رییس‌جمهور تاکید کرد که باید تقویت جامعه مدنی را در اولویت قرار دهیم و فراموش نکنیم که جامعه مدنی با جامعه ولایی فرق می‌کند. در جامعه مدنی حق حاکمیت از آن مردم است و این همان حقی است که قانون اساسی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته است.
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح طلب طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: سه روز گذشته را در سفر پرکار یزد بودیم و نتوانستم چیزی بنویسم. در راه رفتن به یزد آقای خاتمی با من و رضا خاتمی این بحث را باز کرد که افرادی که در ستادهای ریاست‌جمهوری در قبل انتخابات کار می‌کردند، نیروهای نخبه و مهمی هستند، چون در آن دوره کسی احتمال ریاست‌جمهوری من را نمی‌داد و بالطبع به خاطر نان و نام نیامده بودند.
بیشترشان کسانی هستند که طالب یک تفکر نو در جامعه بودند و نباید اینها رها بمانند. قوی‌ترین تشکیلات سراسری را می‌توان با آنها سامان داد. وقتی هواپیما روی شهر یزد رسید، جمعیت انبوه از بالا دیده می‌شدند. آقای خاتمی آهی کشید و گفت: تو دوران انتخابات چه غریبانه به این شهر و آن شهر می‌رفتیم. بلافاصله خنده‌ای کرد و گفت: ای دنیای سفله‌پرور. همه خندیدیم. بعد سفر یزد، امروز در دفتر روز شلوغ و خسته‌کننده‌ای داشتم. علاوه بر ملاقات‌های روزانه (مثلا آقایان دعایی) دو جلسه مفصل و داغ هم داشتیم. در جلسه اول که موضوع محوری آن تشکیل یک حزب دوم خردادی فراگیر بود، این افراد حضور داشتند: موسوی‌‌لاری، تاج‌زاده، حجاریان، خانیکی، خسرو تهرانی، امین‌زاده، رضا خاتمی، باقریان، شریعتی و خلیلی. در جلسه نکات مهمی مطرح شد، از جمله موسوی‌‌لاری درباره دشواری‌های اجرایی راه‌اندازی چنین حزبی صحبت کرد؛ رضا خاتمی درباره انسجام نیروهای دوم خردادی در استان‌ها و لزوم مرتبط شدن آنها با مرکز بحث کرد و حجاریان نیز این بحث را پیش کشید که در دوم خرداد نیروهای اجتماعی‌ای بیدار شدند که قبل از دوم خرداد شکل گرفته بودند و حزب مورد بحث می‌تواند این نیروها را سازماندهی کند. به نظر او باید به یک سوال مهم پاسخ داده شود: نسبت این حزب با آقای خاتمی چه خواهد بود؟ قرار شد بحث ادامه یابد. جلسه دوم، در واقع، دیدار نمایندگان ائتلاف خط امام با رییس‌جمهور بود.
شرکت‌‌کنندگان در جلسه عبارت بودند از: سلامتی (سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی)، دکتر حبیبی و داود سلیمانی (انجمن مدرسین دانشگاه‌ها)، دکتر معین و دکتر شکوری (انجمن پزشکان)، توکلی، بی‌غم و معین (دفتر تحکیم وحدت)، اصغر‌زاده و صالح‌آبادی (انجمن مهندسان)، مظفر (انجمن معلمان) ذبیح‌الله صفایی (نماینده همدان در مجلس)، الیاس حضرتی (نماینده رشت در مجلس) و باقر ذاکری (نماینده قوچان در مجلس) . من نیز به نمایندگی از مجمع روحانیون مبارز در جلسه حضور داشتم. حاضران در جلسه پیشنهادات و ملاحظات خود را با رییس‌جمهور در میان گذاشتند.مثلا به رییس‌جمهور پیشنهاد شد که مشکلات دولت را به‌طور شفاف با مردم در میان بگذارد تا هم مردم در جریان امور قرار بگیرند، هم مخالفان اصلاحات هزینه بیشتری بپردازند.
همچنین این نکته خاطرنشان شد که مهم‌ترین ابزار رییس‌جمهور برای پیش بردن برنامه‌‌هایش افکار عمومی است و مردم خاتمی را نه یک رییس‌جمهور معمولی که برآورنده آمال خویش می‌بینند. لذا مردم از خاتمی انتظار دارند که نه فقط مشکلات مربوط به دستگاه اجرایی کشور بلکه مشکلات مربوط به سایر دستگاه‌ها را نیز مرتفع کند. یکی از حضار نیز به معضلات اقتصادی و عدالت اجتماعی اشاره کرد و گلایه‌مندانه اظهار داشت که ستاد اقتصادی دولت به اقتصاد باز و رها اعتقاد دارد. رییس‌جمهور نیز پس از شنیدن نظرات حضار، نکاتی را مطرح کرد. وی ابتدا از لزوم طراحی یک نظام ارتباطی سخن گفت که از طریق آن رییس‌جمهور بتواند رابطه‌ای فعال و دوسویه با مردم و نیروهای سیاسی داشته باشد و نظرات آنها را بشنود. سپس به این نکته اشاره کرد که تشکل‌های سیاسی موجود باید بکوشند هر چه بیشر نقش نماینده مردم را داشته باشند و نظرات آنها را منعکس کنند. خاتمی درباره نسبت احزاب و تشکل‌های مدنی با حکومت نیز سخن گفت و اظهار داشت که تشکل‌ها باید حکومت‌ساز باشند نه حکومت ساخته. رییس‌جمهور تاکید کرد که باید تقویت جامعه مدنی را در اولویت قرار دهیم و فراموش نکنیم که جامعه مدنی با جامعه ولایی فرق می‌کند. در جامعه مدنی حق حاکمیت از آن مردم است و این همان حقی است که قانون اساسی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته است. در این جلسه پیشنهاد کردم که یک «سمینار جامعه مدنی» طراحی شود.
یکشنبه 11 / آبان / 76
امروز محورهای پیشنهادی برای سخنرانی رییس‌جمهور در کنفرانس اسلامی به دست من رسید. پیشنهادات را مطالعه کردم. قرار است طی دو روز آینده پیشنهادات نهایی را برای آقای خاتمی بفرستم.