«امیرعلی ابوالفتح»، کارشناس مسائل بین الملل، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص پیشروی طالبان و نقش آمریکا اظهار کرد: اینکه طالبان چگونه توانسته این شرایط را به وجود بیاورد یک بحث، مسائل داخلی افغانستان است. کسانی که در این حوزه کار کردند باید واکاوی کنند که در افغانستان چه گذشت، میزان اقبال دولت اشرف غنی و میزان نارضایتی مردم چقدر است و میزان حمایت یا اقبال عمومی از طالبان در جامعه افغانستان چه میزان است؟ اینها مسائلی هستند که در حوزه افغانستان، کارشناسان حوزه افغانستان باید بررسی و نظر بدهند.
او افزود: اما در این موضوع آمریکا نقش مهمی داشته است، افغانستان 20 سال تحت کنترل آمریکا بوده و به لحاظ نظامی کشور اشغال شد و آمریکایی ها کنترل امور را در دست گرفتند. پس از مدتی قدرت واگذار شد ولی با مدیریت و هدایت آمریکایی ها و پول های زیادی خرج کردند و برای نوسازی و بازسازی ارتش افغانستان تجهیزاتی در اختیار ارتش، قرار دادند. آموزش دادند و بازسازی انجام دادند اما چه شد مردم افغانستان پذیرای نظم آمریکایی در افغانستان نبودند.
او اضافه کرد: هرچند که به وضعیت هرج و مرج در دوران طالبان پایان دادند و نهادهای دموکراتیک را تا جایی که توانستند مستقر و امنیت را برقرار کردند و کسب و کار در افغانستان شکل گرفت ولی با وجود همه اینها، وقتی که حمایت ایالات متحده از دولت مستقر برداشته شد جامعه نه تنها برای حفظ آن نظم آمریکایی تلاش نکرد بلکه سقوط کرد و شهرها یکی پس از دیگری بدون جنگ و مقاومت، تسلیم طالبان شد و این شکست یک ناکامی برای ایالات متحده در این 20 سال است که در این مدت ارقام بسیاری زیادی هزینه کرده و گزارش ها حاکی از این است که تا 90 میلیاد دلار هزینه ارتش شده است، ارتشی که یک تیر در نکرد و همه تجهیزات را دودستی در اختیار طالبان گذاشت و حالا هزینه هایی که به اقتصاد آمریکا تحمیل شد، یک تریلیون دلار است. هزینه های جنگ و لشگرکشی و تعداد سربازان کشته شده و هزینه جراحت ها و مجروحین معلولین جنگی اینها هزینه هایی است که از جیب مالیات دهندگان آمریکایی رفته است.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: ولی آنچه که در افغانستان بود این است که هر چقدر که مردم افغانستان نسبت به ظهور طالبان دغدغه و ترس داشته باشند اما این وضعیت را ترجیح می دهند که کشورشان تحت اشغال خارجی باشد برای همین سکوت کردند و پذیرای وضعیت جدید توسط طالبان شدند تا اینکه بخواهند صحه بگذارند بر اشغال کشورشان یا نهادهای برآمده از اشغال. از این جهت این یک شکست بزرگ برای آمریکایی ها است که نتوانستند بعد از 20 سال به گونه ای در افغانستان عمل کنند که با خروجشان از این کشور دولتی را به وجود آوردند یا نهادها و نظمی که به وجود آوردند بتواند، چند سالی دوام بیاورد. از زمانی که آمریکایی ها خارج شدند به سرعت برق و باد افغانستان از کنترل خود آمریکا و جریان مورد حمایت آمریکا خارج شد. 7