یادداشت؛ علی پژوهش، دبیر سرویس علمی و فناوری، خبرگزاری برنا
قرار بود که امروز سرویس آپارات گیم برای همیشه در ایران خاموش شود، این خبری بود که مدیرعامل هلدینگ صبا ایده با انتشار ویدئویی کوتاه از خود در روز سه‌شنبه به صورت عمومی اعلام کرد اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد این امر به وقوع نپیوست، یقیناً مدیر این هلدینگ به عنوان فعال بخش خصوصی حساب ریال به ریال سرمایه‌‌گذاری که روی یک کسب و کار انجام می‌دهد را کاملاً دارد تا زمانی که سال مالی فرامی‌رسد، آشفته حال نشود به همین جهت اگر بدون هیچ الزام قانونی و دستور رگلاتوری امروز آپارات گیم تعطیل می‌شد، آن‌هم صرفاً به دلیل آنچه شکوری مقدم اختلاف با تنظیم‌گر و تفاوت گفتمان بین صباایده به عنوان فعال بخش خصوصی و رگلاتوران خوانده بود، جای تعجب داشت.
انتشار ویدیوی مدیرعامل صبا ایده در روز سه‌شنبه را می‌توان به عنوان گامی رسانه‌ای توسط وی برای دریافت امتیاز از رگلاتور در مسیر تنظیم‌گری همچنین عبور از فشاری که انتشار تولیدات مغایر با فرهنگ ایرانی طی مدت اخیر توسط افکار عمومی به این شرکت تحمیل نموده بود، تحلیل کرد، در این میان البته همراهی احساسی نوجوانانی که کاربران آپارات گیم بودند و نگرانی از دسترس خارج شدن یکی از سرویس‌های سرگرمی محور خود را داشتند هم محل امیدی برای موفقیت این گام توسط مدیران این هلدینگ بود تا جو سنگین رسانه‌ای ایجاد شود، رگلاتور امتیاز دهد و فشار برای تغییر رویه در تولید محتوا توسط این شرکت در محصولات مختلف رسانه‌ای که دارد نیز کاهش پیدا کند، رویکردی که البته هم‌صدایی نهادهای حاکمیتی متولی امر نظارت بر فضای مجازی و بخش تنظیم‌گری پخش زندۀ کاربر محور (UGC) موفق به کسب نتیجۀ مطلوب باب میل شکوری مقدم نشد.
ساعاتی بعد از انتشار ویدیوی مدیرعامل هلدینگ صبا ایده با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد؛ اینکه یک بخش خصوصی به هر دلیلی بعد از جذب تعدادی از کاربران، بدون توجه به تمایل کاربران و حقوق ایشان، تصمیم بگیرد زمین بازی خود را عوض کند، نشان‌دهنده عدم مسئولیت‌پذیری و پایبند نبودن به اخلاق حرفه‌ای است که این امر، به هیچ‌وجه مورد قبول ساترا به‌عنوان حامی حقوق کاربران نیست.
انتظار این است که شرکتی با ادعای دانش‌بنیان بودن بتواند سالم‌سازی محتوای زیست‌بوم بازی‌های دیجیتال را در کنار ایجاد نشاط اجتماعی، حفظ امنیت روانی خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان را در اولویت قرار داده و به صورت پایدار برای ساماندهی و سالم‌سازی کسب و کار خود تدبیر کند.
ساترا بر اجرای تکالیف قانونی خود در چهارچوب مقررات و آیین‌نامه‌های محتوایی ابلاغی تاکید دارد و توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن (به‌عنوان یکی از مصوبات شورای عالی فضای مجازی) را یکی از ماموریت‌های اصلی خود می‌داند و از این رو با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و دیگر نهادهای مرتبط از پلتفرم‌های بازی‌های دیجیتال حمایت خواهد کرد.»
همان روز مهدی صرامی، رئیس هیأت مدیرۀ بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نیز در گفتگویی رسانه‌ای با تسنیم، ضمن اتخاذ رویکردی که قرابت محتوایی قابل توجهی به اطلاعیۀ ساترا دارد تصریح کرد: انتخاب مسیر تعطیلی آپارات گیم به جای اصلاح برخی ایرادات وارد بر این پلتفرم جای تأسف دارد و ظاهرا با هدف ایجاد هزینه برای کاربران و فشار به سیستم‌های نظارتی صورت گرفته است.
صرامی افزود: اینکه چه طور ممکن است، شرکتی که خود را دانش بنیان می‌داند از اصلاح وضع موجود با استفاده از هوش مصنوعی برای حذف صحنه‌های خشونت، برهنگی و کلمات رکیک ناتوان باشد و فقط مسیر تعطیلی را به جای اصلاح برگزیند، سوالی است که ذهن بسیاری از فعالان فضای مجازی را به خود مشغول ساخته است.
نهایتاً شب جمعه هجدهم شهریورماه روابط‌عمومی مرکز ملی فضای مجازی هم با انتشار اطلاعیه‌ای از آپارات خواست تا حقوق کاربران را رعایت کند و فعالیت سرویس آپارات گیم را بر مدار قانون ارائه دهد، در اطلاعیۀ این مرکز تأکید شده بود که مرکز ملی فضای مجازی در سال مزین به شعار تولید دانش بنیان، ضمن تاکید بر التزام به سند راهبردی فضای مجازی و پرهیز از اتخاذ تصمیمات خارج از این راهبرد کلان، از همگان می خواهد به حمایت از بسترهای تولید و نشر محتوا و سکوهای داخلی بپردازند.
همچنین با تاکید بر اصل نظارت دقیق بر انتشار محتوا و لزوم پایبندی به قوانین اصرار دارد تا شرکت صبا ایده ارائه دهنده سرویس آپارات گیم جهت حفظ حقوق عامه کاربران فضای مجازی تا زمان بررسی موضوعات اختلافی و حصول نتیجه، تصمیم خود برای تعطیلی این سرویس را به تعویق انداخته و به خدمت رسانی به کاربران تداوم بخشد.
این سه اطلاعیه همگی دارای سه گذارۀ مشترک هستند؛ اول اینکه از آپارات و مجموعۀ صباایده به عنوان شرکتی که داعیۀ فعالیت دانش‌بنیان دارد، انتظار می‌رود که استفاده‌ای بهینه از هوش مصنوعی داشته باشد، امروز هوش مصنوعی به حدی پیشرفت کرده است که کاربر می‌تواند عکسی را در اختیار موتورهای جستجو قرار دهد تا رکوردهای مربوط به آن را جستجو نماید یا نظارت بر پخش زنده‌ها در سرویس‌های فضای مجازی به جایی رسیده که شما اگر در پخش زندۀ یک سرویس آمریکایی حرف از ارزش‌های ایرانی، مقاومت یا اسلام بزنید، بدون فوت وقت پخش زندۀ شما قطع می‌شود بنابراین نظارت دقیق توقع بیجایی از این مجموعه نیست، البته که امکان دارد مواردی از دید هوش مصنوعی پنهان بماند اما این موارد چشم‌گیر نخواهد بود.
مسلم است که فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای شرکتی مانند صباایده امر دشواری نیست و مدیران این شرکت با صرف هزینه و فعال کردن این زیرساخت، می‌تواند به راحتی التزام عملی خود به آیین‌نامه‌ها و مقرراتی که پیش از تأسیس مجموعه از آن آگاه بودند را نشان دهند و فرهنگ ایرانی اسلامی را نیز پاس بدارند از طرفی مشمول حمایت‌های حاکمیتی مرتبط با مجموعه‌های دانش‌بنیان نیز شوند به طور قطع مدیران این شرکت هم آگاه هستند که بهره‌مندی از مزایای دانش‌بنیان‌ها مستلزم ایفای تعهدات متقابل مجموعۀ خصوصی در قبال حاکمیت و مردم است و بنا نیست که حمایت از آن‌ها جاده‌ای یک‌طرفه باشد که هرگاه امتیازی برای ارائه وجود داشت، برای دریافتش صف بکشند اما هرگاه دستورالعملی فرهنگی و رگلاتوری ابلاغ شد، پشت به افکار عمومی و حاکمیت کنند.
نکتۀ دومی که هر سه اظهار نظر نهادهای مسئول مؤید آن است، نظارت مسئولانه مطابق با قوانین و قواعد حقوقی و فرهنگی کشور بر پلتفرم‌های فعال در زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال از جمله آپارات گیم است به عبارت ساده‌تر هر سه نهاد ساترا، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و مرکز ملی فضای مجازی تأکید موکد و هم‌راستا با یکدیگر داشتند که دریافت حمایت توسط شرکت‌های فعال در این زیست بوم توامان با نظارت سازنده‌ای که پیشتر به آن اشاره شد، ممکن خواهد بود.
مسئلۀ مشترک سوم هم که هر سه موضع‌گیری حاوی آن بود، لزوم تعهد آپارات گیم و مجموعۀ صبا ایده به کاربران خود بود، بالاخره این مجموعه به کاربرانش، هزینه و زمانی که صرف کرده‌اند تعهداتی دارد و صحیح نیست که آن‌ها را نادیده بگیرد و براساس آنچه اختلاف نظر با رگلاتور می‌خواند، میدان را تغییر بدهد، هرچند در عمل چنین نیتی از رفتار مدیران صبا ایده مشاهده نشد اما در هرصورت رعایت حقوق کاربران توسط شرکت‌های فعال در زیست بوم اقتصاد دیجیتال امر بسیار مهمی است تا جایی که بسیاری از کشورهای جهان بخشی از قواعد گذاری برای این قبیل شرکت‌ها را به کمیسیون‌های رقابت و حمایت از حقوق مصرف کنندۀ خود واگذار می‌کنند و تخطی مجموعه‌ها از رعایت حقوق مصرف کننده تبعات سختی از جمله جرائم میلیون دلاری برای آنان دارد به نظر می‌رسد اگر چنین قواعد سختگیرانه‌ای در ایران نیز حاکم گردد و رعایت حقوق مصرف کننده الزاماتی عملی برای شرکت‌ها داشته باشد، کمتر شاهد چنین رفتارهایی باشیم که مجموعه‌ای صرفاً با بیان یک جمله که "علیرغم میل باطنی، تصمیم به تعطیلی گرفتیم" با روان کاربرانش بازی کند و اعلام نماید که بدون هیچ الزام قانونی و حکم قضایی، صرفاً چون از رگلاتوری کشور دل خوشی ندارد، دیگر فعالیت نخواهد کرد!
علیرغم همۀ آنچه از روز سه‌شنبه تا امروز جمعه پیرامون مسئلۀ آپارات گیم گذشت همانطور که گفته شد، اتخاذ رویکردی واحد توسط سه نهاد متولی نظارت بر پخش زندۀ کاربر محور سبب شد تا مجموعۀ صبا ایده از وعدۀ تعطیلی آپارات گیم عقب نشینی کند و امروز خبر ادامۀ فعالیت آپارات گیم منتشر شود، وحدت رویه و عدم کشاندن اختلاف نظرهای میان دستگاهی به جامعه چنین نتایج ملموسی دارد، اتخاذ رویکردهای یکسان توسط متولیان حاکمیتی علاوه بر صدور پیام اقتدار به بطن جامعه، بخش خصوصی را نیز همراه می‌کند همچنان که امروز شاهد بودیم که آپارات گیم، ضمن اعلام تبعیت از قانون کشور که انشالله در وهلۀ عمل هم اتفاق بیافتد، ادامۀ فعالیت خود را اعلام کرد.
پیشتر نیز بارها اعلام شده که حاکمیت، رسانه‌ها و افکار عمومی مجموعه‌های فعال در زیست‌بوم فناوری دیجیتال کشور را سرمایه‌های این کشور می‌دانند و حامی آن‌ها هستند اما در عین حال از آن‌ها انتظار می‌رود که آن‌ها نیز پایبندی عملی خود به ارزش‌های فرهنگی ایرانی را نشان دهند به هرصورت مدیران مجموعه‌های خصوصی نیز در همین آب و خاک بزرگ شده‌اند و قرابت فطری با مفاهیم فرهنگ ایرانی اسلامی دارند به همین جهت ارائۀ مفهومی متجانس و همگون از تجارت و فرهنگ توسط آن‌ها امر ممکن و در دسترسی است به هرروی امیدواریم که آپارات گیم و تمام مجموعه‌های این زیست‌بوم در عین کسب موفقیت‌های تجاری، نقشی پررنگ از خود در اعتلای فرهنگ ایرانی بر جای بگذارند.
انتهای پیام/