به گزارش تحریریه، قیمت های بالای خودرو در ایران باتوجه به کیفیتی که دارد باعث عصبی شدن جامعه شده و در حال از بین بردن سرمایه اجتماعی است. دادن اطلاعات غلط و طبیعتا راهکارهای غلطی که از آن استنباط می شود نیز از طرف رسانه ها و برخی کارشناسان کارنابلد؛ به موضوع دامن زده و باعث ایجاد کلافی سردرگم شده است که در 43 سال گذشته لاینحل باقی مانده است.
با همین اطلاعات غلط و بدون توجه به ارزشگذاری نرخ ارز در مقطع مورد بحت که می تواند مشمول سرکوب ارزی و یا حباب ارزی باشد، عده ای مدعی می شوند که قیمت پراید و تیبا باید 50 میلیون، 20 میلیون و یا حتی 5 میلیون تومان باشد!
در طول 4 سال گذشته و با شوکهای ارزی رخ داده در اقتصاد ایران، قیمت خودرو نیز به شدت گران شده است به طوری که خودروی تیبا که در سال 1396 حدود 25 میلیون تومان قیمت داشت، طی مدت کوتاهی به 45 تا 50 میلیون تومان رسید و هم اکنون نیز به سمت 190 میلیونی شدن حرکت می کند.
هم اکنون قیمت کارخانه مدل تیبا حدود 100 میلیون و قیمت بازار آن چیزی در حدود 180 میلیون تومان است. اما آنچه در بین مردم مطرح شده این مساله است که خودروهای داخلی همچنان گران بوده و به عنوان مثال قیمت تیبا باید در نیمه دوم سال 1400 نهایتا 50 میلیون تومان باشد!
برای آنکه بتوانیم به درست و یا اشتباه بودن این باور مردم پی ببریم، به سراغ بازارهای جهانی رفتیم. با بررسی خودروهای تولید شده در بازارهای دنیا به 6 خودرو رسیدیم که می توان لقب ارزانترین خودروهای تولید شده در سال 2021 را به آنها داد:
2021 Chevrolet Spark قیمت 14,395 دلار
2021 Mitsubishi Mirage قیمت 15,290 دلار
2021 Nissan Versa قیمت 15,955 دلار
2021 Hyundai Accent قیمت 16,400 دلار
2021 Kia Rio قیمت 17,045 دلار
2021 Kia Forte قیمت 18,855 دلار
حجم موتور خودروهای فوق بین 1.2 تا 2.0 لیتر است؛ خودروهای تولید داخل نیز حجم موتوری بین 1.5 لیتر تا 1.8لیتر دارند و به هم شبیه هستند. ابعاد خودروهای فوق نیز در حدود ابعاد خودروهای داخلی است و در یک سگمنت جای می گیرند.
برای مقایسه قیمت خودروهای داخلی با خودروهای ذکر شده به سراغ هزینه های تولید خودرو رفتیم. در بررسی ها مشخص شد که هزینه مواد اولیه تولید یک خودرو چیزی در حدود 47% هزینه کل قیمت یک خودرو را در بر می گیرد. موادی همچون فولاد، آهن، شیشه، آلومینیوم و پلاستیک که در مجموع 47% از هزینه تولید خودرو است در همه شرکت ها مشترک است و از قیمت های جهانی اثر می گیرد. قریب به 15% هزینه تولید هر خودرو نیز به نیروی کار اختصاص پیدا می کند. مابقی هزینه ها نیز هزینه سربار، تامین مالی و مالیات بوده که در مجموع قریب به 38% هزینه های تولید هر خودرو می باشد.
حال اگر خودروی 2021 Chevrolet Spark که ارزانترین خودروی لیست است را مبنا قرار دهیم با یک ضرب ساده مشخص می شود چیزی در حدود 6،765 دلار تنها هزینه مواد اولیه این خودرو شده که با قیمت دلار نیمایی (23،000 تومان)، هزینه تولید 2021 Chevrolet Spark تقریبا 155 میلیون تومان است. یعنی هزینه مواد اولیه ارزانترین خودروی عرضه شده در بازار جهانی از قیمت کارخانه خودرویی همچون تیبا در حدود 55 میلیون تومان گرانتر است. همین فرمول را می توان برای مقایسه سایر خودروهای تولید داخل و خودروهای خارجی ارزان قیمت استفاده کرد.
برای نمونه می توان رانا پلاس را با 2021 Nissan Versa مقایسه کنیم که از نظر ابعاد و حجم موتور تقریبا شبیه یکدیگر هستند. قیمت مواد اولیه Nissan Versa چیزی قریب به 7،498 دلار می شود که با دلار نیمایی حدود 23 هزار تومان هزینه تولید آن می شود مبلغی در حدود 172 میلیون تومان که با توجه به قیمت کارخانه رانا پلاس دستی (حدود 180 میلیون تومان) مشخص می شود که هزینه تنها مواد اولیه Nissan Versa تنها 8 میلیون تومان ارزانتر از قیمت تمام شده رانا پلاس توربو می باشد.
این مساله مشخص می کند که خودروهای ارزان قیمت تولید شده در ایران بسیار بسیار ارزانتر از مشابه خارجی آن است و شکایت خودروسازان داخلی از قیمتگذاری اندک و بی منطق کنونی با میدان داری مجلس و شورای رقابت را باید به حق تشخیص داد.
حال سراغ مقایسه گران قیمت ترین خودروی لیست یعنی 2021 Kia Forte برویم و این خودرو را که از نظر کیفیت و حتی حجم موتور از گران قیمت ترین خودروی داخلی یعنی دنا پلاس توربو اتومات بالاتر است مقایسه کنیم.
قیمت 2021 Kia Forte براساس بررسی ما 18,855 دلار است که با دلار نیمایی معادل حدود 433 میلیون تومان می شود. با توجه به این که هزینه نیروی انسانی در ایران برای تولید خودرو حدود 35% از هزینه نیروی انسانی در دنیا است(در دنیا 15 درصد و در ایران حدود 6 درصد) اگر این هزینه را از قیمت 2021 Kia Forte کم کنیم به عددی در حدود 390 میلیون تومان می رسیم؛ یعنی قیمت کارخانه دناپلاس توربو اتومات.
نکته اینجاست که هزینه انرژی در ایران بسیار پایینتر از دنیا است و حتی هزینه مالیات در ایران نیز بسیار کمتر از دنیا می باشد، که این مساله نشان می دهد دنا پلاس توربو اتومات از 2021 Kia Forte گرانتر قیمتگذاری شده است.
می توان به این مهم رسید که خودروی دنا پلاس توربو اتومات بر خلاف خودروهایی چون تیبا و یا رانا پلاس بسیار گرانتر از خودروهای خارجی می باشد. در مجموع می توان گفت که تصور مردم درباره گرانی برخی خودروها توهم و در مورد گرانی برخی خودروهای دیگر حقیقت دارد.
شاید بتوان گفت که خودروسازان داخلی مجبور شده اند تفاوت زیر قیمت فروختن برخی مدل ها را با گران فروختن سایر مدل ها جبران کنند که در هر صورت مقصر را باید سیاستگذار دانست و نه شرکت. زیرا در صورتی که سیاستگذار به درستی فضای تولید را با منطق رقابتی بودن تعریف کند، کارخانه ها از این همه حواشی خلاص شده و به سمت بهبود عملکردی حرکت خواهند کرد.
پایان/