کتاب «بررسی هشت سال فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران» با عنوان «امیدواری بی تدبیر» در حالی به چاپ رسید که اکوسیستم فناوری و نوآوری تقریباً وارد یکدهه از شکل‌گیری خود در کشور می‌شود.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ تاریخ نگارِ فناوری اطلاعات و نویسنده کتاب، علی محمدزاده با رضا غیابیگفتگویی درباره شکل‌گیری اکوسیستم استارتاپی در کشور و آینده آن داشته است. او در جلد سوم کتاب درباره علت گفتگو با غیابی می‌نویسد: «رضا غیابی در نسلاول استارتاپی کشور در قامت مشاور و منتور حضور فعالی داشت و تجربیاتبین‌المللی خوبی هم در اکوسیستم استارتاپی دارد.»
در این گفتگو غیابی از مشاهدات خود در روزهای اول شکل‌گیری این اکوسیستمنوپا می‌گوید: «من به عنوان یک دهه شصتی مشاهده می‌کردم که در آن زمان(حدود سال ۹۰) جوانان از شرایط کاری بسیار ناامید بودند و استارتاپ‌ها ناگهانمانند یک بارقه‌ی نوری برای کسانی بودند که دیگر از خارج رفتن خسته شده بودندیا توان آن را نداشتند، حتی بعضی از اشخاصی که می‌توانستند مهاجرت کنند بهکشور بر می‌گشتند و من احساس می‌کردم می‌توانم کمک کنم. بنابر این در نزدیکبه چهل استارتاپ ویکندی که بین سال‌های ۹۰ تا ۹۴-۹۵ برگزار شد، به عنوانمنتور حضور داشتم و آنچه از صنعت یاد می‌گرفتم را به بچه‌ها منتقل می‌کردم وکمکشان می‌کردم با فضای واقعی ایران آشنا بشوند.»
او با ابراز تأسف از اینکه جوانان کشور نسبت به سال ۹۰ از اکوسیستماستارتاپی ناامیدتر شده‌اند، در مورد رگولاتوری و ساماندهی نامناسب در اینحوزه می‌گوید: «عبارت ساماندهی خیلی هم عبارت خوبی نیست، چون وقتی باپدیده‌ای به طور کامل آشنا نیستیم و می‌خواهیم آن را سامان ببخشیم، باعثمی‌شود نتوانیم از تمام پتانسیل آن استفاده کنیم. (برخی از متولیان) عملاً جوان‌هارا مزاحم می‌بینند. اگر مزاحم نمی‌دیدند بهتر بود و چیزی نیاز به سامان‌دهینداشت! جوان ایرانی قلب تپنده ایران است و آن را زنده نگه داشته است»
غیابی در مورد عملکرد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به خصوص درمورد تسهیل مجوزها می‌گوید «ذهن یک ایرانی گرفتار گرفتن مجوز است و برایانجام هر کاری این سؤال را می‌پرسد که با اذن چه کسی و چه مجوزی کار مربوطهانجام می‌شود؟ اقتصادی داریم که بنای آن بر رانت و قدرت اطلاعاتی است و ازاین جهت حتی بازار خرید و فروش مجوز وجود دارد. معاونت طبیعتاً عملکرد خوبیداشته است و از نظر من تلاش کرده تا جزیره‌ای بنا کند برای اشخاصی که افکارمتفاوت داشته‌اند. اما تجربه ثابت کرده که احتمال پایداری این جزیره کم است وحمایت از استارتاپ‌ها عزم ملی می‌خواهد».
او همچنین در نقد از عملکرد منتورهای استارتاپی در کشور می‌گوید «یکی ازتراژدی‌های ما این است که اینجا خیلی ها از منتوری تازه به مدیریت و موفقیتشغلی می‌رسند نه برعکس. شما باید در صنعت دیگری به جایی رسیده باشید تابتوانید الگوی عده‌ای باشید. مشورت دادن یک فن مهم است، به اندازه تولید وگاهی حتی از آن هم اهمیت بالاتری دارد. ما احتیاج به منتورها و مشاوران عمل‌گراداریم. من می‌گویم تا وقتی خودتان کاری را انجام ندادید نمی‌توانید در مورد آنتوصیه کنید و باید حداقل در مقیاسی آن کار را انجام داده باشید.»
رضا غیابی در مورد رویدادهای حوزه نوآوری کشور تأکید می‌کند «من رویداد را بهمثابه یک رسانه می‌بینم و هر رسانه دو سر دارد، هم می‌گوید و هم می‌شنود. رویداد ذاتاً یک قرار است، دور هم جمع می‌شویم برای این که بگوییم و بشنویم، بهچیزی فکر کنیم یا در یک فضای فکری جدید وارد شویم. نمی‌توانیم بگوییم مارویداد استارتاپی برگزار می‌کنیم و بعد از آن شما حتماً کارآفرین می‌شوید! بههمین دلیل است که جامعه زود از رویدادها ناامید می‌شود و می‌بیند خروجینمی‌دهد چون به جای یادگیری و جامعه‌سازی، از رویداد توقع کارآفرین پروریفوری دارد».
رضا غیابی در پاسخ به اینکه چه توصیه‌ای برای نسل بعد از خود در اکوسیستماستارتاپی دارد می‌گوید: «من اولاً یاد گرفته‌ام که این نسل، زیاد اهل شنیدن توصیهاز طرف ما نیست و می‌گوید شما اگر توصیه‌ی درستی دارید برای خود به کارببرید! واقعیت هم این است که ما در کار خودمان به عنوان یک نسل مانده‌ایم! ماباید کاری کنیم که نسل جدید که عمده جمعیت کشور هستند راحت باشند و هرکاری دوست دارند انجام دهند. حق آنها است که هر کاری که علاقه دارند انجامدهند و اگر به ضرر ماست، مشکل ماست. ما باید تلاش کنیم که این نیروی بزرگ واین قلب تپنده‌ای که در سینه‌ی کشور ماست، زیادی جهت‌دهی نشود و راه خود رابرود. این نسل حتی نمی‌خواهد به دهه‌ی خودش تعلق داشته باشد، چطور ما توقعداریم به شرکت ما تعلق داشته باشد؟ چطور توقع داریم به برند ما تعلق داشتهباشد؟ توصیه‌ی من به آنها این است که هر کاری که دلتان می‌خواهد انجام دهید. حق خودتان را از این دنیا بگیرید. دنیا را به جای بهترین تبدیل کنید. کاری که قبلاز شما نتوانسته‌اند انجام دهند (را انجام دهید). شما انرژی و توان آن را دارید،شعورش را هم دارید. اگر امروز تصمیمتان این است که به این صورت باشید خیلیخوب است. خواستید بمانید، خواستید بروید، خواستید برگردید… ولی هر کاریانجام دهید ایرانی هستید و این هر کاری یک معنایی دارد. یک چیزهایی در دی انای شماست و یک چیزهایی در مذهب و فکر شماست، که این‌ها از وقتی به دنیاآمده‌اید در شما هست. با این‌ها کنار بیایید. زمانی که با آنها کنار آمدید، می‌توانیدبه آنها خدمت کنید و از آنها خدمت بگیرید. آنوقت است که فرهنگ ایرانی برایتانمقدس می‌شود و هر اعتقادی که دارید، هر چیزی که باشد ارزش پیدا می‌کند.»
کتاب «بررسی هشت سال فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران با عنوان امیدواریبی‌تدبیر» در فروردین ماه ۱۴۰۱ توسط شرکت تحلیلگران عصر اطلاعات به انتشاررسید. این کتاب در سه جلد فراهم شده که شامل سال‌شمار اخبار فناوریاطلاعات، سی و دو عنوان گزارش تخصصی و دوازده گفتگوی مفصل باصاحب‌نظران و کارشناسان صنعت است.
متن کامل گفتگو
http://ghiabi.com/fa/wp-content/uploads/2022/04/کتاب-امیدواری-بی‌تدبیر،-مصاحبه-رضا-غیابی-1.pdf