بهره گیری از ظرفیت های مهم در عرصه سیاست خارجی و لزوم بکارگیری مولفه های قدرت از جمله مسائل مهم دولت ها در سطح جهان است که با توجه به شرایط پرتلاطم بین المللی می تواند زمینه ساز شکل گیری همکاری ها و رقابت ها شود. در این بین وزارت امور خارجه نقش مهمی را در تحقق اهداف مهم سیاست خارجی کشور بر عهده دارد و ساختاری قوی، منسجم و کارآمد می تواند موجب ارتقای سطح دیپلماسی در حوزه های گوناگون چون اقتصادی، فرهنگی، ورزشی و غیره شود. رامین مهمانپرست رئیس شورای سیاستگذاری خانه دیپلماسی با حضور در کافه خبر خبرآنلاین، به تشریح وضعیت سیاست خارجی و نقاط قوت و ضعف در ساختار وزارت امور خارجه پرداخت که در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید:
عرصه سیاست خارجی همیشه در حال تحول است و تغییرات زیادی را به همراه دارد. منتها تحت تاثیر موضوعات مختلفی این تغییرات شکل می گیرد. می تواند مسائل سیاسی و تنش های بین کشورها موجب تغییر شود و میتواند عوامل دیگری مثل مسائل اقتصادی یا امنیتی و فناوری موجب این اتفاق شود. به طور مثال در دو سه سال گذشته همه گیری کرونا تغییراتی را در وزارت خارجه ایجاد کرد. مساله ای که باید به آن توجه کنیم این است که در روابط خارجی کشورها همیشه به دنبال منافع خود هستند و به دنبال کسب حداکثری این منافع می گردند. یک موقع است که مبنا نظامی بوده و بر اساس لشکر کشی جنگ های بزرگ صورت می گیرد و سیاست خارجی متناسب با آن خود را تنظیم می کند، یک موقع بحث اقتصادی مطرح می شود و کسی که صاحب قدرت بزرگ اقتصادی است احساس می کند که می تواند نظراتش را به دیگران تحمیل کرده و تغییراتی را در صحنه بین الملل ایجاد کند. یک وقت بحث قدرت نرم افزاری و فناوری های جدید است که ممکن است کشوری با ابزار رسانه قدرت خود را نشان دهد.
ما در مقطعی هستیم که مجموعه ای از این عوامل برایمان تاثیرگذار هستند. وقتی شما میبینید که ناتو به این نتیجه می رسد که همچنان بعد از جنگ سرد داستان گسترش نفوذ خود را دنبال کند و وارد حریم شوروی سابق شود و بحث عکس العمل روسیه و حمله به اوکراین مطرح می شود، عملا یک نوع درگیری نظامی را شاهد هستیم که در صحنه سیاست خارجی خیلی تبعات داشته. رقابتی که بین امریکا و چین است، مبنا بیشتر قدرت اقتصادی بوده و برای اینکه بتوانند اثر یکدیگر را خنثی کنند، دست به اقدامات محتلف می زنند. یک موقع فقط با وضع عوارض در واردات کالا اقدام می کنند. یا یک موقع قیمت تمام شده محصولات یک کشور را پایین می آورند. در همه این تحولات رسانه ها نقش زیادی دارند و با استفاده از افکار عمومی می توانند روی سیاست ها تاثیر بگذارند. دولت ها سعی می کنند از این اهرم استفاده کنند. هر چه جلوتر برویم، فناوری های پیشرفته می تواند عامل برتری یک کشور شود و قدرت را برای آنها افزایش دهد.
کسب اقتدار برای اینکه بتوانید در عرصه بین المللی چارچوب اصولی خود را حفظ کنید ضروری است. هر کشوری در هر بخشی از آن ضعف پیدا کند، باید منتظر نفوذ طرف های خارجی از همان نقطه ای باشد که در آن ضعف دارد.
>>> را نصب کنید.