فردای اقتصاد: امروزه در عصری زندگی می‌کنیم که با اخبار و اطلاعات مختلف احاطه شده‌ایم. اما چند درصد این اخبار درست بوده و صحت دارند؟ در عصر حاضر اطلاعات به سادگی در دسترس افراد قرار دارد اما بسیاری از این اطلاعات و اخبار جعلی و غیر معتبر هستند. به نظر می‌رسد فناوری بلاکچین برای حل این مشکل در دنیای امروز می‌تواند ابزار موثری باشد.
اینترنت را می‌توان مهمترین و انقلابی‌ترین اختراع بشر در قرن ۲۰ دانست. فناوری که از زمان اختراع خود، بارها تکامل و تغییر پیدا کرده است. اما این فناوری با هدف تحقق آزادی و عدم تمرکز قدرت ایجاد شد تا همه بتوانند در فضایی آزادانه، به اطلاعات مختلف دسترسی داشته باشند. طبق آمار، در سال ۱۹۹۰ فقط ۱ درصد از جمعیت جهان آنلاین بوده‌اند، در حالی که امروزه این رقم به بیش از ۵۹ درصد افزایش یافته است. وب ۳ (Web ۳.۰) به گفته صاحب‌نظران آینده اینترنت است.
یکی از بزرگترین چالش‌هایی که شبکه‌های اجتماعی هم به آن دامن زده‌اند، انتشار اخبار جعلی (Fake News) است. روزانه اخبار جعلی زیادی بارها و بارها در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌گردند که به دلیل شباهت زیادشان به اخبار واقعی، باعث بی‌اعتمادی مردم به رسانه‌ها می‌شوند. همچنین پلتفرم‌های موجود تصمیم گیرنده نوع محتواهای قابل انتشار هستند و اگر مطلبی با خط مشی آنها هم‌راستا نباشد، یا پاک می‌شود، یا فیلتر و به طور کلی اجازه انتشار نمی‌یابد. در حال حاضر بسیاری از اطلاعاتی که در فضای اینترنت وجود دارد تحت سلایق دولت‌ها، شرکت‌ها، غول‌های تکنولوژی و پلتفرم‌های اجتماعی بزرگ هستند. آنها حتی علایق عمومی را هدایت و کنترل می‌کنند. فضای موجود مملو از سانسور اطلاعات است. در چنین فضایی نیاز به یک فناوری کاراتر که در آن نه تنها حریم خصوصی افراد حفظ شود بلکه از اطلاعات آنها نیز محافظت شود، بیش از هر زمانی حس می‌شود.
مهمترین ویژگی‌های بلاکچین، شفافیت، امنیت، سرعت و قابلیت رهگیری اطلاعات است و امکان ذخیره‌سازی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مختلف را در شبکه‌ای از دفاتر توزیع‌شده در اختیار هر کسب و کاری قرار می‌دهد. در بلاکچین امکان فیلترینگ و سانسور اطلاعات وجود ندارد و این موضوع می‌تواند انقلابی را ایجاد کند. با ظهور فناوری بلاکچین، ایجاد سیستمی نامتمرکز، بسیار ساده است. برای مثال در بلاکچین اتریوم می‌توانید برنامه‌ها و سازمان‌های غیرمستقلی (DAO) ایجاد کنید که کاملا به‌صورت غیرمتمرکز اداره می‌شوند. در این سیستم‌های غیرمتمرکز، قوانین برای همه یکسان است و امکان تقلب وجود ندارد. یکی از اساسی‌ترین اهداف وب 3.0 هم امکان مدیریت داده‌ها به‌صورت غیرمتمرکز است.
کمپانی‌هایی مانند گوگل، فیسبوک و ... قوانین را به نفع خود طراحی می‌کنند. مردم هم چاره‌ای ندارند جز اطاعت از این قوانین. اما در وب 3، همه‌چیز غیرمتمرکز اداره می‌شود و دیگر واسطه‌ای وجود ندارد تا قوانین را برای تعیین کند. درواقع در این سیستم این مردم هستند که قوانین را طراحی می‌کنند.
بدون محدودیت و سانسور
در نسل 2 اینترنت که اکنون در آن به سر می‌بریم، دولت‌ها و کمپانی‌ها، در بسیاری از موارد بر روی اینترنت اعمال محدودیت می‌کنند. این محدودیت‌ها دلایل متفاوتی، اعم از سیاسی، اخلاقی، نژادی، مذهبی و .... دارد. در نسل سوم اینترنت (وب 3) به‌لطف فناوری بلاکچین می‌توانید بدون هیچ‌محدودیتی از نقاط مختلف جهان به اینترنت وصل شده، تراکنش انجام داد، بازی کرد و بسیاری فعالیت‌های دیگر انجام داد. با فناوری بلاکچین تمامی اطلاعات به‌صورت رمزنگاری نگهداری می‌شوند. شبکه‌های داده غیرمتمرکز این امکان را برای تولیدکنندگان داده فراهم می‌کنند تا داده‌های خود را بدون از دست دادن کنترل مالکیت یا کنار گذاشتن حریم خصوصی بفروشند یا مبادله کنند.
در گزارشی که قبلا در فردای اقتصاد تحت عنوان بلاکچین راهکاری جذاب برای رشد و استقلال رسانه‌ها، منتشر شد به راه حل رسانه‌های بزرگ برای جلوگیری از اخبار دروغی اشاره شده است. به گفته این گزارش، نیویورک تایمز، یکی از قدیمی‌ترین رسانه‌های آمریکا به همراه شرکت IBM، پروژه جدیدی برای حل مشکل اخبار جعلی با استفاده از بلاکچین در دست اجرا دارند. این دو سازمان قصد دارند تا تمامی اطلاعات مربوط به تصاویر و عکس‌هایی که توسط رسانه‌های عضو این شبکه تولید می‌شوند را روی شبکه بلاکچین ذخیره کنند تا هر جا که از آن تصاویر استفاده شد، مخاطبان بتوانند به اطلاعات متای عکس‌ها و تصاویر دسترسی داشته باشند و در صورت سوء استفاده از آنها برای ساخت اخبار جعلی، درستی و غلطی آنها را به راحتی تشخیص دهند و اصالت عکس و تصویر را بررسی کنند.
چگونه بلاکچین بر کاهش اخبار جعلی موثر خواهد بود؟
به طور خاص، سه راه کلیدی وجود دارد که بلاک چین می‌تواند در کاهش اطلاعات نادرست کمک کند:
تأیید منبع خبر
اولین راهی که در آن می توان از بلاک چین برای مبارزه با اطلاعات نادرست استفاده کرد، ردیابی و تأیید منابع و سایر اطلاعات مهم برای رسانه های آنلاین است. رسانه‌ها می‌توانند از زنجیره بلوکی برای ایجاد رجیستری از تمام تصاویری که منتشر کرده‌اند استفاده کنند و اطلاعاتی مانند توضیحات، مکان‌ها، مالکیت، حق کپی‌رایت و سایر ابرداده‌ها را ثبت کنند. به عنوان مثال، همانطور که گفته شد نیویورک تایمز در حال بررسی این رویکرد است که از طریق پروژه News Provenance با استفاده از بلاکچین داده‌هایی مانند منابع و عکس‌های خبری را ردیابی کند و از این طریق شفافیت بیشتری را برای خوانندگان در مورد زمان و نحوه ایجاد محتوا فراهم کند. به طور کلی، بلاک چین مکانیزمی را برای تأیید اینکه محتوا از کجا آمده و چگونه ممکن است در سفر دیجیتالی خود به مصرف‌کننده نهایی دستکاری شده باشد، ارائه می‌کند.
حفظ هویت و اعتبار
به طور سنتی، معمولا ناشر یک محتوا، اعتبار دهنده آن مطلب نیز است. با این حال، اتکا به اعتبار یک نهاد به تنهایی با محدودیت‌های قابل توجهی همراه است. در یک چشم‌انداز، رسانه‌های دیجیتال که درآمد تبلیغاتی مبتنی بر کلیک دارند، به طور فزاینده‌ای شفافیت را فدای درآمد می‌کنند. اینجاست که بلاک چین می تواند کمک کننده باشد. یک سیستم مبتنی بر بلاک چین می‌تواند، تایید کنننده هویت سازنده محتوا و همچنین بررسی کننده اعتبار آن باشد. این موضوع اساساً نیاز به یک مؤسسه قابل اعتماد و متمرکز را از بین می‌برد. هرچند که هر سیستمی که برای ردیابی و تأیید اطلاعات شخصی طراحی شده است، باید بهترین شیوه‌های حفظ حریم خصوصی و امنیتی را برای برآورده کردن الزامات نظارتی محلی و بین‌المللی لحاظ کند. اما انتظار می‌رود، ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین بتواند به رفع بسیاری از این نگرانی‌ها کمک کند، زیرا نیاز به یک موسسه واحد و مورد اعتماد را برای اتخاذ این تصمیم‌های حیاتی را از بین می‌برد.
ایجاد انگیزه برای محتوای با کیفیت بالا
در نهایت، یکی از چالش‌برانگیزترین جنبه‌های ترویج اطلاعات دقیق در چشم‌انداز رسانه‌ای کنونی این است که سازندگان و منتشر کنندگان محتوا، به شدت انگیزه دارند تا به هر قیمتی کلیک‌ها را افزایش دهند و کلیک‌ها اغلب از محتوای هیجان‌انگیز ناشی می‌شوند.
قراردادهای هوشمند ساخته شده بر روی بلاک چین، مکانیزمی را برای خودکارسازی پرداخت برای محتوایی که مطابق با استانداردهای کیفیت از پیش تعریف شده، ارائه می‌کند.
البته، این سیستم ها فقط به اندازه جامعه ذینفعانی که استانداردهای آنها را تعریف می کنند قابل اعتماد خواهند بود. اما اگر به خوبی طراحی شود، یک سیستم بلاک چین می‌تواند از اکوسیستم اطلاعات امروزی عبور کند و افراد را تشویق کند که فقط محتوایی را ایجاد و به اشتراک بگذارند که نیازهای جامعه را برآورده کند.