سرویس جهان مشرق - درگذشت نادر طالب‌زاده، هنرمند و مبارز خستگی‌ناپذیر جبهه‌ی جنگ نرم، حقیقتاً خبری تکان‌دهنده برای اهالی فرهنگ و رسانه‌ی کشور و به‌ویژه آن‌هایی بود که از نزدیک، او را می‌شناختند. با رهسپار شدن طالب‌زاده به دیار باقی، آزادگان جهان، نه‌تنها در ایران، یاور و حامی بزرگی را از دست دادند. واکنش‌ها به درگذشت شهادت‌گونه‌ی طالب‌زاده نیز به فراخور همین واقعیت، منحصر به پیام‌های تسلیت در داخل کشور نبود. از میان پیام‌های تسلیت بی‌شماری که شخصیت‌های دولتی و غیردولتی در این‌باره صادر کردند[۱]، منتخبی در قسمت اول گزارش پیش رو خدمت مخاطبان محترم ارائه شده است. به علاوه، در قسمت دوم این گزارش، برخی از واکنش‌های بین‌المللی به درگذشت طالب‌زاده آمده است.
«نادر طالب‌زاده» دبیر کنفرانس افق نو، سال ۲۰۱۹ برای اولین بار در خارج از ایران (در بیروت، پایتخت لبنان) از مهمان‌های بین‌المللی کنفرانس میزبانی کرد (+)
واکنش‌های داخلی به خبر درگذشت «حاج نادر»
چنان‌که گفته شد، شخصیت‌های زیادی در داخل کشور، به نوبه‌ی خود، درگذشت طالب‌زاده را تسلیت گفتند. بخشی از پیام‌های ایشان در این‌جا آمده است.
رهبر انقلاب طی پیامی، درگذشت طالب‌زاده را این‌گونه تسلیت گفتند:
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، نیز این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت گفت:
شهید سید مرتضی آوینی: «برای دوست و برادر عزیزم نادر که با چشمان دریایی‌اش دیده است چگونه خورشید از مغرب سر می‌زند» (+)
«محمود مهتدی» دیپلمات باسابقه‌ی ایرانی، کارشناس صهیونیسم و اسرائیل، و مفسر قرآن، تورات و انجیل، که از مهمانان کنفرانس افق نو نیز بوده، طی یادداشتی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده، می‌نویسد:
«محمود مهتدی» دیپلمات سابق ایران در کشورهای اروپایی، یکی از مهمانان افق نو در بیروت بود؛ تصویر بالا، مهتدی را در نشست هم‌اندیشی «بررسی راهکارهای مبارزه با صهیونیسم در حوزه نرم» در قم در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد (+)
«حامد قشقاوی» مدیر روابط بین‌الملل کنفرانس افق نو، در یادداشتی اینستاگرامی (که با اندکی تغییر در این‌جا آمده) چنین می‌نویسد:
تصویری که «حامد قشقاوی» در صفحه‌ی اینستاگرام خود از «نادر طالب‌زاده» (راست) در جبهه‌های جنگ تحمیلی منتشر کرده است (+)
برخی از مهمان‌ها و دست‌اندرکاران افق نو، از جمله «حامد قشقاوی» (راست)، در اختتامیه‌ی این کنفرانس در بیروت (+)
«مهدی نصیری» روزنامه‌نگار و نویسنده، فعال سیاسی، مدیر مسئول سابق روزنامه‌ی کیهان، که در عین دوستی صمیمی‌اش با طالب‌زاده در برخی موارد با او اختلاف‌نظر هم دارد، طی یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت می‌گوید:
«مهدی نصیری» (چپ) پژوهشگر و روزنامه‌نگار، در کنار «حسن علی العماد» از مقامات انصارالله یمن، در جریان بازدید مهمانان کنفرانس افق نو از باغ‌موزه‌ی «ملیتا» در جنوب لبنان (+)
«محمدحسن شجاعی‌فرد» نماینده‌ی «سید ابراهیم زکزکی» رهبر شیعیان نیجریه (که طالب‌زاده نقش پررنگی در رسانه‌ای شدن پرونده‌ی او در ایران داشت) نیز با صدور بیانیه‌ی زیر، درگذشت طالب‌زاده را از طرف شیخ زکزکی تسلیت گفت:
«محمدحسن شجاعی‌فرد» (تصویر بالا) نماینده‌ی شیخ «زکزاکی» رهبر شیعیان نیجریه، با صدور پیامی درگذشت «نادر طالب‌زاده» را تسلیت گفت (+)
آزادگان جهان، داغ‌دار طالب‌زاده
یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد زندگی و فعالیت‌های فرهنگی طالب‌زاده، ارتباط گسترده و عمیق او با شخصیت‌های حق‌طلب در سراسر جهان بود. چه در قالب مصاحبه‌های ویدیویی در برنامه‌های تلویزیونی، و چه در قالب دعوت از کارشناسان، فعالان و مقامات فعلی و سابق بین‌المللی برای حضور در کنفرانس بین‌المللی افق نو، طالب‌زاده عمق راهبردی جمهوری اسلامی را به افق‌های بی‌سابقه و حتی غیرقابل‌تصوری رساند. خبر درگذشت او که توسط همسر و همکارانش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، دوستان «حاج نادر» از سراسر جهان، به‌ویژه در آمریکا، با انتشار پیام تسلیت، به او عرض ارادت کردند. ترجمه‌ی بخشی از این پیام‌ها در این بخش از گزارش آمده است.
«آلکساندر دوگین» فیلسوف شناخته‌شده‌ی روس و کارشناس مسائل ژئوپلتیک، و یکی از مهمانان ثابت کنفرانس افق نو، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود این‌گونه درگذشت طالب‌زاده را تسلیت می‌گوید:
«آلکساندر دوگین» (راست) فیلسوف و نویسنده‌ی روس، و آیت‌الله «سید محمد قائم مقامی» فیلسوف ایرانی، در حاشیه‌ی کنفرانس افق نو به مباحثه درباره‌ی موعودباوری و مهدویت پرداختند؛ دوگین معتقد است میان تشیع و مسیحیت ارتدوکس در موضوع ظهور موعود، نقاط اشتراکی وجود دارد (جزئیات بیش‌تر) (+)
«مایکل اسپرینگمن» وکیل، نویسنده، کارشناس سیاسی، دیپلمات سابق، و کارمند سابق و افشاگر وزارت خارجه‌ی آمریکا، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، مطلبی نسبتاً مفصل تحت عنوان «در سوگ درگذشت مردی باشکوه[۸]» نوشته و آن را «درگذشت‌نامه‌ای کوتاه و شخصی درباره‌ی نادر طالب‌زاده[۹]» توصیف کرده است. خلاصه‌ای از مطلب اسپرینگمن از این قرار است:
«مایکل اسپرینگمن» (وسط، نشسته) در کنفرانس سال ۱۳۹۷ افق نو در مشهد مقدس؛ اسپرینگمن مدیر دفتر صدور ویزا در جده‌ی عربستان بود، اما پس از افشاگری درباره‌ی روابط سی‌آی‌ای با تروریست‌های تحت حمایت سعودی، توسط وزارت خارجه‌ی آمریکا از کار برکنار شد (+)
کنفرانس افق نو در حالی در بیروت برگزار شد که «نادر طالب‌زاده» (راست) و «زینب مهنا» (چپ) به خاطر برنامه‌ریزی این کنفرانس به فهرست «تروریست‌های جهانی» آمریکا اضافه شده بودند (+)
«فیلیپ جیرالدی» عضو سابق سازمان جاسوسی آمریکا، سی‌آی‌ای، که از مهمانان کنفرانس افق نو بود، ضمن ارجاع به مطلب اسپرینگمن، این چند خط را درباره‌ی درگذشت نادر طالب‌زاده در صفحه‌ی فیس‌بوک خود منتشر کرده است:
«فیلیپ جیرالدی» (دوم از راست) مأمور سابق سی‌آی‌ای، در کنفرانس بین‌المللی افق نوی سال ۱۳۹۷ در مشهد مقدس؛ افق نو هر سال از اندیشمندان سراسر جهان فارغ از ملیت، نژاد و دین میزبانی می‌کرد (+)
«کوین برت» نویسنده و کارشناس آمریکایی مطالعات اسلامی، که خودش نیز مسلمان شده، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، متن انگلیسی مصاحبه‌ای را نقل کرده که به مناسبت درگذشت طالب‌زاده با ایرانی‌ها انجام داده است. (برت اشاره‌ای نکرده که این مصاحبه متعلق به چه فرد، رسانه یا نهادی در ایران است.) برت این عنوان را برای مصاحبه‌ی خود انتخاب کرده است: «دلم برای نادر طالب‌زاده تنگ می‌شود؛ فیلم‌ساز، صلح‌ساز، ستاره‌ی تلویزیونی، قهرمان حقیقت و عدالت، و شهیدِ احتمالی[۱۱]». عبارت «شهید احتمالی» اشاره‌ی برت به این نظریه است که طالب‌زاده چند سال قبل طی سفری به عراق، احتمالاً توسط مأموران آمریکایی یا اسرائیلی، ترور بیولوژیک شده بود. خلاصه‌ای از نظرات برت در این مصاحبه از این قرار است:
«کوین برت» نویسنده و کارشناس آمریکایی، یکی از مهمانان افق نو بود که سال ۲۰۱۹ به دلیل تهدیدهای دولت آمریکا امکان شرکت در این کنفرانس در بیروت را پیدا نکرد (+)
«سندر هیکس» فعال و محقق آمریکایی، که او هم از مهمانان سال‌های گذشته‌ی کنفرانس افق نو بود، با بازنشر خبر پرس‌تی‌وی درباره‌ی فوت طالب‌زاده، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود این‌گونه می‌نویسد:
«سندر هیکس» در کنفرانس سال ۱۳۹۷ افق نو در مشهد مقدس (+)
«کیلب ماپین» خبرنگار آمریکایی که در حال حاضر در روسیه مستقر است، یکی دیگر از مهمانان کنفرانس افق نو، در صفحه‌ی فیس‌بوک خود دو مطلب کوتاه درباره‌ی درگذشت طالب‌زاده منتشر کرده است. در مطلب اول این‌گونه می‌نویسد:
«کیلب ماپین» (تصویر بالا) خبرنگار و کارشناس آمریکایی ساکن روسیه، می‌گوید چیزهای زیادی از «نادر طالب‌زاده» آموخته است (+)
وی در مطلب دومش ضمن بازنشر مصاحبه‌ی سال ۲۰۱۴ خود با طالب‌زاده در تهران، می‌نویسد:
پایگاه اینترنتی «وترنزتودی» که یکی از رسانه‌های جایگزین شناخته‌شده در آمریکا محسوب می‌شود و بسیاری از منتقدان داخلی آمریکا در آن مطلب منتشر می‌کنند، نیز ضمن نقل‌قول خبر پرس‌تی‌وی درباره‌ی درگذشت طالب‌زاده، در مطلبی (که خلاصه‌ای از آن در این‌جا آمده) به قلم «جیم دابلیو دین» سردبیر این نشریه، این‌گونه می‌نویسد:
«جیم دابلیو دین» سردبیر پایگاه اینترنتی «وترنزتودی» طی یادداشتی به مناسبت درگذشت نادر طالب‌زاده، از او تقدیر کرد (+)
مرثیه‌ای شخصی برای «حاج نادر»
نویسنده‌ی این گزارش نیز افتخار آشناییِ هرچند کوتاه با نادر طالب‌زاده را داشت؛ اگرچه کوتاهی و بلندی رابطه با طالب‌زاده خیلی تفاوتی نداشت. «حاج نادر» (به قول اطرافیانش) از آن شخصیت‌های نادری بود که در همان دیدار اول، شما را مجذوب خود می‌کرد. سادگی، خضوع و عشق طالب‌زاده به کاری که می‌کرد، اولین ویژگی‌هایی بودند که توجه شما را به خود جلب می‌کردند. خالصانه و بدون ذره‌ای چشم‌داشت در خدمت حق و حقیقت بود و همان وقت‌های انگشت‌شماری هم که از کم‌لطفی‌ها و حمایت‌نشدن‌ها لب به گلایه می‌گشود، همیشه حرفش را این‌گونه تمام می‌کرد که ما به خاطر خدا کار می‌کنیم و به کس دیگری وابسته و محتاج نیستیم. همیشه می‌گفت کارِ ما کارِ خداست و خودش آن را پیش خواهد برد.
آقای «نادر»؛ مراسم تجلیل از استاد «نادر طالب‌زاده»؛ اگرچه طالب‌زاده راهی خانه‌ی ابدی شد، اما امید می‌رود شاگردان پرتعدادش راه او را ادامه دهند (+)
به عنوان خبرنگار اعزامی مشرق به کنفرانس افق نوی سال ۲۰۱۹ در بیروت، از نزدیک دیدم که چگونه لحظه‌ای دغدغه‌ی ایران و انقلاب را رها نمی‌کرد؛ چه دور میز شام، چه در لابی هتل، چه پشت میز کنفرانس. هرچه از طالب‌زاده بگوییم، کم است، اما شما را دعوت می‌کنم به مرور خاطرات و پوشش خبری مشرق از کنفرانس افق نو و گزارش‌های دیگر درباره‌ی حاج نادر: