اهداف سفر هیات حزب جمهوری خلق ترکیه به اربیل و کرکوک چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیروز هیاتی از سران حزب جمهوری خلق ترکیه (ج.ه.پ) بزرگترین حزب مخالف اردوغان، برای دیدار با سران احزاب کُرد و ترکمان به اقلیم کردستان عراق و کرکوک سفر کرد.

هیات ج.ه.پ، ابتدا در اربیل، با صفین دزه ای مسئول اداره روابط خارجی اقلیم دیدار کرد و سپس دیدارهای جداگانه ای با مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق و مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان انجام داد.

هیات مزبور امروز به سلیمانیه می رود و پس از دیدار با مقامات احزابی همچون جنبش تغییر (گوران)، اتحادیه میهنی و احزاب اسلامی، برای دیدار با سران احزاب ترکمان، به کرکوک خواهد رفت.

معاون دبیر کل حزب جمهوری خلق در دیدار با مسعود بارزانی، با تأکید بر اهمیت و نقش اقلیم کردستان در منطقه و عراق، خواستار توسعه و تعمیق روابط طرفین شد. بارزانی هم تأکید کرد:«همه محتاج استفاده از تجربیات و اصلاح اشتباهات گذشته هستیم و باید به صلح و همزیستی ملت ‌ها خدمت کنیم».

یک کُرد در هیات مخالفین اردوغان در اربیل

اوغوز قاآن سالیجی معاون رهبر ج.ه.پ، ریاست هیات حزب جمهوری خلق را بر عهده دارد و سه عضو دیگر عبارتند از: اونال چویک اُز نماینده استانبول و مشاور سیاست خارجی ج.ه.پ، پروفسور حسن اکن، انور اومور پولات و نواف بیلَک.

بررسی سوابق سیاسی اعضای هیات مزبور نشان می دهد که نواف بیلک حقوقدان و سیاستمدار عضو دفتر سیاسی ج.ه.پ، از اعضای کُرد ج.ه.پ است و حضور یک کُرد در این هیات، معنی دار است. چرا که حزب جمهوری خلق، مهم ترین پرچمدار سیاست انکار قومیت های مختلف ترکیه بوده و در گذشته های دور، هیچگاه موجودیت کردها را به رسمیت نشناخته است. اما در چند سال اخیر این حزب به منظور تضعیف اردوغان و بازگشت به دوران طلایی قدرت، گام های مهمی برداشته که برخی از آنها عبارتند از:

عضوگیری از میان زنان محجبه.

دیدار با سران گروه های دینی و محافظه کار.

ارتباط با انجمن ها و نهادهای مدنی و دینی علویان.

ارتباط با گروه های کُرد و حتی دیدار با سران نهادهای اقماری پ.ک.ک.

تجدیدنظر در مورد کردها یا تلاش برای جذب رای؟

حزب جمهوری خلق به عنوان قدیمی ترین حزب سیاسی ترکیه شناخته می شود که 98 سال عمر دارد و به دست مصطفی کمال تاسیس شده است. این حزب از مجموع 600 کرسی پارلمان ترکیه 135 کرسی را در اختیار دارد و عنوان قدرتمندترین مخالف حزب حاکم را یدک می کشد.

نگاهی به تاریخچه حزب مزبور نشان می دهد که در آغاز، مصطفی کمال به مدت 15 سال و تا زمان مرگ، عصمت اینونو به مدت 33 سال و تا زمان مرگ، مقام رهبری را در اختیار داشته اند. اما پس از آن، دورانی آغاز شده که الزاماً حزب دارای رهبر کاریزماتیک مادام العمر نبوده و بلنت اجویت در سال 1972 میلادی و پس از مرگ اینونو، تنها 8 سال در مقام رهبری دوام آورد.

سپس در جریان کودتای نظامی سال 1980 میلادی، حزب به مدت 12 سال دچار وقفه و فریز شد و دنیز بایکال در سال 1992 تا 1995 رهبر حزب شد. او بعدها نیز چند بار به عنوان رهبر برگزیده شد اما با انتشار نوار ویدیویی رابطه جنسی غیرمشروع او در سال 2010 میلادی، ناچار شد استعفا دهد.

بعدها گفته شد که انتشار این نوار ویدیویی، کار عوامل فتح الله گولن بوده و این اقدام، بزرگترین حزب مخالف اردوغان را عملاً فلج کرد و حزب عدالت و توسعه توانست نفس عمیقی بکشد.

در سال 2010 میلادی کمال کلیچدار اوغلو رهبر شد و هنوز هم این مقام را در اختیار دارد.

البته پیش از سقوط بایکال هم حزب جمهوری خلق عملاً به بن بست ایدئولوژیک رسیده بود و توان تولید فکری و سیاسی نداشت، اما بخش مهمی از جایگاه اجتماعی خود را حفظ کرده بود.  در 10 سال گذشته و به ویژه تحت تاثیر تلاش های کمال کلیچدار اوغلو رهبر این حزب، تلاش های جدیدی صورت گرفته تا حزب قدیمی مصطفی کمال آتاترک یک بار دیگر به کانون قدرت بازگردد و تحولات سیاسی و اجتماعی ترکیه را تحت تاثیر سیاست های خود قرار دهد.

خود کلیچدار اوغلو نیز از کردهای علوی زازای اهل درسیم است که البته هیچگاه این موضوع را بیان نکرده تا حساسیت سران و هواداران کمالیست را برانگیخته نکند. با این وجود، کلیچدار اوغلو، پیشقدم بزرگترین اقدامات اصلاحی در مورد تجدیدنظر درباره کردها بوده و بدون ترس از اتهام پراکنی های دولت و نهادهای امنیتی، بارها با گروه های اقماری پ.ک.ک دیدار کرده و اتفاقاً به دنبال این دیدارها، شکست سنگینی را بر اردوغان تحمیل کرد.

حزب جمهوری خلق، با حمایت کردها توانست در سه استان آنکارا، استانبول و آدانا، شکست سنگینی را بر اردوغان و یاران او تحمیل کند و سه قلعه استراتژیک شهرداری این کلانشهرها را از اردوغان بگیرد.

این پیروزی، اعتماد به نفس بالایی به کلیچدار اوغلو و رفقای او داده و حالا «ائتلاف ملت» یعنی جبهه کلیچدار اوغلو – آکشنر، با تمام توان در حال تضعیف «ائتلاف جمهور» یعنی جبهه اردوغان – باغچلی است.

طبیعتاً در این مسیر، کلیچدار اوغلو، به همراهی و حمایت کردها نیاز دارد و سفر هیات حزب جمهوری خلق به اربیل، سلیمانیه و کرکوک را نیز باید در این چهارچوب ارزیابی کرد. یعنی بزرگترین حزب مخالف اردوغان، می خواهد به کردهای داخل ترکیه چنین پیامی دهد که نه تنها با کردهای هموطن، بلکه با کردهای منطقه نیز از درِ رفاقت وارد شده و ذهنیت خود را تغییر داده است.

در عین حال، با سفر به کرکوک و دیدار با سران جبهه ترکمانی، می خواهد به ملی گرایان داخل ترکیه نشان دهد که قرار نیست حمایت از ترکمان های منطقه در عراق، سوریه و کشورهای دیگر، صرفاً سرچشمه اعتبار اردوغان و دولت باغچلی باشد. سران حزب جمهوری خلق در این چهارچوب، بارها به سوریه و چندین کشور اروپایی نیز سفر کرده اند و به شکل شفاف اعلام کرده اند: در نخستین انتخابات، اردوغان و آکپارتی رفتنی خواهند بود و باید خود را آماده کنید که از این به بعد، ما را به عنوان سران و مقامات دولت ترکیه در برابر خود ببینید.