نیازمند حضور چهره های تحولگرا و ریسک پذیر در دانشگاهها و بخش های علمی هستیم

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، با تغییر دولت و ورود افراد جدید به بخش های مدیریتی کشور انتظار تغییر در رویکردها و عرصه های مختلف کشور دور از انتظار نیست. یکی از این بخش ها دانشگاه و بخش های تصمیم گیر برای فعالیت های علمی، فرهنگی و سیاسی کشور است که وزارت علوم به عنوان متولی و سوکاندار اصلی این موضوع بیش از همه نسبت به ایجاد تغییر در این بخش ها  نقش  و سهم دارد.

زلفی گل وزیر علوم در برنامه های مختلف نسبت به ضرورت تحول در این بخش تاکید کرده است. "به نظر راهی جز تحول نداریم، باید نگاه خود را به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تغییر دهیم. سیستم‌های مدیریتی، سنجشی و انگیزشی وزارت علوم را بازنگری کنیم. اینکه بخشی از پتانسیل و ظرفیت آموزش عالی را به سمت نیاز‌های جامعه هدایت کنیم تا نتیجه آن رونق و جهش تولید شود."

وی که بارها اعلام کرده برای انجام این کار‌ها برنامه دارد از ایجاد سیستم‌هایی که نتیجه آن خروجی‌های متناسب با پیشرفت‌های علمی و گسترش مرز‌های دانش و تحقیقات کاربردی در راستای نیاز‌های جامعه و خلق و تولید ثروت از علم باشد تا خروجی آن دانش‌آموختگان کارآفرین از دانشگاه‌ها باشد در دوران مدیریت خود گفته است.

در گفت و گو با مهدی نژاد، معاون پژوهشی وزارت علوم در دولت دهم و از اعضای هئیت علمی دانشگاه راهکارها و زمینه های لازم برای تغییر و تحول در دانشگاهها و بخش های علمی، فناوری کشور را جویا شدیم.

وی با اشاره به اینکه در همه دوره ها برنامه ریزیها، تصمیمات، اقدامات و تدابیر سازمان ها باید با سیاست ها و برنامه های محوری رئیس دولت هم سو و سازگار باشد گفت: در طول انتخابات این دوره همه کاندیداها بدون استثناء اولویت کشور را بحثهای اقتصادی در راستای حل مشکلات معیشتی، تورم،گرانی و بیکاری به طور خاص اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی و ارتقا بهره وری اقتصادی اعلام کردند. لذا همه وزارت خانه ها  و سازمان ها در دولت باید همراه و هماهنگ با برنامه های دولت در این مسیر باشند.

** ظرفیت های نهفته پژوهشی در پایان نامه های دانشجویی

این استاد دانشگاه با بیان اینکه وزارت علوم هم از این قضیه مستثنی نیست، تاکید کرد: با یک حساب سرانگشتی و با در در نظر گرفتن هزینه و قیمت زیر مجموعه هایی که زیر نظر دانشگاهها که در واقع زیرمجموعه وزارت علوم محسوب می شوند مانند زمین، آزمایشگاه، تجهیزات و ... به قیمت امروز شاید سرمایه ای در حدود 10 هزار تریلیون تومان زیر ساخت در این وزارت خانه و دانشگاهها وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: به نظر در قدم اول باید حداقل درصدی از این سرمایه ای که در اختیار است و بر زمین مانده را فعال کنیم تا وارد چرخه اقتصادی کشور شود و باری از دوش دولت برداریم. به تعبیر دیگر باید با اقداماتی در جهت تبدیل علم و ثروت این سرمایه های مغفول مانده را فعال کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاهها با اشاره به ظرفیت پژوهشی کشور در دوره های مختلف تحصیلی و هزینه های تحمیل شده به کشور در این زمینه گفت: در حال حاضر هزینه های تحمیلی به دولت برای فارغ التحصیلی یک دانشجوی کارشناسی ارشد و ارائه پایان نامه با احتساب هزینه استاد راهنما، استاد داور به علاوه سهم آنها در استفاده از زیر ساخت های دانشگاه  حداقل صد میلیون تومان و دکتری بالغ بر 250 تومان است.

وی گفت: ما سالی حدود سی هزار فارغ التحصیل و دانش آموخته دکتری و حدود 200 الی 300 هزار دانش آموخته ارشد که باید پایان نامه ارائه کنند، داریم. اگر فقط 10 درصد از این پایان نامه ها در خدمت رفع نیاز کشور باشد یعنی مشکلات بخش های مختلفی نظیر وزارت نفت، نیرو، صدا و سیما، بانک مرکزی و... از طریق نتیجه کار پژوهشی حل شود و از این ظرفیت تحقیقاتی که حدود 600 میلیون نفر در ساعت است، بهره گرفته شود سرمایه به زمین مانده وزارت علوم وارد چرخه اقتصاد کشور می شود.

** نیازمند اصلاح رویه و حضور چهره های تحول گرا در بخش های علمی هستیم

مهدی نژاد اصلاح رویه و به کارگیری افرادی که در بخش های مدیریتی و علمی کشور خبره بوده  و  از نگاهی نو و تحول آفرین بهره مند هستند را اولویت اصلی وزارت علوم دانست و گفت: شاید برخی بگویند اول از همه باید دستگاههای درخواست کننده پول دهند که باید گفت با همین امکانات و همین پول هایی که هست خود دانشگاهها، دانشگاه آزاد و وزارت علوم با حمایت هایی که صورت می دهد، نظیر اصلاح آیین نامه ارتقا و با حضور افراد خبره، علاقه مند و با انگیزه در همکاری با بخش های علمی، می تواند با احصا مشکلات بخش های مختلف آنها را در دستورکار خود قرار دهند و از ظرفیت های راکد و کم کار استفاده کنند که بزرگترین رسالت وزارت علوم در این مقطع است.

وی با بیان اینکه باید پژوهش ها در راستای حل نیاز کشور و جامعه باشد، ادامه داد: این مسئله بیت الغزل این فعالیت هاست و راهکاریی هم دارد. یکی از این راهکارها تعریف طرح های کلان است که بخشی از آنها در راستای نیاز کشور به فناوری است. قبلا 40 طرح کلان تصویب شده بود و ناظر بر نیازها و پیشرفت علمی کشور بود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: دیگر اینکه با تمام دستگاههای اجرایی تیم مشترک ایجاد کنند و مسائل آنها را تبدیل به صورت مسئله دانشگاهی کنند. زنجیره بهره برداری از نتیجه پژوهش های دانشگاهی برای تبدیل، توسعه فناوری، تولید محصول و عرضه به بازار شرکت هایی که به اصلاح سر ریز دانشگاهی می شوند باعث ایجاد امیدواری و خودباوری در بین دانش آموختگان می شود. بسیاری از مشکلات با چنین رویکردی به تدریج حل می شود و یک جریان سالم و توانمند جایگزین خواهد شد.

مهدی نژاد این رویکرد را باعث تقویت مرجعیت علمی کشور دانست و گفت: با تقویت این مسیر ضمن تقویت جایگاه علمی ایران به معنای واقعی مرجعیت علمی کشور نیز تقویت و قوی  تر می شود.

**آسیب های ادامه دار شدن رویکرد فعلی در بخش های علمی

وی به آسیب های رویکرد فعلی و ادامه این مسیر نیز اشاره کرد و یادآور شد: اگر به روش های موجود تن دهیم و بعد از چند ماه در روند قبل ذوب شویم دیگر توان  تغییر وجود نخواهد داست. در این صورت این سرمایه عظیم همچنان بر زمین می ماند و گرفتاری ها ادامه پیدا می کند. از چنین فضایی عافیت طلبان بهره می برند و فاصله رویکردی و پژوهشی دانشگاهها را افزایش می دهیم. در بعد فرهنگی، اقتصادی و تحکیم مواضع انقلاب نیز ضرر می کنیم. امید جوانان و دانشجویان نیز از بین می رود و برخی هم که توان علمی مناسبی دارند به این فکر می افتند که اینده خود را در جایی غیر از ایران رقم بزنند که خسران است.

وی همراهی مسئولان عرصه علمی و فناوری کشور را همراستا با رئیس دولت در مواجه با مشکلات اقتصادی و استفاده از همه ظرفیت ها برای رونق و پیشرفت کشور ضرورت دانست و گفت: بعد عملی این همراهی این است که افرادی برای مناصب مختلف در این بخش تعیین شوند که شرایط این حرکت و تحول را ممکن کنند، نه اینکه رئیس دانشگاهی را با ملاحظاتی انتخاب کنند که دارای این روحیه و نگاه نیست. یا مقررات و قوانین را طوری بنویسند که به یک عده برنخورد. یا سرمایه گذاری ها و هزینه کردها مانند قبل انجام شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: چنین رویکردی از  دست دادن فرصت ها است و باعث می شود، کشور از یک ظرفیت عظیم و مهم محروم شود که خسران است. آثار این ضرر هم در همین دوره 4 ساله و هم در دوره های بلند مدت خود را نشان می دهد در نتیجه انقلاب و کشور را از پشتیانی قوی علمی و پیوند با دانشگاه دور می کند.

** همه روسا و معاونان دانشگاهها در ایجاد تغییر فضای کشور نقش دارند

وی گفت: در مناصب حوزه علمی و پژوهشی وزارت علوم و دانشگاهها باید افرادی انتخاب شوند که دارای انگیزه انقلابی، روحیه جهادی و با تجربه و در یک کلمه شایسته باشند. کار و مشکلات امروز را خوب بفهمند برای آنها برنامه ریزی داشته باشد تا  بتوانند اقدامات اساسی صورت دهند و امکانات آن را فراهم کند. از معاون پژوهشی یک واحد دانشگاهی در یک شهرستان گرفته تا معاون پژوهشی وزیر علوم و سایر معاونت ها چون همه نقش دارند، باید مسئولان افرادی، انقلابی، جهادی، پر تلاش و دانا باشند که بتوانند ریسک کند و ایده های جدید را گرفته  و آنها را پرورش دهند تا  بتوانند تحول ایجاد کنند.