه هیچ اطلاعات موثقی در اینباره ندارم. اما بگذارید ارزیابی خودمان را روی این فرض بنا کنیم که که ایران تسلیحات نظامی به روسیه فروخته باشد. قراردادهای نظامی بین ایران و روسیه مربوط به دیروز یا امروز نیست که بخواهیم ایران را به جنگیدن با اوکراین متهم کنیم. دولت ایران از مدت ها پیش هم با شوروی هم با آمریکا و انگلستان قراردادهای نظامی داشته است. ما از شوروری توپ های صد و سی میلی متری و ماشین های حمل و نقل و غیره را وارد می کردیم. روابط نظامی شاه با آمریکا هم که زبانزد خاص و عام بود. بعد از انقلاب هم غربی ها بودند که ما را تحریم کردند و تصمیم گرفتند روابطشان را با ما قطع کنند وگرنه ما همانطور که ارتباطات تجاری خود را با روسیه حفظ کردیم با غربی ها هم حفظ می کردیم؛اما اعمال تحریم از جانب آنان بود و ما مجبور شدیم یک سری از نیازهای نظامی خودمان را از چین و روسیه تامین کنیم و خودمان هم دست به تولید بزنیم. هم اکنون قدرت ایران در تولید سلاح به جایی رسیده است که می توانیم آن ها را صادر کنیم. با این حال نمی توانیم برای کشوری که آن سلاح را می خرد تعیین تکلیف کنیم که چه زمانی و چطور از این سلاح استفاده کند. همانطور که وقتی روسیه قرار است به ما سوخو ۳۵ یا سلاح های دیگری را بفروشد نمی تواند برای ما تعیین تکلیف کند که کی و چطور از آن سلاح استفاده کنیم. این قراردادهای تجاری صرفا در زمینه سلاح نیستند یک زمانی روسیه توربین های تولید برق خودش را از اوکراین می خرید اما در حال حاضر قرار است ایران به روسیه توربین بفروشد. من خیلی متاسفم که برخی در ایران می گویند کشور ما مستعمره روسیه شده است و از روسیه خط می گیرد چرا که چنین حرفی بسیار غیر واقع بینانه است. اینکه این قرارداد تجاری خرید و فروش سلاح اینقدر سر و صدا کرده بیشتر یک جنگ روانی از طرف غربی هاست تا ما را به بازی خودشان بکشانند.
فروختن سلاح به روسیه در حالی که این کشور با اوکراین می جنگد معنای نقض بی طرفی ما نیست؟ منظورم این است شاید در شرایط متعارف بشود گفت که فروختن سلاح یک امر تجاری است و لزوما به معنای آتش گشودن به روی کشور خاصی نیست اما در حال حاضر فروختن سلاح به کشوری که با اوکراین می جنگد؛ حمایت ما از یک جبهه‌ی جنگی را تایید نمی کند؟
ببینید ما در ایران همچنان با دید اخلاقی به روابط بین الملل نگاه می کنیم در حالی که نگاه اخلاق مدارانه جایی در روابط بین الملل ندارد. نمی شود که همه‌ی کشورها بر اساس منافع سیاست ورزی کنند به غیر از ایران. مگر فرانسه به صدام میراژ دو هزار و موشک های سوپر اتاندارد نمی فروخت تا صدام با آن سلاح ها ایران را مورد حمله قرار دهد؟ مگر شوروی میگ بیست و پنج به صدام نمی فروخت؟ مگر آلمانی ها و هلندی ها سلاح شیمیایی به صدام نمی فروختند؟ چرا راه دور برویم؟ همین الان مگر آمریکایی ها نمی دانند که عربستان سعودی با جنگنده های اف پانزده مردم غیرنظامی یمن را بمباران می کند؛ با این حال چرا به عربستان سعودی سلاح می فروشند؟
در پاسخ به سوال اصلی شما هم باید بگویم اینکه ما به روسیه سلاح بفروشیم به هیچ وجه به معنای متحد شدن با روسیه علیه اوکراین نیست. الان ترکیه هم به اوکراین سلاح می دهد و هم نفت روسیه را با دور زدن تحریم ها می فروشد. رژیم صهیونیستی هم به اوکراین سلاح می دهد و هم روابط خوبی با روسیه دارد. عربستان سعودی هم تجاوز روسیه به اوکراین را رسما محکوم می کند و هم روابط تجاری خود با روسیه را حفظ می کند. چطور همه کشورها می توانند بر اساس منافع ملی خود عمل کنند و در در میدان سیاست کارت بازی کنند اما وقتی نوبت ایران می رسد توقع داریم که ایران اخلاق مدارانه رفتار کند؟ کمااینکه ما تا اینجا بی اخلاقی هم نکردیم. سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران بی طرفی در جنگ اوکراین و دعوت دو کشور به ترک مخاصمه بوده. ما حتی حاضریم میانجی دو کشور باشیم اگر ما را بپذیرند. رسما و علنا هم اعلام کردیم که هیچ نقشی در این جنگ نداریم. من هم تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم می کنم و معتقدم روسیه عواقب جنگی که شروع کرده را خواهد چشید اما این به هیچ وجه دلیل موجهی نیست که بخاطر تجاوز روسیه به همسایه اش ما روابط خود را با کشوری که خیلی از نیازهای ما را تامین می کند؛ قطع کنیم. به نظر من غربی ها پیاز داغ این مساله را زیاد می کنند وگرنه فروش تسلیحات یک تجارت متعارف در روابط بین الملل است.
کشورهای غربی مدعی نقض بی طرفی از جانب ایران در موضوع تهاجم روسیه به خاک اوکراین هستند. آیا هدف آنها از این نوع فرافکنی ها زمینه سازی برای اعمال تحریم های بیشتر و یا افزایش فشارهای بین المللی علیه ایران است؟
غربی ها به هیچ سندی نمی توانند استناد کنند که ایران را فروش تسلیحات نظامی به کشور های دیگر منع کند. پیش تر قطع نامه ۲۲۳۱ که یک بندش تحریم تسلیحات نظامی به مدت پنج سال بود؛ وجود داشت که در سال ۱۳۹۹ مدت زمانش به سر رسید. هر چند دونالد ترامپ هر چه در توانش بود گذاشت تا این قطعنامه را تمدید کند اما در شورای امنیت با ۹ رای ممتنع و رای مخالف روسیه و چین مواجه شد و تنها کشورهایی که تحریم تسلیحاتی ایران رای مثبت دادند آمریکا و دومینکن بودند. یک تحریم دیگر با دوره هشت ساله وجود دارد که مربوط به کلاهک های هسته ایست و مربوط به موشک های متعارف نمی شود. در واقع از نظر قوانین بین الملل ایران بر فرض که پهپاد هم فروخته باشد؛ مرتکب هیچ خطا و نقض قوانینی نشده است بعد هم کشور ما الان ظالمانه ترین تحریم های تاریخ بشریت را تحمل می کنند دیگر بیشتر از این چه تحریمی می خواهند بر ایران اعمال کنند که تا الان نکرده اند؟ غربی ها اگر خیلی دلسوز مردم اوکراین یا اروپا هستند و سرمای زمستان آینده را در بوق و کرنا می کنند و مدعی اند که مظلوم واقع شده اند؛ چرا نمی گذارند ایران به اروپا نفت بفروشد؟ چرا تحریم های نفتی ایران را ملغی نمی کنند تا ایران بتواند به بحران انرژی اروپا کمک کند و مردم اروپا هم این بحران را پشت سر بگذارند؟ بعضی ها می خواهند این تصور را القا کنند که روسیه نمی گذارد ایران به طرف اروپایی در زمینه‌ی انرژی کمک کند اما این تصور به هیچ صورت درست نیست و واقعیت ندارد.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع اطلاعاتی آگاه اعلام کرده است که روسیه به دنبال خریدن سلاح های دیگری مثل موشک های ذوالفقار از دولت ایران است. اساسا کشوری مثل روسیه که یکی از کشورهای قدرتمند در تسلیحات نظامی است چه نیازی به سلاح های ایرانی می تواند داشته باشد؟
باید به چند فاکتور در خرید و فروش سلاح دقت کنیم. کیفیت یک فاکتور مورد بررسی است اما قیمت به صرفه و تعدادی که فروشنده در دست دارد هم تاثیر گذارند. این نوع این پهپادهای ایرانی که می گویند ایران به روسیه فروخته است جدا از اینکه بسیار با کیفیت هستند و می توانند به صورت تیمی رادار را برای عکس برداری یا حمله نظامی فریب بدهند؛ در مقابل پهپادهایی که ترکیه یا رژیم صهیونیستی با قیمت های میلیون یا نیم میلیون دلاری تولید می کنند بسیار به صرفه تر نیز هستند. کما اینکه کشوری که در حال جنگ است به هر طریق و در هر تعداد و نوع سلاحی که بتواند را خریداری می کند.
311311