ابداع نخستین مدل سلول‌های بنیادی برای بررسی بیماری چشمی ناشی از "آلبینیسم"

به گزارش ایسنا و به نقل از ساینس‌دیلی، پژوهشگران نخستین مدل سلول‌های بنیادی به دست آمده از بیمار را برای بررسی بیماری چشمی مرتبط با "آلبینیسم چشمی"(OCA) ارائه داده‌اند.

"امان جرج"(Aman George)، پژوهشگر "مؤسسه ملی بینایی آمریکا"(NEI) و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: این سیستم "بیماری در ظرف آزمایشگاهی" به ما کمک می‌کند تا بفهمیم که چگونه عدم وجود رنگدانه در موارد آلبینیسم، به رشد غیرطبیعی شبکیه، رشته‌های عصبی بینایی و دیگر ساختارهای چشمی منجر می‌شود که برای بینایی مرکزی حیاتی هستند.

آلبینیسم، مجموعه‌ای از مشکلات ژنتیکی را در بر دارد که به دلیل جهش در ژن‌های حیاتی برای تولید رنگدانه ملانین، بر رنگدانه‌های چشم، پوست و مو تأثیر می‌گذارد. در چشم، رنگدانه‌ای در "اپیتلیوم رنگدانه شبکیه"(RPE) وجود دارد که با جلوگیری از پراکندگی نور به بینایی کمک می‌کند. اپیتلیوم رنگدانه شبکیه، درست در کنار گیرنده‌های نوری چشم قرار دارد و به تغذیه و حمایت از آنها کمک می‌کند. 

افراد مبتلا به آلبینیسم چشمی، فاقد اپیتلیوم رنگدانه شبکیه هستند. در افراد مبتلا به آلبینیسم چشمی، فیبرهای عصب بینایی به صورت اشتباه مسیریابی می‌شوند. دانشمندان باور دارند که اپیتلیوم رنگدانه شبکیه در شکل‌گیری این ساختارها نقش دارد. آنها سعی دارند بفهمند که کمبود رنگدانه چگونه بر رشد این ساختارها تأثیر می‌گذارد.

"برایان بروکس"(Brian Brooks)، از پژوهشگران این پروژه گفت: حیواناتی که برای مطالعه آلبینیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند، کمتر از اندازه ایده‌آل هستند زیرا فاقد "گودی مرکزی"(Fovea) هستند. ارائه مدل سلول‌های بنیادی انسانی که بیماری را تقلید می‌کنند، گام مهمی در درک آلبینیسم و آزمایش روش‌های بالقوه برای درمان آن به شمار می‌رود.

پژوهشگران برای ساخت این مدل، سلول‌های پوست افراد فاقد آلبینیسم چشمی و افراد مبتلا به دو نوع رایج این بیماری موسوم به "OCA1A" و "OCA2" را دوباره برنامه‌ریزی کردند تا به "سلول‌های بنیادی پرتوان"(iPSCs) تبدیل شوند. سپس، این سلول‌ها را به سلول‌های اپیتلیوم رنگدانه شبکیه تبدیل کردند. سلول‌های اپیتلیوم رنگدانه شبکیه بیماران مبتلا به آلبینیسم چشمی با سلول‌های همتای به دست آمده از افراد فاقد بیماری، یکسان بودند اما رنگدانه‌های آنها به صورت قابل توجهی کاهش یافتند.

پژوهشگران از این مدل برای بررسی چگونگی تأثیر کمبود رنگدانه بر فیزیولوژی و عملکرد سلول‌های اپیتلیوم رنگدانه استفاده خواهند کرد. به گفته بروکس، اگر رشد گودی مرکزی به رنگدانه‌های سلول‌های اپیتلیوم رنگدانه وابسته باشد و رنگدانه‌ها را بتوان به نحوی بهبود بخشید، نقایص بینایی مرتبط با رشد غیرطبیعی حفره را می‌توان حداقل تا حدودی برطرف کرد.

وی افزود: درمان آلبینیسم در سنین بسیار پایین، شاید حتی پیش از تولد و زمانی که ساختارهای چشم در حال شکل‌گیری هستند، بیشترین شانس را برای نجات بینایی خواهد داشت. برای نمونه، مزایای این روش در بزرگسالان ممکن است به بهبود حساسیت به نور محدود شود اما کودکان ممکن است اثرات چشمگیرتری را ببینند.

این گروه پژوهشی اکنون در حال بررسی چگونگی استفاده از مدل خود برای نظارت بر درمان‌های آلبینیسم چشمی هستند.

این پژوهش، در مجله "Stem Cell Reports" به چاپ رسید.

انتهای پیام