خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - آذر مهدوان: هفته گذشته نشریه حریت از روزنامه‌های نزدیک به اتاق فکر دولت ترکیه در گزارشی از جلسات نهادهای وزارت امور خارجه این کشور در خصوص احیای روابط آنکارا و دمشق خبر داد. این روزنامه نوشت: آغاز روند صلح میان دوکشور در حل مساله مبارزه با گروه پ- ک- ک، موضوع پناهجویان سوریه و حفظ یکپارچگی تمامیت ارضی سوریه گامی مثبت خواهد بود.
اگر چه بعد از انتشار این خبر دولت سوریه هرگونه پیام در ارتباط با بهبود روابط با ترکیه را تکذیب و آن را پروپاگاندای رسانه‌ای عنوان کرد اما با توجه به رغبت دولت ترکیه برای بهبود روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس، تلاش آنکارا برای برقراری ارتباط با دمشق دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. به خصوص اینکه نبود مدیریت صحیح در موضوع پناهندگان و تلاش ترکیه برای حل این مساله می‌تواند عاملی برای اشتیاق حزب عدالت و توسعه برای نزدیکی به سمت همسایه سوری‌اش باشد. کما اینکه روزنامه جمهوریت نیز در مطلبی مدعی شده اردوغان در کاخ ریاست جمهوری، مقدمات اولیه را برای برقراری صلح با «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه انجام داده است.
در همین راستا خبرنگار مهر، گفتگویی را با «اولوچ اوز اولکر» دیپلمات ارشد سابق ترکیه انجام داده است. اوز اولکر پیش تر سفیر آنکارا در پاریس و طرابلس بوده است. این دیپلمات سابق همچنین سال‌ها به عنوان مشاور در وزارت امور خارجه فعالیت داشته و وی هم اکنون استاد دانشگاه «تجارت استانبول» است. در ادامه مشروح این گفتگو از نظر می‌گذرد:
*رسانه‌های ترک از برگزاری سلسله جلساتی از سوی نهادهای دولتی ترکیه برای عادی سازی روابط با سوریه خبر می‌دهند. در گفتگوهایی که پیش تر با برخی سیاستمداران و یا کارشناسان داشته ایم همگی به لزوم از سرگیری روابط آنکارا و دمشق تاکید داشته اند. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
تا قبل از جنگ داخلی سوریه روابط بسیار خوبی میان دمشق و آنکارا وجود داشت که به نظر من متشنج شدن این روابط اشتباه بود. به هر حال در مسائل مربوط به سیاست خارجی نباید از روی احساسات تصمیمی گرفته شود. البته تنش‌های میان دولت بشار اسد و رژیم صهیونیستی نبود تمایل برای برقراری روابط با آنکارا از سوی دولت دمشق از دیگر عواملی بود که مراودات دو کشور را برهم زد. حال از سر گیری روابط قطعاً به سود هر دو کشور خواهد بود. ترمیم مناسبات می‌تواند تأثیر مثبتی در احیای یکپارچگی خاک سوریه داشته باشد. از طرفی این مساله می‌تواند بستر ایجاد صلح در منطقه نیز باشد. در نتیجه از سرگیری روابط ترکیه و سوریه همانند گذشته می‌تواند منافع بسیاری برای هر دو کشور به همراه بیاورد. همچنین باید گفت ترکیه در یک سال و نیم اخیر در تلاش است که به صورت جدی روابط خود را با کشورهای همسایه بهبود ببخشد. بنابراین احیای روابط ترکیه و سوریه نیز امکانپذیر است. باید هر دو طرف برای حل مسائل گرد هم بیایند تا مسائل مورد اختلاف مورد بررسی قرار گیرد که باور دارم چنین جلساتی نتیجه بخش خواهد بود.
*ترکیه با همه تنش‌هایی که با مصر، عربستان سعودی و امارات داشته اما سال گذشته برای ترمیم روابط با این کشورها گام‌های جدی برداشت. این امر بیشتر با هدف توسعه روابط اقتصادی و شکستن جبهه‌ای بود که در مدیترانه شرقی علیه ترکیه ایجاد شده بود. آیا همین دلایل در احتمال آغاز روند عادی سازی در روابط آنکارا و دمشق صدق می‌کند؟
بله همانطور که گفتم امکان پذیر است. وقتی روابط ترکیه را با مصر و یا امارات مشاهده می‌کنیم در می‌یابیم که میان ترکیه و این دو کشور اختلافات مهمی در زمینه مذهبی و سیاسی وجود داشته است. مثلاً در لیبی ما در جبهه مقابل امارات بودیم در مصر هم بر سر مساله محمد مرسی اختلاف شدیدی با دولت عبدالفتاح سیسی داشتیم که به نظرم این رویکردها در مقابل این دو کشور درست نبود. حتی عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل علی رغم مساله فلسطین نشان می‌دهد که از سرگیری روابط با سوریه به عنوان کشور همسایه نیز محتمل است. سال گذشته رئیس جمهور سوریه در گفتگویی با یک رسانه خارجی در خصوص روابط ترکیه و سوریه یک پاسخ بسیار خوبی داده بود؛ اسد گفته بود که من برای از سرگیری روابط دمشق با آنکارا همیشه حاضرم و منتظر گام‌های ترکیه برای احیای مراودات دو جانبه هستم. این پاسخ نشان می‌دهد که سوریه هم خواهان ترمیم روابط است.
*برخی بر این باورند که دولت کنونی با هدف بدست آوردن موفقیت‌هایی در انتخابات سال ۲۰۲۳ به فکر عادی سازی روابط با سوریه افتاده است. تحلیل شما چیست؟
از نظر من سیاست خارجی و سیاست داخلی دو موضوعی مجزا هستند. ترکیه در سیاست داخلی خود آزاد است و حزب حاکم طبق اقتدار خود سیاست کشور را مدیریت می‌کند و این حزب آزاد است تا سیاست داخلی کشور را با توجه به بالا بردن شانس پیروزی خود برای انتخابات پیش رو دنبال کند. بهره برداری از موضوع سوریه (به عنوان موضوع سیاست خارجی) برای سیاست داخلی کشور یک اشتباه است زیرا سیاست خارجی اراده جمهوری ترکیه را نمایان می‌کند. بنابراین توسعه روابط ترکیه با سوریه نه به عنوان سیاست داخلی بلکه بستری برای سیاست خارجی در راستای ایجاد صلح باید باشد.