محمد اکبری: انگلستان بزودی شاهد بر سر کار آمدن سیاستمداری جدید بر صندلی نخست وزیری خود خواهد بود. به نظر می رسد انگلیس در شرایط متفاوت و پیچیده ای از لحاظ داخلی و خارجی قرار دارد و آینده سیاسی این کشور در حالی رقم خواهد خورد که این مهره جدا شده از اتحادیه اروپا در ضعیف ترین حالت ممکن در سالهای اخیر قرار گرفته است. حزب محافظه کار چالشهای مهمی پیش رو دارد و نتیجه خروج از اتحادیه اروپا چیزی جز ضعف ارمغانی برای انگلیس نداشته است. ریشی سوناک وزیر خزانه‌داری سابق دولت جانسون و لیز تراس وزیر امور خارجه دولت فعلی انگلیس برای کسب سمت نخست‌وزیری انگلیس با یکدیگر رقابت می‌کنند. برنده این رقابت روز ۵ سپتامبر اعلام خواهد شد.
در این باره با مسعود شجره رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس گفت و گو کرده ایم:
آینده سیاسی انگلیس را با نزدیک شدن به موعد انتخابات چگونه می بینید؟ آیا باید منتظر تغییرات خاصی در سپهر سیاسی این کشور باشیم؟
اگر بخواهیم در مورد وضعیت سیاسی انگلیس صحبت کنیم، باید به دولت‌های قبل و مسائلی که باعث شد که انگلیس از اتحادیه اروپا بیرون بیاید گریزی بزنیم. در حقیقت مساله خارج‌شدن انگلیس از اتحادیه اروپا یکی از مشکل‌ترین مسائلی بود که این کشور را از آن جهتی که همسو با اروپا در آن حرکت می‌کرد بیرون کشید و آن را در یک ناآرامی و پریشانی بخصوصی انداخت. دلیل این هم که یک چنین مساله‌ای پیش آمد، به خاطر این بود که ضعف درونی و اختلافات حزب محافظه‌کار که در آن یک عده‌ای بودند که حامی خروج انگلیس از این اتحادیه اروپا بودند، این مسئله را پیش می کشیدند که ما می‌خواهیم انگلیس را به قدرت تاریخی آن برگردانیم و این که انگلیس باید مستقل باشد و درگیر کشورهای اروپایی نباشد. در این مسائل مطرح شده مقدار زیادی تفکرات نژادپرستی هم وجود داشت. در زمان نخست وزیری کامرون به خاطر اینکه این اختلافات شکل گرفته بود، او پیشنهاد کرد که به جای کش و قوس در داخل دولت و حزب محافظه‌کار، همه‌پرسی برگزار کنیم و از این چارچوب اختلافات داخل حزب حل شود. به امید اینکه این به جایی نمی‌رسد، ولی مردم با درصد کمی اختلاف به آن رأی دادند و بنابراین انگلیس مجبور به خروج از اتحادیه شد.
این موضوع نه تنها به حل اختلافات درون حزب نشد بلکه خود این موضوع بار دیگر مسئله برای شدت گرفتن اختلافات شد. این است که برخی به خاطر حفظ مسائل و حفظ اتحاد حزب محافظه‌کار تصمیم‌هایی می‌گیرند و جهت می‌خواهند عوض کنند. در حال حاضر هم انتخاباتی که بزودی برگزار خواهد شد باعث شده است دوباره این اختلافات درونی حزب محافظه‌کار بروز بیشتری داشته باشد و باید گفت سیاستمداران بیشتر فعالیتشان سر این است که حزب محافظه‌کار را حفظ کنند تا اینکه مملکت را حفظ کنند و همین مساله‌ای است که باعث شده انگلیس روز به روز از نظر اقتصادی تضعیف شود و دولت فعلی روز به روز صدمه‌های بیشتری بخورد.
در حال حاضر صدمه‌هایی که کلیت اروپا از نظر اقتصادی به خاطر جنگ اوکراین متحمل می شود، درصد کمی از آن هم باعث مشکلات اقتصادی در انگلیس شده است ولی مقدار زیاد و عظیم مشکلات انگلیس به خاطر بیرون‌آمدن از اتحادیه اروپاست. اگر برای مثال قیمت انرژی را در فرانسه و آلمان با با انگلیس مقایسه کنید می بینید که قیمت انرژی در انگلیس خیلی بالاتر است. بحرانی که وجود دارد درصدی به خاطر اوکراین و درصدی به خاطر ویروس کرونا است ولی مقدار عظیمی از آن به خاطر مشکلات بیرون آمدن از اتحادیه اروپاست. خیلی از چیزهایی که در داخل احتیاج و لازم است، پیدا نمی‌شود و مردم واقعا مشکلاتی دارند و با رسیدن زمستان مشکلات اقتصادی خیلی خیلی بدتر خواهد شد تا جایی که بحث سر این است که ممکن است یکسری از کارخانه‌ها را به خاطر کمبود انرژی و گاز چند روز در هفته ببندند.
در این شرایط موجود، انتخابات قرار است چه تحولی برای انگلیس رقم بزند؟
اینها مشکلات اقتصادی است، ولی در حال حاضر جالب است که جنگ و جدالی که بین این دو کاندیدا هست، بروی مشکلات اقتصادی پیش رو نیست و بحث‌های انتخاباتی، موضوعات داخلی حزب محافظه‌کار است، بحث‌هایی که انجام می‌شود، هیچ کدامشان ارتباطی به بقیه ندارد و به خاطر حفظ اتحاد حزب محافظه‌کار است. حتی وقتی که بحث‌هایی درباره اقتصاد و درباره مسائل دیگر پیش کشیده می شود، باز می‌بینیم چون این دو کاندید افراد ضعیفی هستند، و جانسون هم در اواخر نخست وزیری‌اش مشکلات بسیاری پیدا کرد، از این رو مجبور هستند به گروه‌های داخلی حزب محافظه‌کار باج دهند و بخصوص افرادی با تفکرات راست افراطی بیشتر قدرت پیدا می کنند و از این نظر کلیت انگلیس را به این سمت می کشانند. همچنین این ضعف باعث می شود امتیازهای بیشتری به گروه‌های صهیونیستی و همچنین به اسرائیل بدهند. از این رو وقتی که کاندیداها یا نخست وزیر ضعف داشته باشد، خیلی راحت‌تر با آن بازی می‌شود و مجبور است که به این درخواست‌های گروه‌های مختلف بیشتر بپردازد و اینها باعث می‌شود از نظر اقتصادی و سیاسی انگلیس حتی ضعیف‌تر از چیزی که هست، شود.
با توجه به این وضعیتی که حزب محافظه‌کار و کلیت کشور انگلیس دارد، به نظرتان مردم چه تصمیمی می گیرند؟ کدام یک از این دو نفر شانس بیشتری دارد؟
جالب است که این مسئله یک بحثی است که گفته نمی‌شود و به آن پرداخته نمی شود، چون هیچ کدام از کسانی که درباره این مساله صحبت می‌کنند، چیزی از آن نمی‌گویند. اگر رنگ پوست اینها یکی بود، بحث خیلی جالب‌تر بود و خیلی عادلانه‌تر بود. به هیچ وجه من فکر نمی‌کنم در حزب محافظه‌کار حاضر شوند به یک نفر که به قول خودشان قهوه‌ای است و پوستش پررنگ است، رأی دهند و او را نخست وزیر بکنند. بنابراین ما اگر از جنبه فهم و شعور سیاسی و سابقه کار می خواستیم محاسبه کنیم، شاید می شد به نتایجی رسید، ولی اگر بخواهیم از نظر تعصبات مردم نگاه کنیم، واضح و روشن است که اینها حاضر نیستند کسی را که سفید پوست نیست را سر کار بیاورند.
آیا بعد از انتخابات تغییری در سیاست خارجه انگلیس اتفاق خواهد افتاد؟ مخصوصا در روابط انگلیس و روسیه، یا همان روال قبلی وجود خواهد داشت؟
اصلا؛ هیچ تغییری متصور نیست. وقتی که یک سسیتمی قدرتمند نباشد، از نظر ایدئولوژی قدرتمند است، از نظر اقتصادی قدرتمند است و امکانات مختلفی دارد. مانند زمانی که در اتحادیه اروپا بودند، این امکانات را داشتند و از نظر اقتصادی، از نظر روابط خرید و فروش و بازار و چیزهای مانند آن، می توانستند سیاست خارجی متنوع تری داشته باشند. اما حالا خارج از اتحادیه نه. چیزی که حتی رئیس جمهور آمریکا علنا گفت که ما مخالف خروج شما از اتحادیه هستیم. از طرف دیگر انگلیس به این می اندیشد که وقتی با اروپا رابطه اقتصادی شان را از دست داده اند و مجبور به جایگزینی این رابطه با آمریکا یا استرالیا یا رابطه بیشتر با کشورهای خلیج فارس هستند. نیاز دارند برای روابطی که با اتحادیه اروپا داشتند، جایگزین پیدا کنند و این جایگزینی در حالت عادی هم سخت هست چه برسد به اینکه نوعی بحران و تشنج در وضع اقتصادی دنیا وجود دارد و انگلیس ضعیف‌تر از زمان خروج از اتحادیه است و از این رو مشکلات خیلی بیشتر خواهد داشت.
از این رو این انتخابات، باعث می‌شود که اختلافات بروز بیشتری پیدا کند و انگلیس ضعیف‌تری را شاهد باشیم و ضعیف‌تر شدن باعث می‌شود انگلیس به سمت راست افراطی، به طرف نژادپرستی و به طرف اینکه حق و حقوق شهروندان بیشتر زیر پا گذاشته شود، حرکت کند. بحث‌هایی که مخصوصا بین این دو کاندیدا وجود دارد، بحث‌هایی مانند این که اگر کسی با تاریخ ما منظور تاریخ استعمار مشکل دارد، اینها نباید بتوانند با دولت روابط اقتصادی داشته باشند. یا مسائلی مطرح می شود که به نوعی محدویت آزادی بیان است و برخی موضوعات که یک حالت فاشیستی دارد و باید گفت افکار فاشیستی می خواهد وارد افکار این رژیم می‌شود.
با این تفاسیر وضعیت اوکراین و نسبت انگلیس به موضوع جنگ روسیه و اوکراین هم در شرایط آینده در این حالت خنثی باقی می‌ماند ؟ انگلیس با مشکلاتی که دارد، نمی‌تواند سیاست جدیدی در این باره اتخاذ کند؟
بله، نمی‌تواند. هم این کار را نمی‌تواند بکند و هم نمی‌تواند یک تفکر جداگانه‌ای از آمریکا و اروپا داشته باشد. اگر هم بخواهد، به خاطر ضعفش نمی تواند. انگلیس در حال حاضر خیلی ضعیف شده و من فکر می‌کنم در حال حاضر غیرممکن است اگر مثلا بخواهیم بگوییم انگلیس بیاید یک تصمیمی بگیرد که بر ضد یا مخالف تفکرات آمریکا و اروپا باشد، به نظرم غیرممکن است. در عین حال هم فکر می‌کنم همین مشکلات و امکانات اقتصادی‌اش اجازه نمی‌دهد که بازیگر اصلی باشد و نقش پر رنگی ایفا کند.
۳۱۱۳۱۲