ابوالفضل خدائی: در روزهای اخیر منطقه شاهد تحرکات دیپلماتیک و برگزاری دیدارهای متعددی بین سران کشورهای منطقه با وجود سفر بایدن به منطقه بوده که پرسش مهم از این دیدارها و گفتگوها آینده تحولات منطقه خواهد بود که به باور کارشناسان نشان از صف بندی های جدید در دورانی است که جنگ اوکراین همچنان ادامه دارد. در چنین شرایطی قرار است ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان نیز برای شرکت در نشست آستانه به ایران سفر کنند که بیانگر روی دیگری از معادلات منطقه است.
محمود شوری کارشناس اوراسیا با حضور در کافه خبر خبرگزاری آنلاین در تحلیل سفر اخیر جو بایدن به منطقه گفت: سفر بایدن به منطقه را می توان در راستای تلاش برای انسجام بخشی به کشورهای کمک کننده آمریکا و تقویت کمپ قدرت های غربی دانست و به طور طبیعی خاورمیانه به عنوان مهمترین منبع انرژی در این روزها برای غرب و ایالات متحده اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. در برهه ای که غربی ها در تلاش برای قطع وابستگی به انرژی روسیه هستند، قطعا خاورمیانه و ثبات در آن از اهمیت بسزایی برای غربی ها برخوردار است، به ویژه آنکه کشورهای آن جز تامین کنندگان انرژی جهان محسوب می شوند. البته این به معنای تغییر راهبرد کشورهای غربی در راستای کاهش درگیری و تنش در خاورمیانه نیست و از همین رو بعید به نظر می رسد که درگیری در مسائل امنیتی خاورمیانه خواسته آمریکا باشد. در این راستا ایالات متحده در تلاش برای ائتلاف سازی به دنبال آن است که استانداردی از اطمینان خاطر را از منطقه خاورمیانه بدست آورد و تا حدی خلاءها را پر کند؛ خلاءهایی که احتمال می رود روس ها به دنبال پر کردن آن باشند.
وی افزود: از همین رو صف بندی و مرزبندی ژئوپلتیکی که تصور می شد با پایان جنگ سرد از بین رفته است در حال احیا شدن است که در حوزه های انرژی نمود پیدا می کند. دو طرف در تلاش هایی که در حوزه مرز بندی ژئوپلتیکی انرژی انجام می دهند، بنیان های اقتصادی لازم را برای تداوم سیاست های خود ایجاد کنند. پس از جنگ اوکراین، جهان با چالشی روبروست که ممکن است کل نظام سرمایه داری را دچار مشکل کند. ضمن اینکه باید بین این رویایی جدید و رویارویی در جنگ سرد تفاوت قائل شویم. در برهه جنگ سرد اقتصاد جهانی تا این حد و در پی فرآیند جهانی شدن به هم پیوند نخورده بود و بلوک شرق و غرب تا این حد وابستگی اقتصادی پیدا نکرده بودند. در این تقسیم بندی چین به لحاظ سیاسی در یک سمت قرار دارد اما در حوزه اقتصادی محتاطانه عمل می کنند که با این مساله شرایط می تواند در آینده برای چینی ها سخت تر شود.
شوری در خصوص سفر رئیس جمهوری روسیه به ایران نیز گفت: سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در قالب نشست آستانه صورت می گیرد که طبق سوابق، تلاش سه جانبه ای به منظور مدیریت بحران، کاهش تنش و حل و فصل منازعه در سوریه است. در سه سال اخیر به دلیل مساله کرونا این اجلاس برگزار نشده است. البته نمی توان اینگونه تصور کرد که روسیه و ترکیه به یکباره علاقمند به بحث درباره سوریه آن هم در تهران شده اند. در شرایط موجود به طور طبیعی نوع تعامل روسیه با ایران و ترکیه برای پوتین حائز اهمیت است. برای ترکیه نیز به واسطه نوع روابط با غرب و روسیه نیز این تعامل بسیار مهم است. بنابراین گره خوردن منافع سه جانبه کاملا مشهود است. برای ایران که می خواهد خود را بازیگر موثر در سوریه و سطح بین المللی نشان دهد. برای روسیه نیز به همین گونه که در حال تجربه انزوای ژئوپلتیکی هستند که به آنها تحمیل می شود. در نتیجه می توان گفت که هرسه طرف نوعی انگیزه برای تعامل مشترک دارند که موضوع سوریه می تواند بهانه خوبی برای این موضوع باشد و در قالبی قدیمی چون آستانه بحث های جدید و تازه ای مطرح خواهد شد.
وی تصریح کرد: در این شرایط که به نظر نمی رسد موضوع احیای برجام به جای امیدوارکننده ای برسد، تنها گریزگاه ایران تعامل و همکاری با روسیه و کشورهای آسیای مرکزی است.
مشروح این گفتگو در روزهای آینده منتشر خواهد شد.
۳۱۱۳۱۱