فروزان آصف نخعی : اواخر سال گذشته بود که بهارستانی ها مجوز حذف ارز 4200 تومانی را به دولت دادند،طرحی که در آن به زعم برخی نمایندگان هیچ پلن جایگزینی از طرف دولت برای احیاء سبد معیشت مردم ارائه نشده بود و در نهایت وکلای مردم افزایش یارانه نقدی را به دولت پیشنهاد دادند .
امری که طی سال های گذشته در خصوص بنزین اتفاق افتاد و دولت برای مردم یارانه مستقیم را در نظر گرفت.
حالا چند روزی است که دولت مصوبه مجلس را مستمسک قرارداده و در اولین گام یارانه آرد صنفی تخصصی را حذف کرده ،همزمان زمزمه هایی هم در مورد افزایش یارانه و کوپن الکترونیکی به گوش می رسد.
خبر آنلاین در گفت و گویی با جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به این موضوع پرداخته است.
دولت حذف ارز ترجیحی را از آرد آغاز کرد ، به نظر می رسد این آغازی است برای افزایش قیمت سایر کالاهای اساسی ،آیا در مجلس و خصوصا در کمیسیون برنامه و بودجه تدبیری جهت کاهش فشار افزایش قیمت ها بر مردم اندیشیده شده است؟
مجلس 250 هزار میلیارد تومان یارانه را مصوب ودر اختیار دولت قرار داده است تا دولت ارز ترجیحی را حذف کند و بجای آن درغالب یارانه این پول رابه مردم بدهد.البته دولت می توانست در خصوص ارز ترجیحی مثل گذشته عمل کند و یارانه ای پرداخت نکند.
ضمن اینکه باید در نظر داشت که عددی که مجلس درنظر گرفته عدد قابل توجهی نیست ،یعنی حدود 10 میلیارد دلار است در حالی که هزینه کرد سال 1400 دولت حدود 20 میلیارد دلار بوده است .
در هر صورت الان اختیار به خود دولت داده شده است که یکی از این دو راه را دنبال کند،اگر دولت بخواهد ارز 4200 تومانی را توزیع کند طبعا با کمبود منابع ارزی مواجه می شود و نمی تواند تا پایان سال این راه را ادامه دهد و آن وقت مجلس مجبور است که فعلا یک اصلاحیه بزند .در سال گذشته هم دولت یک بخشی از ارز 4200 تومانی مورد نیاز خود را از طریق محل خرید ارز نیمایی و فروش آن تامین کرد ،یعنی ارز را با قیمت 25 هزار تومان خریداری می کرد و به قیمت 4200 تومان می فروخت.این شیوه باز هم دولت را نیازمند استفاده از منابع بانک مرکزی و استقراض از مردم می کند که آن هم منجر به افزایش پایه پولی و تورم می شود .بنابراین ما در شرایطی قرار گرفته ایم که در هر دو حالت تورم داریم .
بنظر شما آیا آثار و پیامدهای تورمی این روشی که الان دولت در پیش گرفته کمتر از روش توزیع ارز ترجیحی است ؟
بله ،در مجلس هم ما به این جمع بندی رسیدیم.
چرا ؟
چون اگر ارز 4200 تومانی توزیع شود یک مقداری از این منابع ریخت و پاش می شود ،یک مقداری صادرات مجدد می شود واز طرف دیگر یارانه به قشرهای با درآمد بالا هم داده می شود .ولی دراین روشی که توسط دولت انتخاب شده این ریخت و پاش های داخلی و صادرات مجدد و اختصاص یارانه برای قشر های پر درآمد دیگر وجود ندارد و دولت می تواند منابع خود را صرفا به عنوان یارانه مستقیم به قشرهای کم درآمد جامعه پرداخت کند.این یک جمع بندی بود که مجلس داشت و اختیار را به خود دولت داد .
آن چیزی هم که الان دولت اجرا کرده این است که یارانه آرد صنفی صنعتی را حذف کرده و یارانه آرد نانوایی را می خواهد پرداخت کند.
به نظر شما آیا دولت می تواند با این 10 میلیارد دلار مشکل خود را تا پایان سال حل کند؟
بله ،البته اگر اینکار هم صورت نمی گرفت دولت مجبور بود تن به تورم بدهد،ضمن اینکه این طرح منطقی تر به نظر می رسد.
دولت دم از افزایش یارانه می زند ،مجلس هم 250 هزار میلیارد تومان جهت پرداخت یارانه در نظر گرفته ،در مورد نحوه و میزان پرداخت یارانه چه پیشنهادی دارید؟
همانطور که اشاره کردید حدود 250 هزار میلیارد تومان یارانه در این طرح پیش بینی شده است که دولت می تواند یک بخشی از آن را برای یارانه نان پرداخت کند، حدود 60 ،70 هزار میلیارد تومان هم برای یارانه دارو باید به داروخانه ها و واحد های تولیدی پرداخت کند و مابقی را نیز می تواند بین مردم توزیع کند.
بنظر شما در مجموع دولت یارانه را تا چه عددی می تواند افزایش دهد؟
دولت برای پرداخت یارانه 45 هزار تومانی سالانه به حدود 43 هزار میلیارد تومان منابع نیاز داشت ،حالا از آن 250 هزار میلیارد تومان اختصاص یافته اگر 70 هزار میلیارد تومانش را برای دارو کم کنیم دولت می تواند حدود 3 برابرمبلغ فعلی را به عنوان یارانه مستقیم به مردم پرداخت کند .یعنی فکر می کنم در مجموع به هر نفر حدود 200 هزار تومان می تواند پرداخت کند،یعنی یک خانواده 5 نفری حدود یک میلیون تومان می تواند دریافتی یارانه داشته باشد .
به نظر شما آیا به ازای هر نفر 200 هزار تومان یارانه تکافوی سبد معیشتی مردم را می دهد ؟
خُب ما در هر حال تورم را داریم و اگر دولت این روش را دنبال نمی کرد مجبور بود که یک بخشی از ارز 4200 تومانی مورد نیاز خود را از بازار با قیمت 28 هزار تومان خریداری کند و بیاید 4200 تومان بفروشد که این روش هم آثار و پیامد تورمی داشت و اینطور نبود که ادامه روش قبلی بدون تورم باشد .ادامه روش قبلی هم با تورم بود واین روش هم با تورم است منتهی آثار و پیامدهای تورمی روش جدید به مراتب کمتر از ادامه دادن روش قبلی است .
طی روز های گذشته برخی مسئولان از بازگشت قیمت ها به قبل گفته اند که بعید به نظر می رسد به صورت دستوری این اتفاق بیافتد،به نظر شما در چنینی فضایی نباید در انتظار افزایش قیمت سایر کالاهای اساسی باشیم؟
تا جایی که من اطلاع دارم قیمت برنج که الان تقریبا آزاد شده است و در مورد قیمت گوشت هم دولت برنامه تغییر ش را دارد و می خواهد یارانه آن را حذف کند وبه ازای آن یارانه را به شکل مستقیم به مردم پرداخت کند .
همانظور که قبلا اشاره کردم در هر دو حال اگر دولت این اقدام را انجام نمی داد این تورم را داشتیم .حالا اطلاعات و آماری که دولت ارائه کرد آثار و پیامدهای تورمی این روش به مراتب کمتر از ادامه دادن روش قبلی است .
برخی تصور می کردند که دولت می تواند از کل درآمدهای نفتی که به دست می آورد مشکل خود را حل کند در حالی که 34 درصد درآمدهای نفتی باید برای صندوق توسعه ملی پرداخت شود ،عملا 5/14درصد هم که سهم وزارت نفت است و حدود 3 درصد هم مناطق نفتی و گازی و نقاط محروم ،در نهایت عملا اتفاقی که می افتد عدد قابل توجهی نیست.بنابراین اگر دولت الان آمده و اینکار را انجام داده از سر اضطرار و ناچاری است و انتخاب نبود بلکه اضطرار بود که دولت به این عرصه ورود پیدا کرد .
آثار و تبعات اجتماعی این گرانی ها را چگونه می بینید،آیا شاهد اعتراضات مردمی خواهیم بود ؟
طبعا مردم مخالفت هایی را خواهند داشت ولی توجه داشته باشید طبق آمارو ارقام ما الان نزدیک 5 میلیون مهاجر خارجی داریم ،چه دلیلی دارد در این شرایط که ما الان مشکل داریم بخواهیم یارانه ای را به مهاجرین پرداخت کنیم .یا قیمت ها انقدر پایین باشد که گندم و نان سر از دامداری ها و گاوداری ها در بیاورد ،یا آرد ماکارانی تولیدی ما با قیمت یارانه ای در اختیار کارخانه جات قرار بگیرد و لی کالایش با قیمت آزاد صادر شود و یک سود بالایی را نصیب تولید کننده کند و در حقیقت دولت این هزینه های اضافی را پرداخت کند،اینها باید تعطیل شود .
من فکر می کنم که اگر دولت درست یارانه ها را باز توزیع کندمی شود بخش عمده ای از آن فشاری که به قشر کم درآمد جامعه می آید را پوشش داد و مشکل قشرهای کم درآمد جامعه را حل کرد.
212