ارز مسافرتی سال‌هاست که بستر جولان دلالان در بازار ارز است، اما مدتی است که بانک مرکزی با اجرای دستورالعمل‌هایی همچون ارائه بلیت و محدود کردن پرداخت ارز‌های مسافرتی در صدد حذف این دلالی‌هاست.
بازار ارز به دلیل وجود قیمت‌های چندگانه (دلار آزاد، نیمایی، ترجیحی) همواره بستری برای وقوع انواع تخلفات و سوءاستفاده‌ها بوده است.
از جمله سوءاستفاده‌هایی که در این بازار رخ می‌دهد می‌توان به اخذ ارز سهمیه‌ای و فروش آن به نرخ آزاد اشاره کرد.
در روز‌های متلاطم بازار ارز که قیمت‌ها نوسان شدیدی داشت، اگر از جلوی صرافی‌ها عبور می‌کردید، احتمالاً متوجه حضور پرتعداد خریداران در مقابل برخی صرافی‌ها می‌شدید که با هدف خرید سهمیه ۲ هزار یورویی به صرافی‌ها مراجعه کرده‌اند.
هر شخص یک بار در سال می‌تواند ۲ هزار یورو از صرافی‌های مجاز بانک مرکزی خریداری کند. افراد متقاضی می‌توانند با ارائه کارت‌ملی، ارز‌های مورد نظر خود را به نرخ صرافی بانکی تحویل بگیرند.
افرادی که برای خرید این سهمیه در مقابل صرافی‌های بانکی صف می‌کشیدند دو گروه بودند؛ گروه اول افرادی بودند که به امید کسب سود بیشتر و سرمایه‌گذاری خرید می‌کردند. این افراد تحت تأثیر فضای کاذب بازار ارز قرار می‌گرفتند و برای کسب سود اقدام به خرید و فروش ارز با این روش می‌کردند.
دسته دوم افرادی بودند که نه تنها اطلاعی از بازار ارز ندارند بلکه پول لازم برای خرید هم نداشتند، اما با اجاره کارت ملی خود به مبالغ ناچیز ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به دلالان برای خرید می‌آمدند.
بانک مرکزی در ماه‌های گذشته برای حذف صف‌های مقابل صرافی‌های بانکی و نقره داغ دلالان نحوه فروش ارز‌های مسافرتی و مصارف خدماتی ۲۵ گانه را تغییر داد به این صورت که علاوه بر احراز هویت متقاضیان، باید بلیت و برگه خروج از کشور نیز ارائه می‌شد.
سیاست احراز هویت متقاضیان واقعی جواب داد و دیگر شاهد صف‌های طولانی در مقابل صرافی‌های نبودیم. البته بانک مرکزی تغییراتی را با هدف ساماندهی فروش ارز و جلوگیری از تخلفات در سرفصل‌های فروش ارز مسافرتی اعمال کرد.
براین اساس میزان فروش ارز مسافرتی توسط صرافی‌ها برای کشور‌های نیازمند به روادید ۲ هزار یورو و برای کشور‌های بدون نیاز به روادید معادل ۳۰۰ یورو تعیین شده است. سرفصل‌های ارز مسافرتی به سه طبقه تقسیم شده‌اند که به سفر‌های هوایی با روادید ۲ هزار یورو، سفر‌های هوایی بدون روادید ۳۰۰ یورو و سفر‌های زمینی، ریلی و دریایی ۳۰۰ یورو ارز مسافری تعلق می‌گیرد.
اخیرا اخباری از تغییر ارز مسافرتی صرفاً با پول کشور مقصد منتشر شده است که «سعید مجتهدی» دبیر کانون صرافان کشور گفت: در هفته‌های گذشته مدل توزیع ارز مسافرتی که با کارت ملی و از بازار متشکل ارزی تغییر کرد.
وی افزود: بنابراین اعطای ارز مسافرتی با بلیت و پاسپورت انجام می‌شود و برای سفر‌هایی که نیاز به ویزا نباشد تنها ۳۰۰ یورو تعلق می‌گیرد.
دبیر کانون صرافان کشور در خصوص تغییر ارز مسافرتی متناسب با پول کشور‌های مقصد نیز گفت: هم‌اکنون نیز افراد می‌توانند انتخاب کنند که دلار و یورو دریافت کنند یا پول ملی کشور مقصد را.
وی تصریح کرد: صرافی‌ها همواره متناسب با نیاز مشتری خود ارز تهیه می‌کنند و ارز‌های متنوع دارند و نرخ ارز‌های مختلف را در تابلوی فروش خود درج می‌کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که اقدامات بانک مرکزی برای مقابله با تخلفات و ساماندهی فروش ارز مسافرتی می‌تواند مثمرثمر باشد، اما بنا به گفته صاحب‌نظران، می‌توان سیاست ارز‌های خدماتی را به شرایط بسیار بهتری تغییر داد. این‌طور که بیماران برای دریافت ارز موردنیاز خود با ارائه مدارک به هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران مراجعه کنند و ارز موردنیاز خود را تأمین کنند.
برخی کارشناسان هم معتقدند اساسا تخصیص ارز برای سفر‌های خارجی باید حذف شود و افراد متقاضی از صرافی‌ها به نرخ آزاد تهیه کنند و فقط بیماران مشمول ارز سهمیه‌ای با قیمت پایین‌تر قرار گیرند.