سرای تاریخی سعدالسلطنه قزوین به عنوان بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران مکان زیبایی است که می تواند در ایام نوروز مورد بازدید گردشگران قرار گیرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی برنا از قزوین؛ قزوین از استان های تاریخی و باستانی ایران است و با دارا بودن سابقه سکونت گزینی و تمدن 9 هزار ساله ، بیش از 11 درصد از آثار ملی ایران را در خود جای داده است.
ثبت بیش از 1300 اثر تاریخی استان قزوین در فهرست آثار ملی بیانگر ظرفیت بالای این منطقه برای گردشگران و مسافران نوروزی است که می تواند ساعات خوشی را برای همگان رقم بزند.
قزوین در عهد صفویه برای مدتی پایتخت بوده و در آن دوران آثار تاریخی بسیار زیادی در این استان وجود داشته که امروز نیز می تواند جذابیت لازم را برای گروههای مختلف ایجاد کند تا بخشی از تعطیلات نوروزی خود را به این منطقه اختصاص دهند.
قزوین با داشتن بیشترین آثار تاریخی، میراث فرهنگی و طبیعی شامل مسجد، امامزاده، بازار، آب انبار، قلعه می تواند ذائقه های مختلف را جوابگو باشد که معرفی برخی از این آثار شاخص زمینه حضور گردشگران در ایام نوروز را مهیا خواهد کرد.
در شهر قزوین آثار کهن و باستانی گوناگونی از جمله کاروانسرای سعدالسلطنه، حمام قجر، آب انبار سردار، کاخ چهل‌ستون و خیابان سپه، اولین خیابان ایران قرار دارد.
سرای سعدالسلطنه قزوین
یکی از زیباترین و مشهورترین بناهای تاریخی و مکان های دیدنی قزوین، کاروانسرا یا سرای سعدالسلطنه است که قدمت آن به زمان ناصرالدین شاه در دوران قاجار بازمی‌گردد.
کاروانسرای سعدالسلطنه که به سرای سعدالسلطنه، سرای سعدیه، سرای سعادت و بازارچه سعدالسلطنه نیز معروف است، در مرکز شهر قزوین در خیابان امام‌خمینی (رشت سابق و پهلوی سابق‌تر ) قرار دارد. ورودی اصلی کاروانسرای سعدالسلطنه از خیابان امام خمینی است که چهار طاق نما در طرفین داشته و سقف آن نورگیر ندارد و به صورت عرقچین ساخته شده است و خیابان را به حیاط اصلی سرای سعدالسلطنه متصل می‌سازد. پ
مجموعه تاریخی سعدالسلطنه یکی از ارزشمندترین آثار دوره قاجاریه و یکی از 38 بنای منتخب میراث فرهنگی کشور است. این مجموعه در هسته تاریخی شهر دوره صفویه و مرکز ثقل امروزه شهر قزوین به حساب می‌آید.
این اثر تاریخی بی نظیر یکی از بزرگترین بناهای عمومی و سراهای بازرگانی کشور در دوره قاجار محسوب می‌شود که مشتمل بر تعدادی سراهای تو در تو و پیوسته که شمال شش حیاط به نام‌های: سعدیه، سعدالسلطنه، نگارالسلطنه، قهرمانی، بهشتی و راسته وزیر است.
این مجموعه سراها از لحاظ معماری و شالوده ساخته شده از پوشش آجری و یکی از سرپاترین و نمونه عالی یک سرای بازگانی به حساب می‌آید .این مجموعه دارای ماهیتی درون‌گرا است و بزرگترین بازار سرپوشیده دوره قاجار در ایران به حساب می‌آید.
این کاروانسرا در مرکز شهر قزوین در خیابان امام خمینی، در نزدیکی بازار قدیم قزوین و عمارت چهل ستون واقع شده و دارای محوطه تاریخی بسیار زیبایی است که در حال حاضر بزرگ ترین مجموعه کاروانسرایی شهر قزوین محسوب می‌شود که در عهد قاجار و در زمان ناصرالدین شاه توسط سعدالسلطنه، فرماندار وقت قزوین بنا شده است.
کاروانسرای سعدالسلطنه بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده جهان و بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران و یکی از معدود کاروانسراهای ایران بشمار می رود که چندین حمام، سرا، تیمچه، شترخان، راسته، چهارسوق، مسجد، چایخانه دارد که نقش این کاروانسرا در گذشته به عنوان یک سرای بازرگانی بوده است.
برخی می گویند چون مجموعه کاروانسرا در محل میدان چوگان دوران صفویه (کاخ باغ سعادت، میدان سعادت) بنا شده بود، به آن سرای سعادت می‌گفتند. محمدباقرخان سعدالسلطنه اصفهانی حاکم وقت شهر قزوین در اواخر دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار (سال ۱۳۱۰ هجری قمری) با توجه به مراودات اقتصادی فراوان ایران با روسیه و ترکیه، دستور داد کاروانسرایی در زمینی به مساحت 2.7 هکتار با حدود 400 حجره در شهر قزوین بنا کنند و لقب خویش را روی آن نهاد و کاروانسرای سعدالسلطنه بعد از حدود دو سال با همت دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی یعنی در سال 1312 هجری قمری به بهره‌برداری رسید.
کاروانسرای سعدالسلطنه تا قبل از جنگ جهانی اول، مرکز تجارت و فعالیت بازرگانی شهر محسوب می‌شد که بعد از تغییرات سیاسی حکومت روسیه، موقعیت خود را به عنوان پل ارتباطی بازرگانی بین اروپا و آسیا از دست داد و حیات اقتصادی خود را به صورت نیمه فعال ادامه داد.
برخی از حجره‌های کاروانسرای سعدالسلطنه به صورت غرفه‌های تجاری مستقل اداره می‌شد و برخی نیز به صورت انبار و قسمتی از کاروان سرای سعدالسلطنه تبدیل به کارخانه آرد سلامت و کارخانه تولید کشمش شد و قسمت‌های دیگر به عنوان کارگاه‌های تولیدی کفش، فرشبافی، چوب بری مورد استفاده قرار گرفت و این باعث شد این اواخر مردم آنجا را «بازار چوب» بنامند.
ارزشمندترین قسمت این بنا، چهار سوق آن است که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشیکاری شده‌ای قرار دارد. سقف آن نورگیر ندارد و به صورت عرقچین ساخته شده و خیابان را به حیاط اصلی سرای سعدالسلطنه متصل می کند.
چهار طرف گنبد را، چهار نیم گنبد با رسمی‌بندی و نورگیر فرا گرفته‌اند که فضا را بزرگتر نشان می‌دهند. هشتى بنا که پس از درِ ورودى قرار دارد، با آجر و کاشى تزئین شده و سقف یزدى‌بندى شده دارد.
کاروانسرای سعدالسلطنه مشتمل بر تعدادی سرای تو در تو و پیوسته که شامل شش حیاط به نام‌های: سعدیه، سعدالسلطنه، نگارالسلطنه، قهرمانی، بهشتی و راسته وزیر است. سرای سعدالسلطنه در حال حاضر با وسعت6.2 هکتار دارای 7حیاط است که عبارتند از: حیاط بزرگی به نام حیاط سعدالسلطنه با وسعت 3073 مترمربع که 1592 مترمربع آن فضای باز و باقی، فضای بسته و نیمه باز است و در چهار جانب آن حجرات قرار گرفته است.
حیاط دیگری در سمت غربی این حیاط با نام نگارالسلطنه واقع شده و دارای دو حجره و دو انبار بسیار بزرگ است و در آن از سمت غرب به راسته وزیر باز می‌شود. حیاط دیگر با نام سعدیه از شرق به حیاط سعدالسلطنه متصل و دارای 10 باب حجره و یک گرمابه است.
مجموعه تاریخی سعدالسلطنه یکی از ارزشمندترین آثار دوره قاجاریه و یکی از 38 بنای منتخب میراث فرهنگی کشور است. با توجه به فام و تنالیته رنگ‌ها، ویژگی‌های متفاوتی را در نور و رنگ در فضاهای مجموعه سعدالسلطنه می‌توان دید. این مجموعه با بهره‌گیری از مصالحی چون آجر و کاشی در بخش‌های محدود سقف هشتی ورودی اصلی، با حداقل مصالح کاری بسیار غنی و درخور توجه است.
این کاروانسرا از کامل‌ترین و وسیع‌ترین سراهای سنتی ایران محسوب می‌شود و عملیات مرمت این مجموعه نیز در قالب تفاهم‌نامه از طریق صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی به سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری قزوین واگذار شد و مرمت آن تقریبا به اتمام رسیده است.
این اثر تاریخی ابتدا در تاریخ ۱۳۱۶/۹/۱۷ با شماره ثبت ۱۰۲۱ در زیر مجموعه بازار قزوین ثبت شد، سپس در مورخ ۱۳۷۷/۵/۱۱ با شماره ۲۰۸۹ به صورت مجزا به نام کاروانسرای سعدالسلطنه ثبت و بعدها گرمابه سعدیه با شماره ۱۲۵۹۸ در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۱۱ از کاروانسرا منفک گردید.
در حال حاضر در این مجموعه چندین کافه، رستوران و فروشگاه‌های صنایع‌دستی قزوین و آموزشگاه‌های هنری تاسیس شده است.
انتهای پیام