بورسان - آرمان علایی: رشد قیمت اوراق تسهیلات مسکن «تسه» در بازار امروز هم ادامه یافته است. به طوری که تمام تسه‌ها امروز با صف خرید همراهند. این اقبال بالا منجر به سقف‌شکنی جدید تسه‌ها شده است. به طوری که با رسیدن قیمت تسه به حدود ۱۴۵ هزار تومان به بالاترین قیمت تاریخی خود رسیده است. این اتفاق در حالی رخ داده که شب گذشته فرابورس ایران برای کاهش التهاب قیمت تسه، خرید و فروش روزانه آن را از روز شنبه هفته آینده ممنوع اعلام کرد.
البته باید توجه کرد که بانک مسکن برای کاهش هزینه خرید وام مسکن، به طور موقت اقدام به تخفیف ۵۰ درصدی بر تعداد اوراق مورد نیاز برای دریافت وام مسکن کرده است. ولی این طرح قرار بوده تا پایان بهمن‌ماه اجرا شود. باید دید با وجود این که طرح تخفیف ۵۰ درصدی بر تعداد اوراق تسه، موفقیت آمیز نبوده است و جلوی رشد قیمت تسه‌ها را نگرفته است، بانک مسکن باز هم آن را تمدید خواهد کرد یا خیر.
به این ترتیب با در نظر گرفتن تخفیف مذکور، هزینه دریافت وام ۴۸۰ میلیونی خرید مسکن و جعاله برای زوجین تهرانی، به حدود ۷۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین مجردهای تهرانی برای دریافت وام ۲۸۰ میلیونی هم باید بیش از ۴۰ میلیون تومان هزینه کنند.
هزینه دریافت وام ۴۰۰ میلیون تومانی خرید و جعاله مسکن زوجین در سایر شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها هم به حدود ۵۸ میلیون تومان رسیده است. هزینه دریافت وام ۲۴۰ میلیون تومانی مجردها هم در این شهرها به ۳۵ میلیون تومان رسیده است.
در شهرهای کوچک با جمعیت کمتر از ۲۰۰ هزار نفر، زوجین حداکثر می‌توانند ۳۲۰ میلیون تومان وام خرید و جعاله مسکن دریافت کنند و سقف مبلغ این وام برای مجردهای چنین شهرستان‌هایی هم فقط ۲۰۰ میلیون تومان است. به این ترتیب هزینه دریافت وام در این شهرستان‌ها برای زوجین ۴۶.۵ میلیون تومان و برای مجردها حدود ۲۹ میلیون تومان تمام می‌شود.
به نظر می‌رسد که در افزایش قیمت این چنین عجیب تسه‌ها چند عامل اساسی نقش داشته است.
عامل اول و اصلی به نظر می‌رسد افزایش تقاضای خرید تسه به واسطه افزایش ۱۰۰ درصدی مبلغ وام مسکن در اواخر شهریورماه سال جاری باشد. این اتفاق منجر به جذابیت وام گرفتن و در پی آن افزایش تقاضا برای دریافت وام و همچنین دو برابر شدن تعداد اوراق مورد نیاز برای گرفتن وام تا سقف‌های جدید شده است.
این اتفاق منجر به شروع رشد تند و تیز قیمت اوراق وام مسکن شد. رشد قیمت تسه‌ها هم منجر شد تا هزینه دریافت وام مسکن ۴۸۰ میلیون تومانی در تهران به بیش از ۱۰۰ میلیون تومان برسد.
هزینه گزاف دریافت وام باعث شد تا بانک مسکن در طرح ۸۳ اعلام کند به مدت یک ماه تعداد اوراق مورد نیاز برای دریافت وام را به نصف کاهش می‌دهد. اما عدم افت قیمت تسه‌ها بانک مسکن را بر این داشت که تخفیف مذکور را یک ماه دیگر و تا پایان بهمن‌ماه تمدید کند. حال به نظر می‌رسد همین تخفیف موقت هم به خریداران مسکن انگیزه مضاعف داده که در دوره تخفیف سریع‌تر اقدام به خرید اوراق برای دریافت وام با تخفیف کنند.
عامل دیگری که به نظر می‌رسد در گرانی تسه‌ها نقش داشته است عرضه اوراق تسه بوده است. بانک مسکن به طور مستقیم در سمت عرضه و تقاضای اوراق نقشی ندارد. میزان عرضه تسه‌ها را برخی از سپرده‌های این بانک مشخص می‌کند. سپرده‌هایی که علاوه بر سود ثابت، تعدادی اوراق هم به سپرده‌گذار می‌دهد. حال به نظر می‌رسد به واسطه افزایش انتظارات تورمی و رشد قیمت دلار در فصل پاییز، میل به سپرده‌گذاری در این بانک کاهش یافته است. اتفاقی که می‌تواند منجر به کاهش عرضه اوراق شده باشد.
البته به نظر می‌رسد در صورت احیا برجام، ثبات نرخ ارز و کاهش انتظارات تورمی دوباره میل سرمایه‌گذاران به سپرده‌های بانکی از جمله سپرده‌های بانک مسکن افزایش یابد. چیزی که می‌تواند منجر به افزایش عرضه و کمک به کاهش التهاب قیمت تسه شود.
در نهایت اما آخر هفته قبل بود که علمداری، معاون اعتبارات عامل بانک مسکن، در مصاحبه‌ای ضمن تاکید بر اینکه بیشتر معاملات تقاضای سفته‌بازی است، گفت: در حال حاضر دامنه نوسان اوراق تسهیلات مسکن (تسه) در فرابورس مثبت و منفی ۵ درصد است درخواست کرده‌ایم دامنه نوسان اوراق تسه به ۳ درصد کاهش یابد؛ بر اساس هر نمادی هم درخواست داده‌ایم که حجم مبنای ۷۵ صدم درصدی اعمال شود در حال حاضر معاملات اوراق تسهیلات به این شکل است که اگر ۱۰ برگه تسه به فروش برسد، حجم مبنای آن پُر می‌شود و فردا ۵ درصد حجم مبنا به آن تعلق می‌گیرد؛ در هیئت مدیره بانک عمل بخش مسکن، اصلاح حجم مبنا را مصوب کرده‌ایم و به دنبال تصویب آن در فرابورس هستیم.
یعنی سیاست‌گذار دوباره به سمت همان راهکار همیشگی که کوچک‌کردن دامنه و افزایش حجم مبنا است حرکت کرده‌اند. بارها در گزارش‌های مختلف بر افزایش هیجان و صف‌نشینی در نمادها با کاهش دامنه نوسان توضیح داده‌ایم.
به عبارتی دیگر در صورت کاهش یافتن دامنه نوسان تسه‌ها می‌توان انتظار هیجانی‌تر شدن معاملات و صعود و نزول‌های شدید و غیرواقعی باشیم.
در ادامه این سیاست‌گذاری‌های جدید، شب گذشته فرابورس در اطلاعیه‌ای از ممنوعیت خرید و فروش روزانه اوراق تسه از شنبه هفته آینده خبر داد. هر چند که پیش‌تر هم برای کاهش تقاضای سفته‌بازی خریدار تسه تا ۴ ماه اجازه فروش آن را نداشت. پیگیری‌های بورسان هم از فرابورس مبنی بر اینکه اطلاعیه جدید چه نوع تقاضایی را حذف می‌کند بی‌پاسخ مانده است.