رابطه "توکل" و "تکاپو" از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری
آیا توکل و اعتماد بر خدای متعال با تدبیر و تکاپوی بشری سازگار است؟ چه رابطه‌ای میان واگذاری تمام امور به خداوند با کوشش برقرار است؟ علامه محمدتقی جعفری به این پرسش‌ها پاسخ داده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، توکل و اعتماد بر خدای متعال، یکی از مکارم اخلاق و مظاهر ایمان و از ارکان آن به شمار می‌رود و قرآن کریم آن را یکی از ویژگی‌های افراد با ایمان می‌داند. در رابطه با این بحث ممکن است سؤال شود که وقتی خلقت و تدبیر نظام عالم و همه‌ی کارها به دست خداست و او مسبّب‌الاسباب است و ما موظف به توکل و اعتماد بر اوییم، دیگر جایی برای تلاش و کوشش و برنامه‌ریزی نیست؛ زیرا با توکل بر خداوند حکیم و توانا، آنچه به خیر و صلاح انسان‌هاست به آن‌ها می‌رسد؛ در حالی که پیمودن مسیر توسعه، تنها با برنامه‌ریزی صحیح و منطقی همراه با تلاش جدی و نظم و انضباط امکان پذیر است.
علامه محمد تقی جعفری یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان معاصر ایرانی است که با نگرشی عقل-بنیاد به بازخوانی و بازشناسی مفهوم توکل در چشم‌انداز دینی پرداخته است. به باور این حکیم متأله توکل به معنای "اعتماد کردن و واگذاری" تمام امور به خداوند است یعنی در انجام کارها تنها به ذات اقدس الهی تکیه کنیم و به یاری و فضل او امیدوار باشیم.
او با نفی هرگونه تضاد میان "توکل" با "تدبیر و تکاپو"ی بشری، از خطاهای معرفتی "مردم پندارگرایی که مغز خود را با تخیلات بی‌اساس و ضدّحیات آکنده‌اند" پرده برمی‌دارد و می‌گوید: کسی که از روی آگاهی و با فروغ ربانی که دل او را روشن کرده است، در هر کاری که انجام خواهد داد می‌گوید ان‌شاء‌الله، مقصودش این است که با نظر به نظام باز طبیعت، برای آن که در موقع بروز رویدادها ضربه نخورد و در نظم هستی به تردید نیفتد، قضیه را به مشیت خداوندی می‌سپارد و می‌گوید: ان‌شاء‌الله!
در فیلم زیر بخشی از آراء حکمی و معرفتی علامه جعفری را که متکی و مستند به فرمایشات حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه است، می‌بینیم:
انتهای پیام/