طی دو هفته اخیر نیز درخواست شبکه بانکی از بانک مرکزی حدود 70 هزار میلیارد تومان بوده است و در این میان چون سررسید وام‌های هفته‌های گذشته نیز وجود داشته، در نتیجه به صورت خالص 12.4 هزار میلیارد تومان تزریق خالص نقدینگی صورت گرفته است. در واقع با این حجم از عملیات بازار باز، سیاست‌گذار پولی تمایلی به افزایش نرخ سود بین بانکی ندارد و تمایل دارد بخشی از نیازهای کوتاه‌مدت شبکه بانکی را خودش تامین کند تا فشار بیشتری به بازار بین بانکی نیاید. از طرفی چون نرخ این حراج نیز کم‌تر از بازار بین بانکی است، به نوعی انگیزه بیشتری به بانک‌ها می‌دهد تا منابع اوراق خود را افزایش دهند تا بتوانند تامین مالی راحت‌تر و با نرخ کم‌تری داشته باشند.
بورسان: آخرین گزارش بانک مرکزی از عملیات اجرایی سیاست پولی نشان می‌دهد باز هم رکورد حجم معاملات در این بازار شکسته شده و تزریق نقدینگی توسط بانک مرکزی ادامه‌دار بوده است. اما بازار باز چیست و آیا این تزریق نقدینگی همان خلق پول است؟ از طرفی این حجم از دخالت بانک مرکزی در عملیات بازار باز چه معنایی دارد؟
بازار ثانویه در بستر عملیات بازار باز معنی پیدا می‌کند. بازار باز مهم‌ترین بازاری است که بدهی‌های دولت را نقد شونده می‌کند و این نقدشوندگی به دو دلیل به اقتصاد کمک می‌کند. اول اینکه میزان بدهی دولت و هزینه‌های واقعی آن را شفاف می‌کند و در ثانی به سایر بازیگران این سیگنال را می‌دهد که دولت به عنوان کم ریسک‌ترین نهاد هر کشور با چه نرخی تامین مالی می‌کند و روی این نرخ سایر نهادها می‌توانند تامین مالی کنند. اما نقدشوندگی بدهی دولت نیاز به بازاری دارد که بازار ثانویه آن است و اساس این بازار بر این است که بانک مرکزی بازارگردان آن خواهد بود. بازارگردانی بانک مرکزی از این جهت اهمیت دارد که بردار نرخ سود اقتصاد را بتواند تشکیل دهد تا افراد بر این اساس بتوانند عمل کنند. اما چرا تزریق نقدینگی بانک مرکزی در بازار باز خلق پول نیست؟
خلق پول به معنای مصطلح اضافه کردن تقاضا برای اقتصاد است به نحوی که میزان پول در کشور را افزایش می‌دهد و در نتیجه باعث می‌شود سطح تقاضا به صورت اسمی افزایش یابد. به عنوان مثال هنگامی که دولت از بانک مرکزی برای مصوبات بودجه‌ای پول قرض می‌کند، تا زمانی که این بدهی را پس ندهد عملا باعث شده دولت با هزینه‌کرد آن پول تقاضای کالا یا خدمات کند و در نتیجه قیمت کالاها افزایش یابد. اما آیا عملکرد بانک مرکزی در بازار ثانویه بازار باز آیا خلق پول است؟ واقعیت این است که به دلیل ماهیت سررسید این وام‌دهی (در قالب عملیات ریپو) اساسا این قرض‌دهی بانک مرکزی به شبکه بانکی تا مدت محدودی اعتبار دارد (مثلا هفت روز) و بعد از هفت روز بانک مجبور است منابعی که از بانک مرکزی گرفته را پس دهد و گرنه با نرخ اضافه برداشت جریمه می‌شود ( که اگر چنین اتفاقی بیفتد) معادل خلق پول به معنای مصطلح است. اما هفته‌های اخیر چه تحولاتی در بازار ثانویه عملیات بازار باز اتفاق افتاده است؟
همانطور که در نمودار زیر مشاهده می‌کنیم طی چند ماه اخیر بانک مرکزی به صورت کلی حجم دخالت خود در بازار بین بانکی را افزایش داده است. این مداخله در شرایطی بوده است که نرخ قرض دهی به شبکه بانکی اولا منوط به داشتن اوراق قرضه دولتی است و در ثانی نرخ وام‌دهی نیز افزایشی بوده است. از طرفی دخالت سیاست‌گذار پولی در بازار نیز اساسا بر مبنای تزریق نقدینگی بوده است و حتی در چند هفته زمان سررسید را از هفت روز به نه و در نهایت به 14 روز رسانده است. طی دو هفته اخیر نیز درخواست شبکه بانکی از بانک مرکزی حدود 70 هزار میلیارد تومان بوده است و در این میان چون سررسید وام‌های هفته‌های گذشته نیز وجود داشته، در نتیجه به صورت خالص 12.4 هزار میلیارد تومان تزریق خالص نقدینگی صورت گرفته است. در واقع با این حجم از عملیات بازار باز سیاست‌گذار پولی تمایلی به افزایش نرخ سود بین بانکی ندارد و تمایل دارد بخشی از نیازهای کوتاه‌مدت شبکه بانکی را خودش تامین کند تا فشار بیشتری به بازار بین بانکی نیاید. از طرفی چون نرخ این حراج نیز کم‌تر از بازار بین بانکی است، به نوعی انگیزه بیشتری به بانک‌ها می‌دهد تا منابع اوراق خود را افزایش دهند تا بتوانند تامین مالی راحت‌تر و با نرخ کم‌تری داشته باشند.
