حرکت کُند ترکیه برای دستیابی به انرژی هسته‌ای

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، دیروز برای دیدار با هواداران و اعضای ارشد حزب خود به استان مرسین سفر کرد.

وی در این سفر استانی، علاوه بر سخنرانی در جمع اعضای آکپارتی، از پروژه نیروگاه هسته ای در حال ساخت آک کویو نیز بازدید کرد.

به گفته رجب طیب اردوغان، رئیس‌ جمهور ترکیه، برای تکمیل روند احداث واحد اول نیروگاه هسته‌ ای آک ‌کویو در مرسین، 13 هزار مهندس شامل 10 هزار مهندس ترک و 3 هزار مهندس روس در آن فعالیت می‌ کنند و فاز نخست آن در ماه می 2023 به اتمام خواهد رسید.

اردوغان دیروز اعلام کرد:«این پروژه یکی از نمادهای اصلی اهداف سند بالادستی 2023 ترکیه است. هم اکنون 443 نیروگاه هسته ‌ای در 32 کشور جهان در حال فعالیت هستند. 51 نیروگاه هسته‌ ای در 19 کشور جهان هم در حال احداث است. انگیزه کسانی که نمی ‌خواهند ترکیه از این امکانات بهره‌ مند شود، مسایل دیگری است. هدف ما این است که گام هایی برداریم که کشور ما را قادر سازد در اسرع وقت کلنگ ساخت نیروگاه هسته ای دوم و سوم را هم بر زمین بزنیم».

پروژه آک کویو در حوالی روستای یانیشلی در منطقه گولنار استان مرسین احداث شده که یکی از استان های جنوبی ترکیه و در ساحل دریای مدیترانه است. مرسین مجاور استان های آدانا، نیغده، کارامان، قونیه و آنتالیا است و از لحاظ امنیتی و میزان احتمال خطر حملات تروریستی، در موقعیت خوب و حفاظت شده ای قرار دارد.

طرف حساب ترکیه برای احداث نیروگاه هسته ای و ساخت رآکتور و کلیه بخش های فنی آن، شرکت ROSATOM روسیه است.

میوه ای که دیر می رسد

پروژه ساخت نیروگاه هسته ای آک کویوی ترکیه در سال 2018 میلادی آغاز شد و نخستین واحد آن در می 2023 میلادی به بهره برداری خواهد رسید.

فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در حضور اردوغان اعلام کرد:«این نیروگاه 4 واحد دارد که هر کدام از آنها 1200 مگاوات و جمعاً 4800 مگاوات، برق تولید خواهند کرد. واحد اول، در می 2023 و همزمان با جشن یکصد سالگی تاسیس جمهوری ترکیه مورد بهره برداری قرار می گیرد».

روسیه متعهد شده علاوه بر احداث کامل نیروگاه و اعزام مهندسین و متخصصین کلیه رشته های مرتبط، هر ساله گروهی از دانشجویان مهارت های مختلف دانش هسته ای و پرسنل نیروگاهی را برای ترکیه آموزش دهد.

بر اساس این توافق، در چند سال گذشته از بین دانشجویان ممتاز دختر و پسر ترکیه، تاکنون 186 نفر برای تحصیل به روسیه عازم شده اند و 113 تن از آنان دیروز به عنوان مهندسین فارغ التحصیل نیروگاهی، در حین بازدید اردوغان از آک کویو، در محل حاضر بودند.

شکست ترکیه برای احداث دومین نیروگاه هسته ای

سازمان انرژی هسته ای ترکیه(TAEK) در سال 2017 میلادی اعلام کرد که علاوه بر نیروگاه آک کویو، هدف گذاری برای ساخت یک نیروگاه دیگر نیز در دستور کار قرار گرفته است. متعاقب این اعلام و به شکلی شتاب زده، دیپلمات های ترکیه با دو شرکت بزرگ ژاپنی و فرانسوی وارد مذاکره شدند و طولی نکشید که اسناد لازم برای امضای توافق نامه، به پارلمان فرستاده و قرار شد در استان سینوپ و در سواحل دریای سیاه، دومین نیروگاه ترکیه تاسیس شود.

اما مدتی پس از کلنگ زنی و انجام برخی عملیات عمرانی اولیه، انتقادها بالا گرفت و بعدها معلوم شد که در تصمیم گیری نهایی برای احداث این نیروگاه، چندین موضوع مهم لحاظ نشده است.

یکی از موضوعاتی که دولت از آن غافل مانده بود، قیمت تمام شده بود. بررسی مجدد اسناد نشان داد که با توجه به کاهش ارزش لیره در برابر دلار، نه تنها قیمت تمام شده برق این نیروگاه، گران تمام خواهد شد، بلکه قیمت احداث تاسیسات و تجهیزات نیز، از آن چه در اسناد پیش بینی شده، به مراتب بالاتر خواهد بود. در نتیجه پس از یک کش و قوس سیاسی و حقوقی کوتاه، این پروژه متوقف شد و حالا کسی از نیروگاه هسته ای سینوپ، حرفی نمی زند.

ارتباط انرژی، زندگی و سیاست در ترکیه

در ایران و در دو دهه گذشته، همواره قیمت بسیاری از ملزومات اولیه زندگی توام با رشد تورم بوده است. اما واقعیت این که هنوز هم شهروندان ایرانی، هزینه پایینی برای برق و حامل های انرژی پرداخت می کنند و از این نظر، وضعیت ایران با ترکیه به هیچ وجه قابل مقایسه نیست.

به عنوان مثال، در ایران، اگر یک خانواده 4 نفره با کف دستمزد و حقوق 3 میلیون تومانی، ماهانه 30 هزار تومان بابت قبض برق پرداخت کند، این مبلغ معادل 1 درصد از درآمد خانوار است. اما خانواده 4 نفره دارای کف دستمزد 3 هزار لیره ای ماهانه در ترکیه، باید دست کم 200 لیره (مصرف پایین) برای قبض برق پرداخت کند که بیش از 7 درصد درآمد را به خود اختصاص می دهد و وضعیت گاز طبیعی، از این نیز بدتر است.

در نتیجه، به کارگیری نیروگاه های هسته ای در مدار مصرف برق مشترکین بخش خانگی در ایران و ترکیه، نتایج برابر ندارد. چرا که همین الان هم برق تولید شده در ایران، با هزینه ناچیزی در اختیار مردم قرار می گیرد اما اگر در ترکیه، با احداث چند نیروگاه هسته ای، برق ارزان قیمت وارد مدار مصرف مشترکین خانگی شود، چنین چیزی به مثابه یک ابزار سیاسی – اقتصادی مهم عمل می کند و در نتیجه دولتی که بتواند برق مردم ترکیه را ارزان کند، با توفیق اجتماعی بیشتر و بهتری روبرو خواهد شد. درست به همین دلیل است که روند تقویم افتتاح نیروگاه هسته ای آک کویو، با انتخابات آتی تنظیم و هماهنگ شده است.

بر اساس تقویم رسمی «نهاد عالی انتخابات» ترکیه، تاریخ انتخابات سراسری این کشور در سال 2023 میلادی به طور دقیق در روز هجدهم ژوئن خواهد بود. یعنی به عبارتی روشن، افتتاح فاز نخست نیروگاه هسته ای، در اواخر می ماه و در اوج روزهای ملتهب کمپین های حزبی و انتخاباتی ترکیه خواهد بود و اردوغان و حزب او، از این پروژه استفاده سیاسی و تبلیغاتی فراوانی خواهند برد.