به گزارش منیبان؛ یکی از آن کشور ها که ایرانیان سرمایه های زیادی را به آنجا برده اند و همواره با چالش هایی همراه بوده اندکشور گرجستان است.این چالش ها همواره مشکلاتی را برای هموطنانمان ایجاد کرده و باعث خسارت های مادی و معنوی برای آنها شده است
با شروع همه گیری کرونا موضوع ممنوعیت ورود اتباع ایرانی به این کشور اعلام شد.چنین وضعیتی نه تنها موجب خالی ماندن خانه های ایرانیان یا عدم رسیدگی به کسب و کارشان شد بلکه از آن مهمتر باعث شد بعضی از خانواده ها از یکدیگر جدا بمانند، از همین رو هم سفارت جمهوری اسلامی در تفلیس در اطلاعیه‌هایی از تشکیل فهرستی با عنوان «خانواده‌های جدامانده »خبر داد که طی آن این فهرست‌ها بسه مقام‌های دولت گرجستان ارائه میشود تا با تایید آنها این افراد بتوانند راهی آن کشور شوند.
با شدت گرفتن مشکلات ایرانیان در گرجستان و آنها که پشت مرز مانده اند برای روشن شدن وضعیت و اقدام های متقابل وزارت خارجه با اکبر قاسمی سفیر کشورمان در تفلیس گرجستان گفتگو کردیم.
همانطور که میدانید و در گزارش چند روز پیش ما آمده بود متاسفانه ایرانیان برای تردد به کشور گرجستان دچار مشکلاتی شده اند،افرادی که دارای اقامت های دایم و کوتاه مدت بوده اند و در این کشور سرمایه گزاری کرده و در خارج از گرجستان هستندحتی با زدن دو دز واکسن در خاک گرجستان نمیتوانند به آن کشور برگردند، از 14 آگوست، پلیس مرزبانی فرودگاه تفلیس،5 ایرانی را علی رغم داشتن اقامت معتبر وکارت واکسن از کشور گرجستان و تست پی سی آر منفی بدون هیچ دلیلی ریجکت می کنند و ضمن تحقیر ،آنها را چند ساعت به اتاق های بسیار کثیف منتقل میکنند وبدون پاسخگویی معقول بصورت اجباری آنها را به ترکیه میفرستند.ارزیابی شما از این رفتار مقامات گرجستان چیست؟
ممنونم ازاین فرصتی که به من دادید تا در قالب یک گفتگوی خودمانی دیدگاه های خود را مطرح کنم،از دیدگاه من ایرانیان همواره فرصت هستند. انان هم به عنوان موتور محرکه مناسبات دو کشور ایران و گرجستان محسوب می شوند و هم به عنوان یک انرژی خلاق، به دلیل استعدادی که در شکوفایی و توسعه دیگر ملل ودر خارج از ایران می توانند ایفانقش سازنده کنند ، من در ماموریت های مختلف خود چه در مصر چه اکراین و چه الان در ماموریت گرجستان به درستی این جایگاه منزلت آمیز و فاخر ایرانیان را احساس می کنم. در پرتوی تجارب این دو ماموریت گذشته واقعا به دنبال این هستم که از ظرفیت ایرانیان برای تقویت مناسبات بین ایران و گرجستان گام های بلندی را بردارم ،فرصت های بسیار گسترده ایی را با کمک تمام پرسنل زحمت کش سفارت، با همدلی فراهم کرده ایم که بتوانیم نیاز ها و خواستهای منطقی ایرانیان را استجابت کنیم.در این چهارچوب من سوال جنابعالی را با این مقدمه پاسخ میدهم که متاسفانه روایتی که درخصوص 5نفر از ایرانیان در روز سوم شهریور که مصادف با 14 آگوست مطرح کردید، صحت دارد واین رخداد در شبانگاه این تاریخ رخ داد که گفته شده یک هواپیما از ترکیه وارد تفلیس شده و این 5 نفر را بدون هیچ دلیلی اولا در یک اتاقی کثیف قرار میدهند و سپس آنها را بدون اینکه پاسخ منطقی به سوالاتشان بدهند با اجبار اخراج می کنند که خوب بنده در چارچوب رویه کار حقوقی و قانونی ای که دارم بلافاصله به این 5 نفر گفتم که گزارشی از همه رخداد ها به همراه مدارک و مستندات به زبان فارسی و گرجی مکتوب و برای بنده ارسال کنید و خواسته هایی هم که دارید از نماینده خودتان یعنی سفیر بخواهید که رسیدگی بکنیم. ضمن اینکه دولت گرجستان در دستورالعمل رسمی خود اعلام کرده بود کسانی که واکسیناسیون خود را تکمیل کرده اند با به همراه داشتن جواب منفی تست پی سی آر میتوانند وارد گرجستان بشوند. بنده برای اینکه دقیقا این مقررات برای شهروندان گرامی ایرانی بدرستی تبیین شده باشدو این مقررات را رعایت کنند، استفساریه هم از وزات خارجه گرجستان کردم و آنها هم در جواب استفساریه، تاکید کرده بودند برابر مقررات مندرج در سایت دولت گرجستان مبنی بر اینکه اتباع کلیه کشور ها از جمله اتباع ایرانی میتوانند از این امکان بهره مند شوند ، برای اتباع ایران نیز این مقررات مصداقیت عملی دارد.اکنون مقامات جمهوری اسلامی وازجمله انها وزارت خارجه و پارلمان ایران از من خواسته اند این امر را پیگیری کنم و بنده در اولین فرصت دنبال این خواهم بود که بتوانم دلایل منطقی بروز این رخداد های منفی درتعاملات انسانی دوکشور را جویا شوم. تا این لحظه پاسخ مقامات گرجستانی به من این بوده که به ما اجازه بدهید تا به اختلاف آشکاری که بین وزات خارجه و مرزبانی بوجود آمده است رسیدگی کنیم و پاسخ لازم را به شما بدهیم. بنده منتظر پاسخ بوده و در حال پیگیری این موضوع هستم.
همانطور که گفتید از وزارت خارجه گرجستان استفساریه کرده بودید ضمن اینکه ایرانیان مقیم گرجستان هم قبل خروجشان از گرجستان مکاتبات مکتوبی با وزارت خارجه گرجستان داشته اند و هم در جواب استفساریه شما و هم در پاسخ به شهروندان کشورمان به این موضوع تاکید شده است که در صورتی که واکسیناسیون خود را کامل کرده باشید برای ورود به گرجستان مشکل نخواهید داشت.حال ارزیابی شما از نا هماهنگی وزارت خارجه گرجستان و مرزبانی آنها چیست؟
این ناهماهنگی برای ما هم خیلی محسوس هست و من حتما باید در پیگیری هایم جویا شوم استدلال مقامات زیربط وزارت خارجه که مرجع اصلی رسیدگی به این امور هستند چیست. من پیگیر این موضوع هستم و نتایج آنرا به زودی به افکار عمومی اعلام میکنم
آقای سفیر به رفتار مقامات گرجستان در طول این چند ساله گذشته که نگاهی بیندازیم بعد از سال 2010 که توافق لغو روادید بین مقامات جمهوری اسلامی و مقامات گرجستان امضا شد با تغییرات در دولت گرجستان در سال 2013 این توافق یک طرفه لغو می شود و دوباره در سال 2016 دولت گرجستان به این توافق بر میگردد و از اواخر 2018 تا کنون به هر دلیلی مشکلاتی را برای ایرانیان ایجاد کرده اند.و این موضوع باعث شده ایرانیان مقیم گرجستان که به سبب این توافقات در این کشور سرمایه گذاری کرده اند که با تخمین این عدد بیش از 1میلیادر دلار ارزیابی می شود ضرر های هنگفتی بکنند و بعضا زندگی های خود را از دست بدهند.آیا برای جبران حقوق مادی و معنوی شهروندانمان راه حلی وجود دارد؟
در جواب این سوال باید عرض کنم رویکرد ما در روابط با گرجستان در چارچوب پیوند های تاریخی و اجتماعی که داریم بر اساس دو بردار، شکل مبنایی و مستحکمی دارد و به نظر من یک نوع رخدادهای تاکتیکی و مقطعی بوده که اثراتی بر ساختار هایی که شکل گرفته ایجاد کرده است،چراکه ما بیش از 75 موافقت نامه و یاداشت تفاهم طی سه دهه بین دو کشور شکل گرفته که اینها همه مبانی حقوقی مستحکمی بین دو کشور است و همه بند های مندرج در آن رفرنس های مستحکمی برای پشتوانه مناسبات دو کشوراست از این زاویه با توجه به تجربه چهار دهه ای که اینجانب در حوزه های مختلف دارم به نظرم هیچ نگرانی در این زمینه نخواهد بود. ایرانیان در ارتباط با املاک و اموالشان هیچگونه نگرانی نداشته باشند .در این زمینه ما جمع بندیمان بر این است که مقامات گرجستان در ساختار های بینادین مناسبات دوکشور ورویکردهای جاری خودشان با ایران تردیدی ندارند ولی در یک چیز ما تفاوت میبینیم و ان رویکرد های برخی ازکارگزاران گرجستانی است یعنی پاره ای توسط برخی از مقامات مرزبانی ودر رهیافت های کارگزارانه مقامات مرزبانی گرجستان ما برخی رفتارها وحرکت های متناقض میبینیم ولی در مبانی ساختار مند این کشور و در مناسباتشان شاهد رعایت چهارچوب ها به ویژه آنچه که به منافع دو کشور بر میگردد بوده و هستیم . حال باید چگونه این تناقضات را حل کنیم؟ تناقضات ،در خط مشی که از ابتدای دوره بنده پی گرفته شده به تمامی مقامات گرجستان اعلام شده که جمهوری اسلامی ایران رویکرد مستقل را در راهبرد هایش با گرجستان دنبال می کند و توقع و انتظار هم دارد که رویکردی مستقل را شاهد باشد. ما در یک حوزه همسایگی به سر میبریم .ایران در ژئوپلیتیک منطقه همواره یک بازیگر توازن ساز ، ایمنی ساز و امنیت ساز برای گرجستان بوده است .گرجستان و ایران همواره در یک بستر مفاهمه امیز در اقتصاد، مواصلات، فرهنگ و مسایل متنوعی که منافع دو کشور را تامین می کرده گام برداشته است و نبایستی با رویکرد های هزینه ساز و مقطعی آثار منفی را بر فضای مناسبات دو کشور مستولی کرد. این رویکردی هست که بنده از روز اول به همه مقامات گرجستان بصورت منطقی و گفتمان اقناعی و مفاهمه آمیز منتقل کرده ام ولی بعضا شاهد هستم مخصوصا اخیرا دولتمردان، این چهارچوب را با آن دقت لازم رعایت نمی کنند. این را صادقانه میگویم چون من یک دیپلمات صادق و آماده به کار در راستای تعمیق مناسبات دو کشور هستم. ولی احساس میکنم مقامات گرجی با تاثیر پذیری از رویکرد دیگر بازیگران بین المللی باعث ایجاد یک نوع کدورت هایی در فضای این مناسبات شده اند. از جمله همین حرکت هایی که ما در مقطع اخیر شاهد هستیم. بنابراین بنده تصور میکنم با همان فرمان احترام متقابل و منافع مشترک که تا کنون در 3 دهه گذشته در مناسبات ما حاکم بوده باز هم می توانیم ادامه دهیم. ما در حوزه همسایگان منافع فراوان اقتصادی و فرهنگی وعلمی داریم و این امکان همکاری در بسیاری از حوزه ها نباید مغفول واقع شود و خدایی ناکرده با حرکت هایی که خارج از شان دوملت بزرگ است کدورت ایجاد کرد. این کدورت ها ،فضای مناسبات را متاثر می سازد .البته بنده خوشبین هستم که دررایزنی های جدید با مقامات وزارت خارجه گرجستان با مسئولیت شناسی که بنده درانها سراغ دارم هرچه زودتر عوارض ناشی ازرفتارهای سلیقه ای مرزبانی را مدیریت شود ونهایتا نسبت به بعضی اخبار رسانه ایی که منتشر می شود نگرانی ندارم. علیرغم ناراحتی ودلخوری ایرانیان همواره انان را به صبوری و شکیبایی توصیه میکنم و خواستار این هستم که با همان روحیه متانتی که دارند فرایند های معقول را دنبال کنند. ما هم با جدیت به دنبال اصلاح حرکت های خودسرانه بعضی از مقامات مرزبانی گرجستان هستیم.
گزارش هایی به دستمان رسیده که شهروندانمان در خارج از ایران به سفارتخانه وسرکنسولگری های گرجستان درترکیه مراجعه می کنند و استعلام میکنند که آیا اجازه ورود به خاک گرجستان را دارند... و در جواب به آنها اعلام می شود که حتما میتوانید بروید و مشکلی برای شما بوجود نمیاید.ولی بنا به گزارش های رسیده مرزبانی گرجستان ضمن جلوگیری از ورود آنها برخورد بسیار بدی با آنها میکنند و نکته مهم و دارای اهمیت این است که نه تنها از ایرانیانی که با مدارک ایرانی میخواهند وارد گرجستان شوند جلوگیری میشود بلکه ایرانی های دو ملیتی که با پاسپورت دیگرشان هم میخواهند وارد شوند به انها هم اجازه ورود داده نشده و نمیشود و از شما به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران درگرجستان سوال دارم که در این شرایط ایرانیها اجازه ورود به خاک گرجستان را دارند یا خیر؟
این تغییر موضع ناگهانی را باید قبول کنیم ولی دلایل وانگیزه های این اتفاق را من باید از زبان مقام های گرجی بشنوم چون مقامات گرجی خواهش کردند که به ما اجازه دهید ما مسایل را با ارگان های ذیربط خودمان بررسی کنیم و زمان بیشتری به ما بدهید و ما کماکان منتظر هستیم .ولی مستندات و گزارشاتی از افرادی داریم که شرایطی که خود کشور گرجستان برای ورود گذاشته بود راهمه ایرانیان برخورداربوده اند ولی آنها را ریجکت کردند و همچنین به ایر لاین ها دستور داده شده شهروندان ایرانی را به مقصد گرجستان سوار نکنند و این نشان میدهد در هفته های اخیر تحولاتی رخ داده است که من باید ببینیم دلایلش چه هست ولی پیشنهاد میکنم تا حل شدن ماجرا، ایرانیهایی که مایلند ترددبین دوکشور داشته باشند فعلا از پروسه خانواده های خود جااستفاده کنند وهمین فرایند مرتبط به خانواده های جامانده را که ابتکار سفارت هست را دردستور خودقراردهند وتا تعیین چشم اندازواقعی ،برنامه های سفر خودبرای عزیمت به مرزهای زمینی به تعلیق بیاندازند.
آقای سفیر برخی از ایرانیان براین اعتقاد هستند که دولت گرجستان در حالت یک نوع رویکرد ایران هراسی برای بهره برداری در استانه سفر هئیت نمایندگان امریکا دست به این رویکرد غیراخلاقی وناشایسته زده است ... این رویکرد چقدر با واقعیت انطباق دارد؟
در این زمینه گزارش هایی به دست من رسیده و البته برخی علائم دیگر نیز همین واقعیت صحنه را نشان میدهد.یعنی در زمانی که هئیت نمایندگان کنگره به گرجستان سفر کردند فشار ها بیشتر شده تا جایی که اجازه ورود به ایرانیها داده نمی شود البته برخی گزارشهای مقامات محترم برخی دستگاه ها در ارتباط با بازخوردهای اینچنینی منتشر کردند که نشان از ایران هراسی دارد و همه اینها به نوعی یک سری واقعیت ها را نشان میدهد ولی من به عنوان دیپلمات باید مستندات مستدل آن را از مقامات گرجی هم بشنوم تا بتوانم یک ارزیابی نهایی برسم . پس بنابر این اجازه دهید در این مورد با مقامات گرجستانی تبادل نظر کنیم و بعد نتایج آن را به افکار عمومی ارایه دهیم.
گزارش هایی وجود دارد که نشان میدهد سفارت گرجستان در تهران بیشتر از ۷ ماه هست که هیج خدمات کنسولی ارایه نمیدهد این موضوع را تایید میکنید؟
واقعیت امر این است که جواب این سوال در حوزه صلاحیت های من نیست و خواهشی که دارم اگر سوالی در این زمینه وسفارتخانه های مقیم تهران دارید از وزارت خارجه در ایران پیگیری واستفسار کنید .در گذشته هم همچین گزارش هایی در این زمینه در مورد برخی کشور های اروپایی دیگر وجود داشت که با پیگیری و راستی آزمایی وزارت خارجه ایران ابعاد و مشکلات ان ، حل شده است.
شما در صحبت هایتان در مورد مشکلات پیش آمده به اتفاقات هفته های اخیر اشاره کردید ولی در اوایل مصاحبه هم عرض کردم خدمتتان که این اتفاق در سالهای گذشته هم افتاده است مثلا در سال ۲۰۱۳ اوج سرمایه گذاری ایرانیها به یکباره بصورت یکطرفه گرجستان توافق لغو روادید را لغو میکند و خسارت های فراوانی را به ایرانیها وارد میکند یا در اواخر سال ۲۰۱۹ با تغییر قوانین ایرانیها مجبور میشوند برای تمدید اقامت سرمایه گذاری خود را از ۳۵ هزار دلار به ۱۰۰ هزار دلار افزایش بدهند ، با این وجودمتعاقب ان باتنگ تر کردن فشارها و به بهانه ماده ۱۸ اقامت آنها را تمدید نمی کنند . آیا زمان آن نرسیده امروز مقامات وزارت خارجه کشورمان جدیت بیشتری نشان دهند که لااقل این ازاین اتفاقات در کشور های دیگر برای هموطنانمان تکرار نشود؟
ما یکی از مواردی که دنبال کردم و در چندین مورد در قالب اطلاعیه های پنجگانه سفارت معروف شده است و همچنین در چارچوب برنامه ریزی جدی که در طراحی هایی خویش از ابتدا ماموریت خود داشته ام پی گیری کرده ومی کنیم تا همین موضوع ریجکتی های ماده ۱۸ به یک مقصود موردرضایت طرفین برسد . بر اساس گزارش های رسمی دولت گرجستان بیش از ۹۸۰۰ ایرانی به گرجستان آمده اند و سرمایه گذاری کرده اند و دارایی خود را در گرجستان هزینه کرده اند بر اساس حقوق بین الملل و حقوق ناشی از قوانین اساسی کشور ها یک حق قانونی برای اقامت گزینی بصورت رویه ایی باقوام اطلاق شده و آن حق این است که هر تبعه خارجی در یک کشوری از یک سال به بالا که قانون آن کشور تعیین میکند که در گرجستان مهلت یکساله بوده است و اقامت گزینی را در ازای سرمایه ایی را که می آورد انتخاب می کند. بطورمثال ملکی را می خرد و همین سرمایه منتقل شده ، معادل اقامت گزینی اطلاق می گردد.این امر ازحیث ومنظرحقوق مدنی ،حق رویه ایی بصورت ذاتی برای اشخاص اطلاق می شود و تمامی محاکم و مراجع ذیربط حقوق بین الملل بر این حق تصریح دارند که می بایستی حق مقیم رعایت شود ،بنده بر اساس همین گفتمان در دیداری که با مقامات وزرای دادگستری و دارایی و همینطور مقامات وزارت خارجه گرجستان داشته ام هر سه مرجع تاکید بر این منطق بنده داشته اند وبران صحه گذارده اند و این حق غیر قابل اغماض است و ما هم بر این تاکید داریم اتفاقا من نتایج و اطلاعاتی که در مورد ریجکتی های ماده ۱۸ گرفته ام بطور مستند در یک اطلاعیه، گزارش آن را به مردم دادم وازمنظر حقوق عمومی به عنوان نماینده ملت ایران برنامه قطعی دارم تا گامهای بسیار راسخ و شفافی دراین زمینه بردارم بنابر این از این حیث با توجه به فرایند هایی که دنبال میکنم خوشبین هستم که بتوانیم نگرانی هایی که ایرانیان در ارتباط باصیانت از دارایی هایشان دارند را برطرف کنیم. ما در دفاع از حقوق آنها با نگاه ساختار مند حقوقی، داریم کارهایی انجام میدهیم که بسیار امید داریم این مشکلات حل شوند .البته زمان بر هست ولی امیدواریم این بحث مربوط به ریجکتی ها را بتوانیم حل کنیم و نگذاریم رویکرد های سلیقه ایی که بعضی ار مقامات گرجی اعمال میکنند ادامه داشته باشد.
در طول مصاحبه شما مکررا تاکید داشتید که ارکان دولت گرجستان همگی موافق فرمایشات شمادرخصوص صیانت از سرمایه های ایرانیان هستند و اگر بخواهیم از صحبت های شما نتیجه گیری کنیم متوجه میشویم که گویا قدرتی فراتر از دولت گرجستان در پس این مشکلات قرار دارد.در طول سالهای اخیر سیاست جذب سرمایه گرجستان باعث شده ایرانیان در این کشور بسیار سرمایه گذاری کنند آیا بهتر نیست سفارت ایران در این زمینه روشنگری کند و آنرا در رسانه ها اطلاع رسانی کند تا قبل از اینکه هموطنانمان با چنین مشکلاتی رو به رو شوند در این زمینه اطلاعات کافی داشته باشند؟
برای این موضوع اتفاقا یک مجموعه مفیدی از اطلاعات پایه ای درخصوص مسائل اقامت ها ،مقررات و رویه نامه ها وفراینددادرسی دادگاهها وابعاد مختلفی ازنیازمندهای ایرانیان درسفربه گرجستان ، بسته اطلاع رسانی جالبی را آماده کردیم و تمام قوانین اقامتی چندین دوره زمانی را ترجمه کردیم. یک مجموعه تقریبا ۷۰ صفحه ایی هست که تصور میکنم تا چند روز آینده آماده می شود و در سایت سفارت قرار میدهیم تا هموطنانمان با اطلاعات کامل ،بتوانندبنحوی عالمانه تری همه لایه های پیچیده وشفاف مقررات وجامعه گرجستان رابدرستی بشناسند ودرانتخاب رهیافتها ،بهتر بتوانند ویژگیهای مختلف گرجستان را چه درعرصه فرصت هاوچه درعرصه نقصانها،اگاهیها ومعرفتهای دقیقی برای انتخاب گزینه های مطلوب وکسب تضامین لازم درقراردادهاومعاملات و خرید های خود بدست اورند وبدین وسیله مارسالت خودرا بتوانیم درهمه ابعاد باارائه اطلاعات مکفی به ایرانیان به خصوص برای نیل به اهداف خویش گامهای موثری رابه نمایش گذاریم و درواقع از این حیث با اگاهی رسانی پویا وجامع ،خلاء کمتری فراروی فعالیت ایرانیان به نمایش بگذاریم.
در چهارچوب موضعگیری سخنگویی شما چه چشم اندازی برای بازگشت فوری اتباع دو دوواکسن که همگی دارای سرمایه گذاری و دارای کارت اقامت معتبرو عمده انها با دودوز واکسن ترزیق شده درگرجستان دارا می باشند متصورهستید ؟
ما کلیه مدارک ومستندات رویکرد سلیقه ای وغیر منطقی چندتن مامورین مرزبانی که متناقض با دستورالعمل ومقررات دولت گرجستان بوده است رادراختیار مقامات گرجستان قرارداده ایم وامیدواریم وزارت خارجه گرجستان با درایتی که درمدیران انها دیده می شود این عوارض نامناسب وهزینه ساز راهرچه سریع اصلاح سازند.
گفت‌وگو از علیرضا مستوفی