فردای اقتصاد: وزرای گروه کشورهای تولیدکننده نفت اوپک پلاس در نشست روز چهارشنبه خود توافق کردند به طور مشترک ۲ میلیون بشکه در روز از تولیدات خود از نوامبر کاهش دهند. با این حال جولیان لی، تحلیلگر بازار نفت در بلومبرگ بر این باور است که میزان کاهش تولید واقعی این گروه احتمالا بسیار کمتر از این رقم، چیزی حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.
به باور جولیان لی اگرچه اوپک پلاس شامل ۲۳ کشور است، اما بار کاهش تولید تنها بر دوش سه کشور، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت خواهد بود. بسیاری از دیگر کشورها در حال حاضر پایین‌تر از سطح سهمیه خود پمپاژ می‌کنند به طوریکه میزان تولید آنها همچنان از سهمیه جدیدشان کمتر خواهد بود. تعدادی از کشورها هم هیچ امیدی به همراهیشان با کاهش تولید نیست و در این میان بخشی از کاهش تولید اعمال شده از سوی عربستان، امارات و کویت با بازگشت به مدار تولید بخشی از چاه‌های نفتی در دست تعمیر قزاقستان جبران می‌شود. در نهایت آن مقداری که از تولید ۲۳ کشور اوپک پلاس کم می‌شود یک‌دهم مقدار هدفگذاری شده است.
چه کشورهایی ملزم به کاهش تولید می‌شوند؟
به گفته جولیان لی، زمانی که سهمیه‌های جدید اوپک پلاس در اول نوامبر اجرایی شود، تنها ۸ کشور ملزم به کاهش تولید نفت خواهند بود. علاوه بر سه همسایه عرب خلیج فارس، کاهش جزئی باید در تولید سودان جنوبی، الجزایر، گابن، عراق و عمان صورت گیرد. مجموع کاهش این ۸ کشور فقط ۸۹۰ هزار بشکه در روز است که با رقم ۲ میلیون بشکه‌ای هدفگذاری شده فاصله زیادی دارد.
با این حال کاهش تولید حتی از این مقدار هم کمتر خواهد بود. در ابتدا امر می‌توان سودان جنوبی، گابن و احتمالا عراق را از لیست کشورهایی که باید تولید خود را کم کنند، خط زد. داده‌های اوپک نشان می‌دهد که سودان جنوبی از زمان اجرایی شدن توافق می ۲۰۲۰، هر ماه از سهمیه خود فراتر رفته و هرگز حتی یک بشکه از تولید خود را کم نکرده است. گابن نیز عزم مشابهی را در عدم رعایت توافق کاهش تولید نشان داده است. داده‌های اوپک نشان می‌دهد که تولید این کشور تنها در یک ماه از تاریخ ۲۹ ماهه این توافق کمتر از سقف بوده است.
در مورد عراق هم باید گفت که وزیر نفت این کشور پس از نهایی شدن قرارداد روز چهارشنبه، زمان را تلف نکرد و به سرعت به خریداران نفت اطمینان داد که این توافق بر صادرات کشورش تأثیری نخواهد گذاشت. بنابراین لیست کشورهایی که توان کاهش تولید دارند به پنج کشور کاهش می‌یابد.
سهم الجزایر و عمان از کاهش تولید در مجموع ۳۲ هزار بشکه در روز است که قابل چشم‌پوشی است. بنابراین کاهش مورد نیاز عربستان سعودی و همسایگانش به ۷۹۰ هزار بشکه در روز می‌رسد که بخشی از آن می‌تواند با افزایش تولید برخی دیگر از اعضای گروه جبران شود.
کدام کشورهای اوپک پلاس تولید خود را افزایش می‌دهند؟
به گفته لی، نیجریه، آنگولا و مالزی همگی ماه‌هاست که کمتر از اهداف خود تولید می‌کنند و احتمال تغییر در تولید آنها وجود ندارد. روسیه نیز در حال مبارزه برای جلوگیری از افت تولید است. حتی پیش از حمله این کشور به اوکراین، تولید نفت آن به سختی با سهمیه‌های رو به رشد همگام می‌شد. وضعیت تولید نفت این کشور بعد از جنگ بدتر هم شده است.
اما قزاقستان یکی دیگر از اعضای اوپک پلاس وضعیت متفاوتی دارد. تولید این کشور بیش از ۵۶۰ هزار بشکه در روز پایین‌تر از نقطه تولید هدف است که ترکیبی از تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده در یکی از بزرگترین میدان‌های این کشور و نشت گاز در میدان دیگری عامل این افت تولید بوده است. تعمیرات در میدان نفتی مورد نظر تا پایان هفته جاری تکمیل می‌شود و تولید قزاقستان حدود ۲۶۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. بازگشت ۳۰۰ هزار بشکه دیگر زمان بیشتری می‌برد اما وزیر انرژی این کشور می‌گوید که باید قبل از پایان ماه یعنی درست در موعد شروع برنامه کاهش تولید اوپک پلاس، این مقدار هم باید به مدار تولید باز گردد. اگر او درست گفته باشد، کاهش موثر تولید اوپک پلاس که از سطح تولید کنونی این گروه سنجیده می‌شود، تنها ۲۳۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.
روسیه؛ کارت وحشی بازار نفت
اما یک ماه بعد، وضعیت ممکن است بسیار متفاوت باشد. تحریم‌های اتحادیه اروپا بر صادرات نفت خام روسیه از ۵ دسامبر، یک روز پس از برگزاری نشست بعدی اوپک پلاس، اعمال می‌شود. این محدودیت‌ها بیشتر صادرات دریایی نفت به اتحادیه اروپا را هدف قرار می‌دهد. واردات نفت از طریق دریا اتحادیه اروپا از روسیه از ۱.۶ میلیون بشکه در ژانویه به حدود ۶۶۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
روسیه تا کنون موفق شده که کاهش واردات اتحادیه اروپا را با افزایش صادرات به هند، ترکیه و چین جبران کند. اما تحریم‌ها که همچنین به دنبال محدود کردن حمل و نقل به کشورهای غیراروپایی است، می‌تواند تأثیر بسیار بیشتری داشته باشد. ناوگان نفتکش‌های روسیه به اندازه‌ای بزرگ نیست که بتواند تمام نفتی را که باید از اروپا منحرف شود، منتقل کند و این می‌تواند باعث کاهش عرضه روسیه شود. سقف قیمت پیشنهادی برای نفت خام روسیه (معافیت از تحریم‌ها برای محموله‌هایی که با قیمتی کمتر از قیمت مورد توافق گروه ۷) راه حفظ صادرات نفت را برای کرملین فراهم می‌کند اما به نظر می‌رسد مسکو مصمم به عدم پذیرش سقف قیمتی است.
اگر کرملین تصمیم بگیرد تولید خود را به جای پذیرش سقف قیمتی متوقف کند، کاهش ۲ میلیون بشکه‌ای اوپک پلاس می‌تواند ناگهان بسیار واقعی شود. با این حال یک چیز قطعی ه نظر می‌رسد، نفت خام تا پایان سال ۲۰۲۲ در مسیر صعودی قرار خواهد داشت.