به گزارش خبرنگار مهر، صد و هجدهمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی صبح امروز ۲۳ آبان به صورت حضوری و مجازی با تلاوت مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.
در ابتدای این جلسه اولین دستور، «تصویب ادامه استقرار دبیرخانه ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم در سازمان اوقاف و امور خیریه» به بحث گذاشته شد. در این بخش حجت‌الاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه علاوه بر کمیسیون‌های شورای توسعه، در سه حوزه مهم دیگر نیز سند خاص آن حوزه تدارک دیده شده است، گفت: یکی از این حوزه‌ها بحث حفظ قرآن کریم است. همه مستحضرید که در سال ۱۳۹۰ مقام معظم رهبری مطالبه تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم را مطرح کردند. جلسات متعددی تشکیل و به دنبال آن سه قرارگاه در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۹۳ تشکیل جلسات از سر گرفته و تا پایان سال، ۹ جلسه تشکیل شد، نهایتاً به این نتیجه رسیدیم طرح ملی حفظ قرآن را راه‌اندازی کنیم. این کار در نیمه‌های اسفند سال ۱۳۹۴ تصویب شد.
محمدی تصریح کرد: ارزیابی ما از حضور ستاد در اوقاف مجموعاً مثبت است، تلاشی که دوستان داشتند و امکاناتی که به کار بستند قابل توجه است. با وجود مشکلاتی که کرونا تحمیل کرد و بسیاری از فعالیت‌ها تعطیل شد، اما این قسم از فعالیت‌ها با عرض و طولی که داشت، دنبال شد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه برخی اقدامات سازمان اوقاف و امور خیریه در این مدت باعث نگرانی‌هایی شد، بیان کرد: اینکه در آن زمان تصمیم گرفته شد مسئولیت ستاد به اوقاف سپرده شود، به خاطر اقدامات خوب این سازمان در حوزه حفظ قرآن بود. این دستگاه حجم قابل توجهی از مربیان حفظ قرآن تربیت کرده بود و سازوکار مفصل با بودجه مناسب نیز برای بحث حفظ اختصاص داده بود، اما آن مرکز که در قم مستقر بود، تعطیل شده است. این اشکال مطرح شده و خوب است سازمان اوقاف نسبت به این موضوع توضیحاتی را ارائه دهد. همچنین برخی اقدامات اجرایی و عملیاتی نیز در این سازمان محدود شده است. با وجود این ممکن است در بحث راهبری، برنامه‌ریزی و سازماندهی که جوهره ستاد راهبری است، توسعه پیدا کرده است.
ابتدای سال ۹۹ مرکز حفظ سازمان اوقاف تعطیل شد
در ادامه مهدی قره‌شیخلو، دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن به بیان توضیحاتی در مورد فعالیت‌های ستاد از زمان تصدی سازمان اوقاف پرداخت و گفت: از آبان‌ماه سال ۹۸ که در سازمان اوقاف مسئولیت را بر عهده گرفتم، ماه‌های ابتدایی به بحث شناخت و مطالعه و … اختصاص یافت. جمع‌بندی ما این بود که سازمان اوقاف به عنوان ستاد حفظ بیشتر باید بر روی بحث ستادی سرمایه‌گذاری کند. البته به عنوان یک عضو در ستاد کارهای اجرایی هم انجام داده‌ایم.
وی در مورد مرکز حفظ قرآن سازمان اوقاف که چند سال پیش در قم فعال بوده و تعطیل شده است، افزود: در این مرکز نزدیک به ۳۰ نیرو مشغول کار بودند بدون اینکه قرارداد مشخص و تعریف شده‌ای داشته باشند. کل افرادی که تلفنی برای حفظ قرآن با این مرکز ارتباط داشتند، حدود پنج هزار نفر بود. این در حالی است که ما فقط در سال ۹۸ حدود دو میلیارد تومان برای این مرکز هزینه کرده بودیم. لذا به ریاست محترم سازمان پیشنهاد داده شد با توجه به وجود مؤسسات فراوان در سطح کشور، سازمان اوقاف موسسه‌داری نکند.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه بیان کرد: ریاست سازمان نیز موافقت خود با تعطیلی مرکز حفظ قرآن کریم سازمان اوقاف و امور خیریه را اعلام کرد و از ابتدای سال ۱۳۹۹ این مرکز تعطیل شد. مشکلات بسیار زیادی در زمینه تسویه حساب ۳۰ نفر نیروی این مرکز داشتیم.
دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اظهار کرد: در حال حاضر طرح ساماندهی مربیان حفظ قرآن در دستور کار قرار گرفته، فراخوانی اعلام شده تا تمام افرادی که در این دوره حضور یافته‌اند، اطلاعات خود را در سامانه‌ای که معرفی شده است، ثبت کنند. امیدوارم بعد از کامل شدن این بانک برنامه‌هایی که برای این افراد در نظر گرفته شده است، استفاده بیشتری به عمل بیاید. پس اگر آن مرکز را تعطیل کردیم با این نگاه بود که اوقاف نباید تصدی‌گری کند.
قره‌شیخلو به معرفی مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته از سوی ستاد طی دو سال گذشته پرداخت و گفت: در کنار ستاد سه کمیته تشکیل شد، در سال ۹۹ کل عملکرد دستگاه‌ها را پایش کردیم و بازخوردی از این نتایج را به مسئولان دستگاه‌ها ارسال کردیم، نتایج پایش نشان داد بیش از ۷۰ درصد اقدامات در نظر گرفته شده عملیاتی نشده است. علت هم این بود که برخی دستگاه‌ها معتقد بودند برخی از تکالیف واگذار شده خارج از حیطه و قدرت آنهاست. کار دوم برگزاری جلساتی در کمیته علمی به منظور شناسایی چالش‌های پیش رو بود. در حال حاضر چالش‌ها و راهکارهای این چالش‌ها شناسایی و مشخص شده و در جلسه آینده ستاد به تصویب خواهیم رساند.
وی در پایان در مورد ادامه استقرار ستاد در سازمان اوقاف گفت: علت اینکه یک بازه زمانی پنج ساله برای استقرار ستاد در نظر گرفته شده، مباحث زمانی است، اگر بخواهیم برنامه‌ریزی درستی انجام دهیم باید سال‌های بیشتری پیگیر برنامه باشیم.
در بخش دیگری از بررسی اولین دستور مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی هر کدام از اعضا به بیان نظرات خود در مورد ادامه استقرار ستاد در سازمان اوقاف و امور خیریه پرداختند. در این بخش تمام اعضای مجمع با ادامه استقرار ستاد در این سازمان موافق بودند، اما بر روی تعداد سال‌های آن نکاتی داشتند.
آشفته بودن اوضاع حفظ قرآن همچون اوضاع پژوهش قرآنی است
در ادامه دیگر اعضای ستاد به بیان نکات خود در مورد این دستور پرداختند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
*اگر مرکز تخصصی حفظ سازمان اوقاف تعطیل شد باید فعالیت‌های آن به مؤسسات دیگر واگذار می‌شد.
*وجود مرکز تخصصی حفظ قرآن کریم در کشور لازم به نظر می‌رسد.
*دستگاه‌ها با ستاد همکاری خوبی ندارند و لذا این همکاری باید بسیار بهتر شود.
*آشفته بودن اوضاع حفظ قرآن همچون اوضاع پژوهش قرآنی
*لزوم توجه جدی‌تر به موضوع حفظ و قرائت قرآن کریم در ام‌القرای جهان اسلام
*برای توسعه فعالیت‌های ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم باید یک فکر اساسی کرد
*لزوم پاسخگو کردن مسئولان ارشد دستگاه‌ها در زمینه حفظ قرآن کریم
*با توجه به فعال شدن دارالقرآن در برخی کشورها از سوی ایران، ستاد راهبری طرح ملی حفظ می‌تواند همکاری بیشتری با این دارالقرآن‌ها داشته باشد.
*توسعه آموزش مجازی
*توجه بیشتر به واگذاری برنامه‌ها به مؤسسات
*گزارش دهی ستاد راهبری طرح ملی حفظ به شورای توسعه و مجمع مشورتی
*لزوم مجزا بودن فعالیت ستاد از بخش اجرایی
*ارائه پیشنهاد فعالیت‌های اجرایی موضوع حفظ قرآن کریم به معاونت فرهنگی سازمان اوقاف
استقرار سه ساله ستاد طرح ملی حفظ در سازمان اوقاف
بر اساس این گزارش در ادامه بررسی دستور اول صد و هجدهمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی ابتدا در مورد ادامه استقرار ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم در سازمان اوقاف و امور خیریه رأی‌گیری شد که تمامی اعضا بر روی این موضوع توافق نظر داشتند. در ادامه نیز در مورد تعداد سال‌های استقرار این ستاد در اوقاف رأی‌گیری شد که استقرار سه ساله بیشترین رأی را به خود اختصاص داد. واگذاری دو سال و پنج سال دیگر گزینه‌ها بودند که آرا کمتری را به خود اختصاص دادند.
همچنین در ادامه مصوب شد ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم هر شش ماه یک بار یک گزارش به مجمع مشورتی و هر سال یک گزارش به شورای توسعه فرهنگ قرآنی در مورد اقدامات انجام شده ارائه دهد.
تدوین کتاب سال قرآنی جمهوری اسلامی ایران
در ادامه این جلسه رضا سلامت‌پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان توضیحاتی در مورد دستورهای سوم و چهارم این جلسه پرداخت و گفت: دستورهای سوم و چهارم دو دستور همزاد و توأمان هستند به این منظور که ما هم عملکردهای سالانه دستگاه‌ها و هم روندهای قرآنی جامعه را بنا شده است رصد کنیم و این دو را در کتاب سال جمهوری اسلامی درج خواهد شد. سال قبل کتاب سال قرآن تنها در زمینه عملکردها بود و از امسال این روندها در کنار عملکرد دستگاه‌ها خواهیم داشت و یک بخش مهم آن پژوهشی است که به صورت پیمایش سالانه نسبت به شاخص‌های قرآنی کشور انجام خواهد شد. مجری این پیمایش سابقه فراوانی در این حوزه دارند. این پیمایش مرداد امسال انجام شده و از جمله شاخص‌های مصوبی که پیمایش بر اساس آن صورت گرفته است می‌توان به «سواد قرآنی پایه»، «انس با قرآن»، «میزان استفاده از برنامه‌های قرآنی در رسانه‌ها و فضای مجازی»، «انس و ارتباط خانوادگی با قرآن»، «عمل به آموزه‌های قرآنی» و «وقف و امور خیریه قرآنی» اشاره کرد.
در ادامه این جلسه آخرین دستور که «بررسی پیش‌نویس بندهای قرآنی جهت پیشنهاد به کارگروه فرهنگی برنامه هفتم توسعه کشور» بود به بحث گذاشته شد. با توجه به پایان یافتن زمان جلسه مقرر شد اعضای مجمع نظرات خود را در مورد ۱۲ اولویت که از طریق دبیرخانه و طی جلسات متعدد کارشناسی احصاء شده است، اعلام کنند. در این بخش تأکید شد با توجه به محدود بودن موضوع اولویت‌های خود را اعلام کنند.
راه اندازی کمیته‌ای مختص مسائل قرآنی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی
سلامت‌پناه در مورد این دستور گفت: در برنامه هفتم توسعه ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور جدی دارد و قرار شده است کمیته‌ای هم به قرآن اختصاص یابد. بر همین اساس یک متن ۱۰۰ صفحه‌ای در مورد وضعیت قرآنی کشور تدوین شد و ماحصل آن ۱۲ اولویت بوده است. شش اولویت برای مجموعه‌های مردمی، یک اولویت برای آموزش عمومی، دو اولویت در حوزه پژوهش و آموزش عالی و دو اولویت هم برای مدیریت کلان است.
وی افزود: آنچه ممکن است در برنامه توسعه درج شود بسیار محدود باشد، یعنی ممکن است یک یا دو بند در برنامه توسعه به بحث قرآن اختصاص یابد، لذا دوستان طی یک هفته نظرات خود در مورد اولویت‌ها ارائه دهند.