مهسا مژدهی: محافظه‌کاران انگلیسی فکرش را نمی‌کردند که بوریس جانسون به همین راحتی و در عرض چند روز، تصمیم به استعفا بگیرد. آنها روی پیروزی بزرگ انتخاباتی خود در سه سال قبل حساب زیادی باز کرده بودند. جرقه این استعفا آنجا زده شده که کریس پینچر، نماینده پارلمان که نخست وزیر بریتانیا او را به عنوان معاون ناظر بر عملکرد نمایندگان حزب محافظه‌کار منصوب کرده بود. متهم به چندین فقره آزارجنسی شد. جانسون مدعی شده بود که اطلاعی از این پرونده ها ندارد. ادعایی که بعد مشخص شد کذب بوده است و باعث شد تا برخی از افراد کابینه جانسون استعفا داده و او را تنها بگذارند. اما این همه داستان نبود. تورم ۹.۱ درصدی بریتانیا در سال ۲۰۲۲ باعث شده تا انگشت اتهام مستقیما بوریس جانسون را نشانه بگیرد. اما حالا که او آماده است تا جای خود را به نفر بعدی بدهد، چه سرنوشتی در انتظار بریتانیا خواهد بود؟
در خبرآنلاین با سید جلال ساداتیان، کاردار سابق ایران در انگلیس به گفتگو نشسته‌ایم:
ما شاهد استعفای بوریس جانسون از نخست وزیری بوده‌ایم . این اتفاق چه اثری بر روی بریتانیا و وضعیت برگزیت دارد؟
مساله برگزیت از ابتدا هم موافقان چندانی نداشت. هم در حزب محافظه کار که حزب بوریس جانسون بود و هم در بین مردم ما شاهد مخالفت هایی بودیم. اما او بسیار محکم ایستاد و کار را بعد از استعفای ترزا می انجام داد. او بیشتر به دلیل حمایت هایی که ترامپ از او کرد و وعده های او را پذیرا شد، دست به این اقدام زد چرا که فکر می کرد منافع بیشتری خواهد برد. اما با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا امار مختلفی دادند که بریتانیا مستقیما متضرر شد از برگزیت با امید اینکه از حمایت های ترامپ برخوردار شود. از آن طرف هم ترامپ رای نیاورد و متضرر شد و حمایت های بایدن و تیم او باعث نشد تا بوریس جانسون سودی از ارتباط با امریکا ببرد. در نتیجه از دو طرف می شود گفت که زیان هایی بر بریتانیا و اقتصاد آن تحمیل شد. این اتفاقات باعث شد تا رقیبان جانسون چه در درون حزب خودش و چه بیرون از او انتقادات زیادی را بر او وارد کنند.
نکته دیگر اینکه وضعیت حزبی این ها باعث شد تا در انتخابات میان دوره ای که انجام شد، دو تا از کرسی هایی که سال ها و به طور سنتی در اختیار محافظه کار بود را از دست بدهد.
نکته سوم در مورد جنگ اوکراین بود. او همه هم و غم خود را بر این قرار داد که بریتانیا را وارد جنگ با روسیه کند. ایالات متحده امریکا خودش هم تمایلی به حضور فیزیکی در جنگ اوکراین نداشت. این جانسون بود که اصرار به حضور موثر در جنگ داشت. در نتیجه همه این اتفاقات، جانسون پایگاه خود را در حزبش از دست داد.
اینها مهم ترین دلایلی هستند که باعث استعفای بوریس جانسون شده و چند سوال مهم پیش رو قرار دارد. اینکه جایگزین بعدی کیست و آیا با شکل گیری کابینه جدید، برگزیت منحل و روند بازگشت بریتانیا به اتحادیه به اروپا فراهم خواهد شد یا خیر و یا اساسا اینکه چنین روندی ممکن خواهد بود. عده ای البته علاقه به اینکار دارند. در همان موقع اسکاتلندی ها می خواستند از اتحاد با بریتانیا خارج شده و در اتحادیه اروپا باقی بمانند. هنوز همین تمایلات وجود دارد. اما ایا می توانند و شرایطش مهیاست یا نه؟ اینها همه در هاله ای از ابهام است و باید ببینیم گروه بعدی که بر سر کار می آیند دارای چه گرایشاتی هستند.
بریتانیا دچار مشکلات اقتصادی است، تورم در آن بالا رفته و بالطبع نارضایتی ها هم افزایش پیدا کرده است. آیا می توان انتظار داشت که با استعفای بوریس جانسون از قدرت، مشکلات اقتصادی در انگلیس رو به بهبود بروند یا مساله ریشه‌دار تر از این حرف هاست؟
یک بخشی از این مشکلات اقتصادی مثل گرانی مواد سوختی و بنزین که الان دارد اتفاق می افتد و بر قیمت سایر اقلام زندگی هم اثر گذاشته و باعث نارضایتی مردم است، می توانیم بگوییم که حاصل جنگ روسیه علیه اوکراین است باعث شده که موادغذایی و به خصوص گندم، جو و روغن گران شوند که تاثیرات منفی دارد. اینها خیلی ربطی به شخص بوریس جانسون ندارد. او بر این باور بود که با تند کردن اقدامات علیه روسیه و شخص پوتین می تواند مانع برخی اقدامات او در دریای سیاه شود؛ یعنی برخی از نقاط حساسی که باعث شده صادرات اوکراین با مشکل مواجه شود. اما همه مشکلات اقتصادی فعلی با این اقدام رفع نمی شد بلکه ریشه های اقداماتی که او انجام داد و از برگزیت خارج شد، باعث از دست رفتن تعداد زیادی شغل شد. انگلیس مجبور بود میزان زیادی خسارت به طرف مقابل پرداخت کند و بسیاری از منافع روابط با اتحادیه اروپا مانند نداشتن تعرفه برای تبادل کالاها را از دست داد. نکات ریز دیگری از این دست، باعث شد تا ۸۰۰ میلیارد پوند زیان شود. جانسون امید داشت تا با روابطی که با امریکایی ها برقرار می کند، بتواند تبادلات کالایی و بازرگانی زیادی داشته باشد، که چنین اتفاقی نیافتاد. پیشبینی ها و سیاست هایی که او داشت، درست از آب در نیامدند.
اینها بیشتر مساله بود تا اینکه صرفا بگوییم یک اقدام اقتصادی خاص دلیل این اتفاقات امروز بوده باشد.
در حال حاضر برخی اسم ها مطرح شده که شانس این را دارند تا جای جانسون بنشینند. در بین آنها چه کسی شانس بیشتری دارد تا قدرت را به دست بگیرد؟
حتی صحبت این هست که حزب مخالف یعنی حزب کارگر، با رهبری جرمی کوربین موقعیت بهتری را پیدا کنند و حزب محافظه کار اصلا انتخابات را ببازد. اما در داخل حود حزب محافظه کار اسامی چند نفری مطرح شده اما کسی در بین آنها انقدر برجسته نیست که مطمئن باشیم او می تواند جای جانسون را بگیرد. شاید ظرف روزهای آینده روشن تر شود که در داحل حزب محافظه کار چه کسی دست بالاتر را داشته و ممکن است بتواند در ماه های آینده جای بوریس جانسون را در قدرت بگیرد. این چیزی است که باید منتظر آن باشیم و الان نمی شود درست حدس زد که چه اتفاقی ممکن است تا ماه سپتامبر بیفتد.
۳۱۱۳۱۲