حداد عادل: تحول علوم انسانی پروژه‌ای قطعی و دفعی نیست/ هیچ مجادله و ستیزه‌ای بین حوزه و دانشگاه نیست
رییس شورای تحول در علوم انسانی بیان کرد: تحول علوم انسانی یک کار قطعی دفعی و یک پروژه نیست بلکه یک پروسه زمانبر است که باید استمرار داشته باشد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، غلامعلی حداد عادل، رییس شورای تحول در علوم انسانی در مراسم افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی گفت: بنده نفس برگزاری چنین نشست‌ها و اهتمام نسبت به این قبیل اقدامات را نشانه اهمیت علوم انسانی و وجود حساسیت نسبت به علوم انسانی در انقلاب اسلامی و کشور ایران می‌دانم.
وی ادامه داد: از آنجا که 12 سال است بنا به صلاحدید شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئولیت شورای تحول علوم انسانی و ارتقای علوم انسانی را بر عهده دارم مناسب دیدم که در این جا به ارایه گزارشی کلی از آنچه که تاکنون صورت گرفته است بپردازم و به بعضی از لوازم کار و بایسته‌های تحول تاکید کنم.
رییس شورای تحول خاطر نشان کرد: نوشتن مقاله، سخنرانی کردن، برگزاری همایش و تالیف کتاب مهم هستند اما برای تحقق تحول در علوم انسانی کافی نیستند؛ آن چه مهم است رسیدن از نظر به عمل و پر کردن فاصله میان نظر تا عمل است و این موضوع احتیاج به مدیریت دارد.
وی ادامه داد: شورای تحول علوم انسانی در نیمه دوم سال 88 به تصویب رسید و در اواخر همان سال با ترکیبی که شورای عالی انقلاب فرهنگی معین کرده بود و با اختیارات خوب کار خود را آغاز کرد. شورا در این 12 سال تاکنون 205 جلسه داشته است و هر دو هفته یک بار یک جلسه برگزار کرده است.
وی افزود: ما در آغاز به این نتیجه رسیدیم که تحول در علوم انسانی را باید به دست استادان دانشگاه‌ها که به علوم انسانی اسلامی اعتقاد دارند، بسپاریم یعنی یک شورای حداکثر 20 نفری قادر نخواهد بود برای علوم اسلامی انسانی با این تنوع تصمیم بگیرد. این بود که در میان رشته‌های علوم انسانی به 16 رشته اولویت دادیم و برای هر کدام، یک کارگروه اختصاص دادیم و تک تک اعضای این گروه‌ها را با تصویب شورای تحول علوم انسانی که منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی بود انتخاب کردیم.
حدادعادل ادامه داد: در هر یک از کار گروه‌ها بین 7 تا 15 نفر عضویت دارند. یعنی بیش از 200 تا 250 نفر از استادان دانشگاه و حوزویان آشنا با این رشته عضویت دارند. این کارگروه‌ها هر کدام به نوبه خود گروه‌های فرعی دارند که اگر مجموعه آن افراد شاغل در گروه‌های فنی را نیز به حساب بیاوریم، بیش از 400 نفر برای کار تحول در علوم انسانی مرتبط با شورا، مشغول به فعالیت هستند.
رییس شورای تحول در علوم انسانی یادآور شد: شانزده رشته‌ای که ما به آنها اولویت داده‌ایم حقوق، علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم تربیتی، اقتصاد ،تاریخ، مدیریت، ارتباطات، زبان‌های خارجه، مطالعات زنان، فلسفه، کلام جدید، مشاوره و راهنمایی، هنر و معماری است.
وی خاطرنشان کرد: ما برای تحول و ارتقای علوم انسانی، چهار موضوع را به عنوان چهار ستون اصلی تحول مهم دانسته‌ایم که شامل محتوای به روز، استاد، دانشگاه و چهارم پایان نامه‌ها و مجلات پژوهشی است. در 12 سال گذشته کار ما عمدتا متمرکز بر موضوع اول یعنی محتوای دروس بوده وگروه‌های ما بر تاسیس رشته، تدوین برنامه، تصویب برنامه و تالیف کتاب از دل برنامه بوده‌اند.
وی ادامه داد: ما تا کنون 104 برنامه درسی را در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به تصویب رساندیم که بسیاری از آنها تأسیسی و بعضی دیگر نیز اصلاحات اساسی در برنامه‌های موجود بوده است. به عنوان یک مثال مشخص 4 سال تمام، گروهی از حوزویان آشنا با اقتصاد دانشگاهی و اقتصاد اسلامی با استادان دانشگاه در رشته اقتصاد کار کرده‌اند تا برنامه کارشناسی اقتصاد را در دانشگاه‌ها از نو بنویسند. در این برنامه‌ریزی جدید 4 وجه نظر برای ما اساسی بوده است که اول اسلامی شدن، دوم بومی سازی، سوم روزآمدی و چهارم کارآمدی است.
رییس شورای تحول در علوم انسانی اضافه کرد: طی سی سال قبل برنامه‌های تحول در علوم انسانی تغییر نکرده است. ما ده‌ها برنامه را اصلاح کردیم و جلسات نقد و بررسی هم برای هر برنامه با استادهای مختلف به آن رشته برگزار می‌کنیم ضمن اینکه برنامه را قبل از اینکه به شورا بیاوریم به استادان می‌دهیم که نقد و اصلاح شود.
استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران یادآور شد: بهترین مصداق همکاری دانشگاه و حوزه در چهل سال بعد از انقلاب اسلامی در شورای تحول اتفاق افتاده است؛ به این معنا که ما در دبیرخانه شورا معاونتی به عنوان معاونت ارتباط با حوزه داریم و این معاونت دفتری در قم دارد و یک شورای حوزوی پشتیبان ما است. در حوزه علمیه به نسبت سال 59 و 60 که آغاز انقلاب فرهنگی بود تحول زیادی اتفاق افتاده است. یکی از تحولاتی که کاملاً به ما کمک می‌کند حضور روحانیونی است که هم درس دانشگاهی خوانده‌اند و هم درس حوزوی و می‌توانند گفتگوی سازنده و زبان مشترکی با دانشگاهیان داشته باشد .
وی ادامه داد: برخلاف آن چه که در بیرون عنوان می‌کنند هیچ مجادله و ستیزه‌جویی بین گروه دانشگاه و حوزه مشاهده نکرده‌ایم .اظهار نظر، اختلاف سلیقه و اختلاف نظر وجود داشته، اما نهایتاً شورا تصمیم گرفته و گفتگوها سازنده بوده است. ما سعی کردیم از دل برنامه‌ها کتاب بیرون بیاوریم چرا که برنامه به خودی خود کافی نیست. استاد کتاب لازم دارد و بیشتر از استاد، دانشجو به کتاب نیاز دارد.
حداد عادل در ادامه به مشکلات و لوازم فعالیت در حوزه تحول در علوم انسانی اشاره کرد و گفت: تحول علوم انسانی یک کار قطعی دفعی و یک پروژه نیست بلکه یک پروسه و یک فرآیند است که باید استمرار داشته باشد.
وی تاکید کرد: ما حدود 9 سال پیش به این نتیجه رسیدیم که حقیقتاً تحول و ارتقای علوم انسانی محتاج یک پژوهشگاه مطالعات راهبردی در علوم انسانی است و برنامه‌هایی که ما تصویب می‌کنیم باید مورد مطالعه وارزیابی قرار بگیرد و بازتاب آن گرفته و سنجیده شود. کتاب‌ها و رشته‌های نو باید مورد بررسی قرار بگیرد و مطالعات تطبیقی در مورد رشته‌ها صورت بگیرد.
حداد عادل در پایان خاطرنشان کرد: آن چه در درجه اول اهمیت قرار دارد همکاری وزارت علوم با شورای عالی انقلاب فرهنگی است. اکنون با حضور خود مسئولان وزارت علوم برنامه‌هایی تدوین و تصویب و به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است. وزارت علوم در بخشنامه به دانشگاه‌ها اعلام می‌کند که شما می‌توانید برنامه خود را ارائه کنید. ما می‌گوییم دانشگاه‌ها می‌توانند برنامه خود را ارائه کنند اما قبل از آن اجازه بدهید شورای تحول نظر خود را اعلام کند.
انتهای پیام/